بادام: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ویرایش Man1iraniam (بحث) به آخرین تغییری که Yamaha5Bot انجام داده بود واگردانده شد
خط ۱۹: خط ۱۹:
}}
}}


'''بادام''' (''Amygdalus'') نوعی [[میوه]] است، که درخت آن بومی نواحی خاورمیانه و جنوب آسیا می‌باشد. در اصل بادام جزو مغزهای حقیقی به حساب نمی‌آید، بلکه از انواع شفت هاست که دارای یک پوسته بیرونی و یک پوشش درونی سخت است که دانه (مغز) در درون آن قرار می‌گیرد. ارتفاع درخت بادام ۴ تا ۱۰ متر است و قطر آن نیز می‌تواند به بیش از ۳۰ سانتیمتر برسد. بزرگترین کشورهای تولید کننده بادام در دنیا [[ایالات متحده آمریکا]] و [[اسپانیا]] هستند. ایران با تولید ۶٪ در رتبه پنجم تولیدکنندگان این میوه قرار دارد. ۴۹٪ دانه بادام را روغن تشکیل می‌دهد که ۶۲٪ آن [[اولئیک اسید]] غیر اشباع، ۲۴٪ [[لینولئیک اسید]] غیراشباع، و ۶٪ آن [[پالمیتیک اسید]] اشباع است. مقدار انرژی موجود در هر ۱۰۰ گرم مغز بادام، ۵۷۶ کیلوکالری است.
'''بادام''' (''Amygdalus'') نوعی [[میوه]] است، که درخت آن بومی نواحی خاورمیانه و جنوب آسیا می‌باشد. در اصل بادام جزو مغزهای حقیقی به حساب نمی‌آید، بلکه از انواع شفت هاست که دارای یک پوسته بیرونی و یک پوشش درونی سخت است که دانه (مغز) در درون آن قرار می‌گیرد. ارتفاع درخت بادام ۴ تا ۱۰ متر است و قطر آن نیز می‌تواند به بیش از ۳۰ سانتیمتر برسد. بزرگترین کشورهای تولیدکننده بادام در دنیا [[ایالات متحده آمریکا]] و [[اسپانیا]] هستند. ایران با تولید ۶٪ در رتبه پنجم تولیدکنندگان این میوه قرار دارد. ۴۹٪ دانه بادام را روغن تشکیل می‌دهد که ۶۲٪ آن [[اولئیک اسید]] غیر اشباع، ۲۴٪ [[لینولئیک اسید]] غیراشباع، و ۶٪ آن [[پالمیتیک اسید]] اشباع است. مقدار انرژی موجود در هر ۱۰۰ گرم مغز بادام، ۵۷۶ کیلوکالری است.
کاشتن درخت بادام در باغچه خانه راحت است. می‌توانید آن را در فصل زمستان بکارید تا بهار جوانه بزند. مراقب باشد که گیاه‌تان باید نور خورشید ببیند و در فصل تابستان هفته‌ای یک بار آبیاری شود بهترین نوع این محصول در شهرستان [[تسوج]] از آذربایجان شرقی یافت می‌شود.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=پرورش بادام | وب‌گاه=پارسه گرد | تاریخ=2013-05-14 | سال=2013 | پیوند=http://www.parsegard.com/creativeliving/پرورش-بادام.html | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-09-04}}</ref>
کاشتن درخت بادام در باغچه خانه راحت است. می‌توانید آن را در فصل زمستان بکارید تا بهار جوانه بزند. مراقب باشد که گیاه‌تان باید نور خورشید ببیند و در فصل تابستان هفته‌ای یک بار آبیاری شود بهترین نوع این محصول در شهرستان [[تسوج]] از آذربایجان شرقی یافت می‌شود.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=پرورش بادام | وب‌گاه=پارسه گرد | تاریخ=2013-05-14 | سال=2013 | پیوند=http://www.parsegard.com/creativeliving/پرورش-بادام.html | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-09-04}}</ref>


