عرب‌های خوزستان

'

عرب‌های خوزستان

مناطق با جمعیت چشمگیر
استان خوزستان اهواز:آبادان. خرمشهر:شوش:هویزه:سوسنگرد:دشت آزادگان:شادگان
زبان‌ها
زبان عربی و زبان فارسی
دین
اسلام، اکثریت (شیعه) اقلیت سنی

عرب‌های خوزستان ساکنان استان خوزستان که اکثراً به زبان عربی سخن می‌گویند که در ایران به آنان مردم عرب گفته می‌شود، که از سمت مرزهای غربی استان خوزستان در دوران‌های مختلف وارد آن شده‌اند.

فرهنگ

پوشاک

زنان

دختربچه عرب

عبا و شیله

مردان

مردان دشداشه می‌پوشند که لباسی یکسره و بلند تا مچ پا و معمولاً سفید رنگ و در تابستان نیز خنک است. عرب‌های خوزستان در مراسم‌های رسمی با اهدای لباس و اشیاء فرهنگی عربی از مقامات دولت استقبال می‌کنند.

زبان

مقالهٔ اصلی: عربی خوزستانی

گویش عربی، مردمان عرب‌زبان خوزستان جزو گویش‌های عراقی-خلیجی محسوب می‌شود. اگرچه بسته به مناطق مختلف استان، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد و لهجه عربی خرمشهر را فصیح‌ترین و اصلی‌ترین لهجه این گویش می‌دانند. درواقع، عرب‌های خوزستان که گروهی مهاجر از سوی مرزهای غربی ایران بوده‌اند که با گویش مخلوطی از فارسی و عربی تکلم می‌کنند. عربی محلی با عربی حجاز تفاوت‌های بسیاری دارد و بیشتر به عربی محاوره‌ای عراق نزدیک است و تحت تأثیر فارسی و گویش‌های محلی خوزستان قرار گرفته است. البته عربی نواحی آبادان و خرمشهر با عربی نقاط دیگر خوزستان کمی تفاوت دارد و به اصطلاح صحیح‌تر است و کمتر تحت تأثیر فارسی قرار گرفته است. مثلاً عبارت «یخ» که در عربی فصیح «ثلج» می‌شود در آبادان و خرمشهر و همچنین محاوره عراق «ثلِج» تلفظ می‌شود اما در دیگر نقاط خوزستان عرب‌ها اصطلاح فارسی آن (همان یخ) را به کار می‌برند. در عربی حجاز چهار حرف «گ»، «چ»، «پ» و «ژ» تلفظ نمی‌شود اما عرب‌های خوزستان تنها حرف «پ» را در گویش به کار نمی‌برند البته این موضوع محدود به عرب‌های خوزستان و ایران نیست. اگرچه عربی خوزستان به عربی محاوره‌ای عراق نزدیک است اما تفاوت‌هایی نیز با آن دارد. مثلاً حرف «ج» جای خودش را در بسیاری از عبارات به «ی» داده است مثل «ریل» به جای «رجل» یا «دیایة» به جای «دجاجة» یا «تی‌یی» به جای «تی‌جی» (ترجع). عربی خوزستان بسیار تحت تأثیر فارسی قرار گرفته است طوری که بسیاری از اصطلاحات، مخصوصاً لغات و اصطلاحات رایج امروزی به صورت فارسی تلفظ می‌شوند مثل «بیمارستان» به جای «مستشفی»، «بادگان» (پادگان) به جای «ثکنة»، «سرگرد» به جای «رائد»، «گروهبان» به جای «عریف»، «روزنامه» به جای «جریدة». با این وجود، در قواعد و ساختارهای آن ارتباط عمیق و گسترده‌ای با زبان فصیح و لهجه‌های قدیم عربی دارد، و بیشتر الفاظ و عبارتهای آن ریشه در زبان عربی فصیح داشته که گاهی دچار ابدال، قلب، نحت و دیگر تغییر و تحولات زبانی می‌شوند. این پژوهش به شناسایی اصول و ویژگیهای لهجهٔ عربی خوزستان، بررسی تغییرات زبانی در زمینه حروف و دگرگونی‌های حاصله، و شناسایی بنیه صرفی و نحوی می‌پردازد.

جامعه

طی پژوهشی که به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام شد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در استان خوزستان به قرار زیر بود: ۳۱٫۹ فارس (۲۷٫۸٪ مرد، ۳۶٫۷٪ زن)، ۳۰٫۲ لر (۳۲٫۴٪ مرد، ۲۸٪ زن)، ۲٫۵ ترک (۱٫۹٪ مرد، ۲٫۴٪ زن)، ۱ کرد (۰٫۸٪ مرد، ۱٫۱٪ زن)، ۳۳٫۶٪ عرب (۳۵٫۶٪ مرد، ۳۱٫۹٪ زن)، ۰٫۲ سایر و ۰٫۵ بدون‌ جواب بودند.

