حجاز (مقام موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←منابع: افزودن Signell |
جزء |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Hejaz Pardeh.tif|بندانگشتی|298x298پیکسل|محل صداهای مقام حجاز بر روی پرده‌های ساز‌هایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند.]] |
[[پرونده:Hejaz Pardeh.tif|بندانگشتی|298x298پیکسل|محل صداهای مقام حجاز بر روی پرده‌های ساز‌هایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند.]] |
||
'''حجاز''' یا '''حجازی''' یکی از [[مقام (موسیقی)|مقام]]های [[موسیقی]] است. حجاز در موسیقی قدیم ایران |
'''حجاز''' یا '''حجازی''' یکی از [[مقام (موسیقی)|مقام]]های [[موسیقی]] است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> در [[موسیقی ترکی]] هم حجاز جزء مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است.<ref name="signell33" group=en>{{پک|Signell|2008|ک=Makam|ص=p. 33|زبان=en}}</ref> و در [[موسیقی عربی]] هم حجاز جزء نه خانوادهٔ اصلی مقام‌ها شمرده می‌شود.<ref name="families" group="en">{{cite web|url=http://www.maqamworld.com/maqamindex.html|title=Arabic Maqams|publisher = Maqam World|accessdate = 2016-12-31}}</ref> |
||
نویسندهٔ رسالهٔ [[کنزالتحف]] در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول [[ابن سینا]] گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است، که البته [[امیرحسین پورجوادی|پورجوادی]] انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۳۵}}</ref> همچنین در کنزالتحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّالتواضع) می‌دانسته است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰ و ۱۱۱}}</ref> |
نویسندهٔ رسالهٔ [[کنزالتحف]] در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول [[ابن سینا]] گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است، که البته [[امیرحسین پورجوادی|پورجوادی]] انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۳۵}}</ref> همچنین در کنزالتحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّالتواضع) می‌دانسته است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰ و ۱۱۱}}</ref> |
||
== موسیقی ایران == |
== موسیقی ایران == |
||
در گذشته، در اینکه حجاز |
در گذشته، در اینکه حجاز جزء مقام‌های اصلی است و یا جزء شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس از اینکه [[صفی‌الدین ارموی]] مقام حجاز را جزء مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۵۱ و ۵۲}}</ref> هم‌اکنون در [[تحول مقام به دستگاه|موسیقی دستگاهی ایران]]، [[گوشه (موسیقی)|گوشه‌ای]] با نام حجاز در [[ابوعطا|آواز ابوعطا]] وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.<ref>{{پک|دورینگ|۱۳۸۹|ک=ردیف میرزا عبدالله|ص=۳۹}}</ref> |
||
[[پرونده:Maqam-hejaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات مقام حجاز بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ [[صفی‌الدین ارموی]].<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]] |
[[پرونده:Maqam-hejaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات مقام حجاز بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ [[صفی‌الدین ارموی]].<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]] |
||
نسخهٔ ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۲:۱۳
حجاز یا حجازی یکی از مقام‌های موسیقی است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزء دوازده مقام اصلی بوده‌است.[۱] در موسیقی ترکی هم حجاز جزء مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است.[en ۱] و در موسیقی عربی هم حجاز جزء نه خانوادهٔ اصلی مقام‌ها شمرده می‌شود.[en ۲]
نویسندهٔ رسالهٔ کنزالتحف در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول ابن سینا گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است، که البته پورجوادی انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.[۲] همچنین در کنزالتحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّالتواضع) می‌دانسته است.[۳]
موسیقی ایران
در گذشته، در اینکه حجاز جزء مقام‌های اصلی است و یا جزء شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس از اینکه صفی‌الدین ارموی مقام حجاز را جزء مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.[۴] هم‌اکنون در موسیقی دستگاهی ایران، گوشه‌ای با نام حجاز در آواز ابوعطا وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.[۵]
موسیقی ترکی
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک گام است و هم نام یک دانگ. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ راست به دست می‌آید.[en ۳]
پانویس
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۶.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۳۵.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۱۱۰ و ۱۱۱.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۵۱ و ۵۲.
- ↑ دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۳۹.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۷.
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Signell, Makam, p. 33.
- ↑ "Arabic Maqams". Maqam World. Retrieved 2016-12-31.
- ↑ Signell, Makam, p. 36.
منابع
- فخرالدینی، فرهاد (۱۳۹۲). تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران. تهران: نشر معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۶۵-۰۹۸-۰. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - پورجوادی، امیرحسین (۱۳۷۴). «رساله موسیقی محمد بن محمود بن محمد نیشابوری». معارف. نورمگز (۳۴ و ۳۵): صص٫ &#۸۲۰۶;۳۲-۷۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
- دورینگ، ژان (۱۳۸۹). ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: موسسسه فرهنگی هنری ماهور. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
- Signell, Karl L (2008). Makam: Modal Practice In Turkish Art Music. Seattle, WA: Usul Editions. ISBN 978-0976045519.
{{cite book}}: نگهداری CS1: پیش‌فرض تکرار ref (link)
| دستگاه‌ها | |
|---|---|
| آوازها | آواز ابوعطا • آواز دشتی • آواز افشاری • آواز بیات ترک (بیات زند) • آواز بیات اصفهان • آواز بیات کرد • آواز شوشتری (در برخی منابع) |
| مقام‌ها | |
| ردیف‌ها | |
| گوشه‌ها | |
| تئوری موسیقی | |
| فرم‌ها | |
| مقالات مرتبط | |