خط ۴۰: خط ۴۰:
<gallery>
<gallery>
Image:Green almonds.jpg|<!--Green almonds-->
Image:Green almonds.jpg|<!--Green almonds-->
شکوفه های بادام-طبیعت نیریز-عکاس روح‌اله یگانه.jpg|شکوفه های بادام-طبیعت [[نی‌ریز]]
شکوفه های بادام-طبیعت نیریز-عکاس روح‌اله یگانه.jpg|شکوفه‌های بادام-طبیعت [[نی‌ریز]]
پرونده:Almond flowers in Saveh.JPG|شکوفه بادام - [[ساوه]]
پرونده:Almond flowers in Saveh.JPG|شکوفه بادام - [[ساوه]]
removed'; "unshelled" is the opposite of 'shelled': if you believe otherwise, please see: http://www.merriam-webster.com/dictionary/shelled --> (right) almonds-->
removed'; "unshelled" is the opposite of 'shelled': if you believe otherwise, please see: http://www.merriam-webster.com/dictionary/shelled --> (right) almonds-->
خط ۴۶: خط ۴۶:
</gallery>
</gallery>


==بادام کوهی ==
== بادام کوهی ==
'''بادام کوهی'''، نام [[درختچه]] سبز رنگی است با برگ‌های باریک و کوچک که در اقلیم نیمه خشک [[ایران]] می‌روید.
'''بادام کوهی'''، نام [[درختچه]] سبز رنگی است با برگ‌های باریک و کوچک که در اقلیم نیمه خشک [[ایران]] می‌روید.
بادام کوهی از خانواده [[گل سرخیان]] می‌باشد. ارتفاع متوسط گیاه بین ۲٫۵ تا ۳ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ۲ تا ۲٫۵ متر بالغ می‌گردد. گل‌های سفیدرنگ بادام معمولاً قبل از ظهور برگ‌ها در اوایل فروردین‌ماه ظاهر می‌شوند.دانه این گیاه که پس از فراوری(شیرین کردن)مصرف خوراکی دارد معمولاً از اوایل خرداد تا اواخر این ماه برداشت میشود.
بادام کوهی از خانواده [[گل سرخیان]] می‌باشد. ارتفاع متوسط گیاه بین ۲٫۵ تا ۳ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ۲ تا ۲٫۵ متر بالغ می‌گردد. گل‌های سفیدرنگ بادام معمولاً قبل از ظهور برگ‌ها در اوایل فروردین‌ماه ظاهر می‌شوند. دانه این گیاه که پس از فراوری (شیرین کردن) مصرف خوراکی دارد معمولاً از اوایل خرداد تا اواخر این ماه برداشت می‌شود.


=== زیستگاه بادام کوهی ===
=== زیستگاه بادام کوهی ===
بادام کوهی در خاک‌های عمیق تا نیمه‌عمیق، سنگ‌ریزه‌دار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیب‌های ملایم کوهستان‌ها می‌روید. بومی ایران و منطقهٔ خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی، مرکزی و شمال شرق ایران، در کوه‌های آهکی- سنگلاخی است.
بادام کوهی در خاک‌های عمیق تا نیمه‌عمیق، سنگ‌ریزه‌دار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیب‌های ملایم کوهستان‌ها می‌روید. بومی ایران و منطقهٔ خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی، مرکزی و شمال شرق ایران، در کوه‌های آهکی- سنگلاخی است.
دامنه‌های ارتفاعی رویش‌گاه بادام کوهی بین ۸۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا، در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر قرار گرفته‌اند.
دامنه‌های ارتفاعی رویش‌گاه بادام کوهی بین ۸۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا، در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر قرار گرفته‌اند.


=== موقعیت جغرافیایی ===
=== موقعیت جغرافیایی ===
این گیاه در مناطق کوهستانی در استان‌های فارس،کرمان خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و در انواع مختلف خاک رشد می‌کند.
این گیاه در مناطق کوهستانی در استان‌های فارس، کرمان خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و در انواع مختلف خاک رشد می‌کند.