مولا :لقبی که به سیدی (فرزند رسول خدا) که بزرگ قوم خودش گفته می‌شود البته برای احترام بعضی وقتها به سیدهای مسن و محترم هم گفته می‌شود

شیخ: عرب‌های خوزستان به عشایر و قبایل مختلفی تقسیم می‌شوند که هر قبیله برای خود یک شیخ دارد که نماینده و رئیس آن قبیله بوده و وظیفه رسیدگی به امور و حل وفصل مشکلات قبیله را به عهده دارد.

قانون‌ها

فصل

مقالهٔ اصلی: فصل در میان عرب خوزستان

به جبران خسارت مادی یا معنوی و یا جانی در میان اعراب خوزستان جهت حل اختلاف میان دو طرف از دو عشیره و یا از دو طرف از یک عشیره، فصل می‌گویند. برای مثال وقتی یک نفر از اعراب دچار ضرر یا آسیب می شود برای رفع این ضرر یا آسیب از کسی که این خسارت را ایجاد کرده خسارت دریافت می کنند. که الزما مالی نیست. برای مثال عذر خواهی در جمع.

عرب‌های خوزستان و سیاست مرکزی ایران

همواره هنگام جذب آراء مردم عرب خوزستان، برخی نامزدهای محلی و ملی نشست‌های اختصاصی با مردم عرب خوزستان برگزار می‌کنند. برای نمونه در میتینگ انتخاباتی حسن روحانی دیداری خصوصی و ویژه نیز با آنها ترتیب داد.

شیوخ عرب خوزستان که برای شرکت به تهران دعوت شده بودند در این دیدار خصوصی خواسته‌های خود را با این نامزدهای انتخاباتی در میان می‌گذارند.
محمد باقر قالیباف نیز در پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲، در سفری به اهواز با مردم عرب آن شهر نشستی اختصاصی برگزار کرد. او در این نشست بر ضرورت مشارکت اقوام به عنوان یک فرصت تأکید کرد.

محسن رضائی نیز در سایت منتسب به وی در انتخابات سال ۱۳۸۸، گفت وگو با شیوخ عرب اهواز را از مهمترین برنامه‌های انتخاباتی‌اش اعلام کرد.

میر حسین موسوی نیز در انتخابات ۱۳۸۸ گفت وگو با عرب‌های اهواز را در برنامه‌های اصلی خودش معرفی کرد. او همچنین دیداری با مردم عرب خرمشهر داشت. در این دیدار، مردم عرب این شهر به میر حسین موسوی یک بِشت (لباسی عربی) و دشداشه عربی هدیه دادند.

محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری دو دوره در ایران نیز طی سفری که در سال ۱۳۸۵ به سوسنگرد داشت نیز با پوشیدن لباس عربی و به زبان عربی از رشادتها و دلاوری‌ها و استقامت‌های دشت آزادگان در دوران هشت سال جنگ با عراق تجلیل کرد.
محمود احمدی‌نژاد همچنین در چهارمین سفرش به خوزستان در اردیبهشت ۱۳۹۲ با سران قبایل عرب در استانداری خوزستان واقع در اهواز دیدار کرد. پیش از آن نیز با پوشیدن لباس عربی (چفیه، عقال و بشت) در هویزه به ایراد سخنرانی به زبان عربی پرداخت. او در دیدارهایش دربارهٔ تبعیضات نسبت به اقوام سخن گفت.
در ادامه سفرهای انتخاباتی نامزدهای انتخابات سال ۱۳۹۲، علی اکبر ولایتی نیز در اهواز به خانه یکی از شیوخ و علمای عرب در منطقه سید خلف رفت و از او دیدار کرد.

قبیله‌ها و عشیره‌ها

آل دارم

. الدیلم

• بنی سعید
• بنی مالک (الصوالح، زویدات، زهیری، الهوشم، نیسی)
• بنی ساعده
• بنی کنانه (هواشم)
• خمیسی
• عثمانی ( السعد ، السالم ، نصار و .....)
• بنی طرف
• آلبوحمدان
• آل حمید
• آل کثیر
• دلفی
• الباجی
• دورقی - بنی تمیم
• البعبید - عبیداوی ((بیت منصور. بیت نصر. بیت حاجی. بیت ناجی))هرکدام آنها به۹ الی۱۲ تیره تقسیم می‌شوند
• آلبوفرحان
• باویه
• بچاری
• بنی اسد
• بنی تمیم
• بنی صالح
• بنی کعب (هوازن)
• بنی لام
• خزرجی
• دریس
• زبید
• زرگان
• العناجید (العنگودی)
• نهیرات
• الشجیرات (قبیله کنده)
• حردان
• زویدات
• سلامات
• عبیات
• مزرعه (قبیله)
• مشعشعیان
• موسوی
• نبگان
• نصاری
• نیسی
• سواری
• مذحج
• عرب‌های هور
• الزهیریه
• هواشم
• ربیعی (که بیشتر جمعیت شهرستان آبادان را تشکیل می‌دهد)
• نواصر (این قبیله شامل ۱۲ قبیله کوچکتر می‌شود)
• بنی خالد
• الفریسات
• بنی هلال
• المطور
• الچواسب
• ال غانم
• لوا الفیصل
• العیدان
• آلبوعطوی
• حزبه
• آلبوبالد (بالدی)

الطالقانیه (الساده بیت سیدعلی )