حجاز (مقام موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها
تفکیک انواع موسیقی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
در گذشته، در اینکه حجاز جزو مقام‌های اصلی است و یا جزو شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس از اینکه [[صفی‌الدین ارموی]] مقام حجاز را جزو مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۵۱ و ۵۲}}</ref> هم‌اکنون در [[ردیف (موسیقی)|موسیقی دستگاهی ایران]]، [[گوشه (موسیقی)|گوشه‌ای]] با نام حجاز در [[ابوعطا|آواز ابوعطا]] وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.<ref>{{پک|دورینگ|۱۳۸۹|ک=ردیف میرزا عبدالله|ص=۳۹}}</ref> |
در گذشته، در اینکه حجاز جزو مقام‌های اصلی است و یا جزو شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس از اینکه [[صفی‌الدین ارموی]] مقام حجاز را جزو مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۵۱ و ۵۲}}</ref> هم‌اکنون در [[ردیف (موسیقی)|موسیقی دستگاهی ایران]]، [[گوشه (موسیقی)|گوشه‌ای]] با نام حجاز در [[ابوعطا|آواز ابوعطا]] وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.<ref>{{پک|دورینگ|۱۳۸۹|ک=ردیف میرزا عبدالله|ص=۳۹}}</ref> |
||
[[پرونده:Maqam-hejaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات مقام حجاز بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ صفی‌الدین ارموی.<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]] |
[[پرونده:Maqam-hejaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات مقام حجاز بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ [[صفی‌الدین ارموی]].<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]] |
||
== موسیقی ترکی == |
== موسیقی ترکی == |
||
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک [[گام (موسیقی)|گام]] است و هم نام یک [[دانگ (موسیقی)|دانگ]]. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ [[راست (مقام موسیقی)#دانگ|راست]] به دست می‌آید. |
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک [[گام (موسیقی)|گام]] است و هم نام یک [[دانگ (موسیقی)|دانگ]]. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ [[راست (مقام موسیقی)#دانگ|راست]] به دست می‌آید. |
||
[[پرونده:Turkish-maqam-hicaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات گام حجاز بر اساس تعریف ارائه شده توسط [[حسین سعدالدین آرل]].<ref name="signell33" group=en/>]] |
|||
== پانویس == |
== پانویس == |
||
نسخهٔ ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۲۳:۰۶
حجاز یا حجازی یکی از مقام‌های موسیقی است. حجاز در موسیقی قدیم ایران جزو دوازده مقام اصلی بوده‌است.[۱] در موسیقی ترکی هم حجاز جزو مقام‌های سیزده‌گانهٔ اصلی است.[en ۱] و در موسیقی عربی هم حجاز جزو نه خانوادهٔ اصلی مقام‌ها شمرده می‌شود.[en ۲]
نویسندهٔ رسالهٔ کنزالتحف در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول ابن سینا گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است، که البته پورجوادی انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.[۲] همچنین در کنزالتحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّالتواضع) می‌دانسته است.[۳]
موسیقی ایران
در گذشته، در اینکه حجاز جزو مقام‌های اصلی است و یا جزو شعباتِ مقام‌هایِ اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس از اینکه صفی‌الدین ارموی مقام حجاز را جزو مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.[۴] هم‌اکنون در موسیقی دستگاهی ایران، گوشه‌ای با نام حجاز در آواز ابوعطا وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.[۵]
موسیقی ترکی
در موسیقی ترکی حجاز هم نام یک گام است و هم نام یک دانگ. گام حجاز، از ترکیب یک دانگ حجاز با یک دانگ راست به دست می‌آید.
پانویس
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۶.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۳۵.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۱۱۰ و ۱۱۱.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۵۱ و ۵۲.
- ↑ دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۳۹.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۷.
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Signell, Makam, p. 33.
- ↑ "Arabic Maqams". Maqam World. Retrieved 2016-12-31.
منابع
- فخرالدینی، فرهاد (۱۳۹۲). تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران. تهران: نشر معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۶۵-۰۹۸-۰. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - پورجوادی، امیرحسین (۱۳۷۴). «رساله موسیقی محمد بن محمود بن محمد نیشابوری». معارف. نورمگز (۳۴ و ۳۵): صص٫ &#۸۲۰۶;۳۲-۷۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
- دورینگ، ژان (۱۳۸۹). ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: موسسسه فرهنگی هنری ماهور. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
| دستگاه‌ها | |
|---|---|
| آوازها | آواز ابوعطا • آواز دشتی • آواز افشاری • آواز بیات ترک (بیات زند) • آواز بیات اصفهان • آواز بیات کرد • آواز شوشتری (در برخی منابع) |
| مقام‌ها | |
| ردیف‌ها | |
| گوشه‌ها | |
| تئوری موسیقی | |
| فرم‌ها | |
| مقالات مرتبط | |