=== سایر موارد ===
=== سایر موارد ===
* [[ارجنک]] - یا ''بادام زاگرسی'' و ''بادام اراکی''، گونه‌ای بادام که پراکنش آن منحصر به [[زاگرس]] جنوبی در [[ایران]] است.
* [[ارجنک]] - یا ''بادام زاگرسی'' و ''بادام اراکی''، گونه‌ای بادام که پراکنش آن منحصر به [[زاگرس]] جنوبی در [[ایران]] است.
* [[ارژن (درخت)|ارژن]] - یا ''بادام کوهی''، گونه‌ای از بادام که بطور گسترده در [[ایران]] و [[ترکمنستان]] می‌روید.
* [[ارژن (درخت)|ارژن]] - یا ''بادام کوهی''، گونه‌ای از بادام که بطور گسترده در [[ایران]] و [[ترکمنستان]] می‌روید.
* [[تنگرس]] - یا ''بادام خارآلود'' یا ''تِنْگِس''، گونه‌ای بادام که تنها در زاگرس جنوبی در [[ایران]] می‌روید.
* [[تنگرس]] - یا ''بادام خارآلود'' یا ''تِنْگِس''، گونه‌ای بادام که تنها در زاگرس جنوبی در [[ایران]] می‌روید.
* [[بادام گنوئی]] - یا ''ارچن''، گونه‌ای از بادام که منحصر به استان‌های جنوبی و جنوب‌شرقی ایران است.
* [[بادام گنوئی]] - یا ''ارچن''، گونه‌ای از بادام که منحصر به استان‌های جنوبی و جنوب‌شرقی ایران است.
خط ۱۲۴: خط ۱۲۴:
| note = [http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=12061&format=Full Link to USDA Database entry]
| note = [http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=12061&format=Full Link to USDA Database entry]
}}
}}
مغز بادام تلخ به مقدار کم حاوی [[سیانور|سیانور دو پتاس]] و [[اسید سیاندریک]] است که اگر فردی به مقدار زیاد آن را مصرف کند، مسموم می‌شود. مصرف پنج تا ده عدد مغز بادام تلخ در کودکان می‌تواند [[مسمومیت]] شدید به همراه داشته باشد، در بزرگسالان این تعداد به ۵۰ عدد می‌رسد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=ده ماده غذایی که می‌توانند کشنده باشند | وب‌گاه=DW.COM | تاریخ=2015-09-04 | سال=2015 | پیوند=http://www.dw.com/fa-ir/ده-ماده-غذایی-که-میتوانند-کشنده-باشند/g-18693163 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-09-04}}</ref>
مغز بادام تلخ به مقدار کم حاوی [[سیانور|سیانور دو پتاس]] و [[اسید سیاندریک]] است که اگر فردی به مقدار زیاد آن را مصرف کند، مسموم می‌شود. مصرف پنج تا ده عدد مغز بادام تلخ در کودکان می‌تواند [[مسمومیت]] شدید به همراه داشته باشد، در بزرگسالان این تعداد به ۵۰ عدد می‌رسد.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=ده ماده غذایی که می‌توانند کشنده باشند | وب‌گاه=DW.COM | تاریخ=2015-09-04 | سال=2015 | پیوند=http://www.dw.com/fa-ir/ده-ماده-غذایی-که-میتوانند-کشنده-باشند/g-18693163 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-09-04}}</ref>
{{پاک‌کن}}
{{پاک‌کن}}


نسخهٔ ‏۲۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۷:۲۵

برای دیگر کاربردها، بادام (ابهام‌زدایی) را ببینید.

بادام
درخت بادام مایورکا، اسپانیا.
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
دسته: گیاهان گلدار
رده: دولپه‌ای‌ها
راسته: گل‌سرخ‌سانان
تیره: گل‌سرخیان
زیرخانواده: آمیگدالوئیده
سرده: گوجه سبز
زیرسرده: Amygdalus
گونه: P. dulcis
نام دوبخشی
Prunus dulcis
(Mill.) D.A.Webb

بادام (Amygdalus) نوعی میوه است، که درخت آن بومی نواحی خاورمیانه و جنوب آسیا می‌باشد. در اصل بادام جزو مغزهای حقیقی به حساب نمی‌آید، بلکه از انواع شفت هاست که دارای یک پوسته بیرونی و یک پوشش درونی سخت است که دانه (مغز) در درون آن قرار می‌گیرد. ارتفاع درخت بادام ۴ تا ۱۰ متر است و قطر آن نیز می‌تواند به بیش از ۳۰ سانتیمتر برسد. بزرگترین کشورهای تولیدکننده بادام در دنیا ایالات متحده آمریکا و اسپانیا هستند. ایران با تولید ۶٪ در رتبه پنجم تولیدکنندگان این میوه قرار دارد. ۴۹٪ دانه بادام را روغن تشکیل می‌دهد که ۶۲٪ آن اولئیک اسید غیر اشباع، ۲۴٪ لینولئیک اسید غیراشباع، و ۶٪ آن پالمیتیک اسید اشباع است. مقدار انرژی موجود در هر ۱۰۰ گرم مغز بادام، ۵۷۶ کیلوکالری است. کاشتن درخت بادام در باغچه خانه راحت است. می‌توانید آن را در فصل زمستان بکارید تا بهار جوانه بزند. مراقب باشد که گیاه‌تان باید نور خورشید ببیند و در فصل تابستان هفته‌ای یک بار آبیاری شود بهترین نوع این محصول در شهرستان تسوج از آذربایجان شرقی یافت می‌شود.[۱]

ریشهٔ واژه

واژهٔ بادام ریشهٔ ایرانی دارد و از فارسی به زبان‌های ترکی، عربی، هندی و اردو راه یافته‌است.[۲]

شکوفه بادام

شکوفه بادام

منطقه تولید عمده بادام، کالیفرنیا در آمریکا است، بین فوریه و مارس، شکوفه‌هایی که شباهت زیادی به شکوفهٔ گیلاس دارند، شکوفا می‌شوند. نوع آب و هوا در این زمان، میزان تولید بادام در آن سال را به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد. از وضعیت گل اطلاعات بسیار مهمی در مورد برداشت محصول در آن سال به دست می‌آید؛ بنابراین، هر مرحله از وضعیت گل نام بخصوصی دارد:

  1. تراشه سبز، به جوانه‌های سبز بادام گفته می‌شود. این مرحله قبل از بوجود آمدن جوانهٔ صورتی است.
  2. جوانه صورتی، جوانه به رنگ صورتی دیده می‌شود.
  3. پاپ کورن، جوانه مانند پاپ کورن متورم شده ولی هنوز باز نشده‌است.
  4. شکوفه، شکوفایی کامل
  5. پتال فول، ریزش گلبرگ
  6. ژاکت، گلبرگ‌ها ریخته است و تنها کاسه گل باقی‌مانده‌است.
  7. خارج از ژاکت، کاسه گل جای خود را به میوه داده‌است.[۳]

نگارخانه

بادام کوهی

بادام کوهی، نام درختچه سبز رنگی است با برگ‌های باریک و کوچک که در اقلیم نیمه خشک ایران می‌روید. بادام کوهی از خانواده گل سرخیان می‌باشد. ارتفاع متوسط گیاه بین ۲٫۵ تا ۳ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ۲ تا ۲٫۵ متر بالغ می‌گردد. گل‌های سفیدرنگ بادام معمولاً قبل از ظهور برگ‌ها در اوایل فروردین‌ماه ظاهر می‌شوند. دانه این گیاه که پس از فراوری (شیرین کردن) مصرف خوراکی دارد معمولاً از اوایل خرداد تا اواخر این ماه برداشت می‌شود.

زیستگاه بادام کوهی

بادام کوهی در خاک‌های عمیق تا نیمه‌عمیق، سنگ‌ریزه‌دار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیب‌های ملایم کوهستان‌ها می‌روید. بومی ایران و منطقهٔ خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی، مرکزی و شمال شرق ایران، در کوه‌های آهکی- سنگلاخی است. دامنه‌های ارتفاعی رویش‌گاه بادام کوهی بین ۸۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا، در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر قرار گرفته‌اند.

موقعیت جغرافیایی

این گیاه در مناطق کوهستانی در استان‌های فارس، کرمان خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و در انواع مختلف خاک رشد می‌کند.

سایر موارد

  • ارجنک - یا بادام زاگرسی و بادام اراکی، گونه‌ای بادام که پراکنش آن منحصر به زاگرس جنوبی در ایران است.
  • ارژن - یا بادام کوهی، گونه‌ای از بادام که بطور گسترده در ایران و ترکمنستان می‌روید.
  • تنگرس - یا بادام خارآلود یا تِنْگِس، گونه‌ای بادام که تنها در زاگرس جنوبی در ایران می‌روید.
  • بادام گنوئی - یا ارچن، گونه‌ای از بادام که منحصر به استان‌های جنوبی و جنوب‌شرقی ایران است.
  • بادام شرقی - گونه‌ای از بادام وحشی که بومی غرب ایران و شمال عراق است.

ارزش غذایی

Almonds
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی۲٬۴۰۸ کیلوژول (۵۷۶ کیلوکالری)
21.69 g
نشاسته0.74 g
قند 3.89 g
0.00 g
فیبر خوراکی12.2 g
49.42 g
اشباع3.731 g
چربی تک‌سیرنشده30.889 g
چربی غیراشباع چندگانه12.070 g
21.22 g
تریپتوفان0.214 g
ترئونین0.598 g
ایزولوسین0.702 g
لوسین1.488 g
لیزین0.580 g
متیونین0.151 g
سیستین0.189 g
فنیل‌آلانین1.120 g
تیروزین0.452 g
والین0.817 g
آرژینین2.446 g
هیستیدین0.557 g
آلانین1.027 g
اسید آسپارتیک2.911 g
گلوتامیک اسید6.810 g
گلایسین1.469 g
پرولین1.032 g
سرین0.948 g
ویتامین‌ها
درصد ارزش روزانه
برابر ویتامین آ
۰٪
۱ میکروگرم
۱ میکروگرم
ویتامین آ۱ یکای بین‌المللی
ویتامین (B۱)
۱۸٪
۰٫۲۱۱ میلی‌گرم
(B۲)
۸۵٪
۱٫۰۱۴ میلی‌گرم
نیاسین (B۳)
۲۳٪
۳٫۳۸۵ میلی‌گرم
پانتوتنیک اسید (B۵)
۹٪
۰٫۴۶۹ میلی‌گرم
ویتامین ب۶
۱۱٪
۰٫۱۴۳ میلی‌گرم
فولیک (B۹)
۱۳٪
۵۰ میکروگرم
کولین
۱۱٪
۵۲٫۱ میلی‌گرم
ویتامین ئی
۱۷۵٪
۲۶٫۲ میلی‌گرم
ویتامین کا
۰٪
۰٫۰ میکروگرم
مواد معدنیمقدار
درصد ارزش روزانه
کلسیم
۲۶٪
۲۶۴ میلی‌گرم
مس
۵۰٪
۰٫۹۹ میلی‌گرم
آهن
۲۹٪
۳٫۷۲ میلی‌گرم
منیزیم
۷۵٪
۲۶۸ میلی‌گرم
منگنز
۱۰۹٪
۲٫۲۸۵ میلی‌گرم
فسفر
۶۹٪
۴۸۴ میلی‌گرم
پتاسیم
۱۵٪
۷۰۵ میلی‌گرم
سلنیوم
۴٪
۲٫۵ میکروگرم
سدیم
۰٪
۱ میلی‌گرم
روی
۳۲٪
۳٫۰۸ میلی‌گرم
دیگر اجزاءمقدار
آب4.70 g
Link to USDA Database entry
†درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند.
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

مغز بادام تلخ به مقدار کم حاوی سیانور دو پتاس و اسید سیاندریک است که اگر فردی به مقدار زیاد آن را مصرف کند، مسموم می‌شود. مصرف پنج تا ده عدد مغز بادام تلخ در کودکان می‌تواند مسمومیت شدید به همراه داشته باشد، در بزرگسالان این تعداد به ۵۰ عدد می‌رسد.[۴]

منابع

  • بیابان‌ها و کویرهای ایران
  • دانشجویان کارشناسی رشته تولید و بهره‌برداری از گیاهان داروئی و معطر مؤسسه آموزش عالی مهرگان؛ محلات (۱۳۸۷). «بادام کوهی». دریافت‌شده در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۴.

پانویس

  1. ↑ «پرورش بادام». ۲۰۱۳-۰۵-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۰۴. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  2. ↑ «فواید بادام». هروی دنتال. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۶.
  3. ↑ "アーモンドのおはなし アーモンドの花" (به ژاپنی). 江崎グリコ株式会社. Retrieved 21 March 2014. {{cite web}}: line feed character in |عنوان= at position 11 (help)
  4. ↑ «ده ماده غذایی که می‌توانند کشنده باشند». ۲۰۱۵-۰۹-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۰۴. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بادام&oldid=20257365»