حجاز (مقام موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویکی‌سازی |
افزودن تصاویر پرده و درجات |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Hejaz Pardeh.tif|بندانگشتی|298x298پیکسل|محل صداهای مقام حجاز بر روی پرده‌های ساز‌هایی مثل تار، سه‌تار و عود که با فاصلهٔ چهارم درست کوک شده‌اند.]] |
|||
| ⚫ | |||
'''حجاز''' یا '''حجازی''' یکی از ۱۲ [[مقام (موسیقی)|مقام]] اصلی [[موسیقی]] قدیم ایران بوده‌است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> البته در گذشته، در اینکه حجاز جزو مقام‌های اصلی است و یا جزو شعبات مقام‌های اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس |
|||
| ⚫ | از اینکه [[صفی‌الدین ارموی]] مقام حجاز را جزو مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۵۱ و ۵۲}}</ref> نویسندهٔ رسالهٔ [[کنزالتحف]] در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول [[ابن سینا]] گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است، که البته [[امیرحسین پورجوادی|پورجوادی]] انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.<ref>{{پک|پورجوادی|۱۳۷۴|ک=رسالهٔ محمد نیشابوری|ص=۳۵}}</ref> همچنین در کنزالتحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّالتواضع) می‌دانسته است.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۲|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۱۰ و ۱۱۱}}</ref> |
||
[[پرونده:Maqam-hejaz.svg|وسط|بندانگشتی|600x600پیکسل|درجات مقام حجاز بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ صفی‌الدین ارموی.<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]] |
|||
هم‌اکنون در [[ردیف (موسیقی)|موسیقی دستگاهی ایران]]، [[گوشه (موسیقی)|گوشه‌ای]] با نام حجاز در [[ابوعطا|آواز ابوعطا]] وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.<ref>{{پک|دورینگ|۱۳۸۹|ک=ردیف میرزا عبدالله|ص=۳۹}}</ref> |
هم‌اکنون در [[ردیف (موسیقی)|موسیقی دستگاهی ایران]]، [[گوشه (موسیقی)|گوشه‌ای]] با نام حجاز در [[ابوعطا|آواز ابوعطا]] وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.<ref>{{پک|دورینگ|۱۳۸۹|ک=ردیف میرزا عبدالله|ص=۳۹}}</ref> |
||
نسخهٔ ۲۹ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۲۵
حجاز یا حجازی یکی از ۱۲ مقام اصلی موسیقی قدیم ایران بوده‌است.[۱] البته در گذشته، در اینکه حجاز جزو مقام‌های اصلی است و یا جزو شعبات مقام‌های اصلی، اختلاف نظر بوده است؛ اما پس
از اینکه صفی‌الدین ارموی مقام حجاز را جزو مقام‌های اصلی قرار داد، دیگران نیز از این روش ارموی پیروی کردند و این سنت را ادامه دادند.[۲] نویسندهٔ رسالهٔ کنزالتحف در این رساله گفته که بهتر است این مقام را در مجلس عوام‌الناس نواخت. در همین رساله از قول ابن سینا گفته می‌شود که بهترین زمان برای نواختن این مقام، بین‌الصلوتین است، که البته پورجوادی انتساب این جملات به ابن سینا را رد می‌کند.[۳] همچنین در کنزالتحف گفته شده که صفی‌الدین ارموی، این مقام را مقام فروتنی (شدّالتواضع) می‌دانسته است.[۴]
هم‌اکنون در موسیقی دستگاهی ایران، گوشه‌ای با نام حجاز در آواز ابوعطا وجود دارد، که از مهم‌ترین گوشه‌های این آواز است، و می‌توان آن را اوج نیز نامید.[۶]
پانویس
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۶.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۵۱ و ۵۲.
- ↑ پورجوادی، رسالهٔ محمد نیشابوری، ۳۵.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۱۱۰ و ۱۱۱.
- ↑ فخرالدینی، تحلیل ردیف موسیقی ایران، ۴۷.
- ↑ دورینگ، ردیف میرزا عبدالله، ۳۹.
منابع
- فخرالدینی، فرهاد (۱۳۹۲). تجزیه و تحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران. تهران: نشر معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۶۵-۰۹۸-۰. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - پورجوادی، امیرحسین (۱۳۷۴). «رساله موسیقی محمد بن محمود بن محمد نیشابوری». معارف. نورمگز (۳۴ و ۳۵): صص٫ &#۸۲۰۶;۳۲-۷۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
- دورینگ، ژان (۱۳۸۹). ردیف میرزاعبدالله برای تار و سه‌تار به روایت نورعلی برومند. تهران: موسسسه فرهنگی هنری ماهور. شابک ۹۷۹-۰-۸۰۲۶۰۴-۲۱-۶. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک)
| دستگاه‌ها | |
|---|---|
| آوازها | آواز ابوعطا • آواز دشتی • آواز افشاری • آواز بیات ترک (بیات زند) • آواز بیات اصفهان • آواز بیات کرد • آواز شوشتری (در برخی منابع) |
| مقام‌ها | |
| ردیف‌ها | |
| گوشه‌ها | |
| تئوری موسیقی | |
| فرم‌ها | |
| مقالات مرتبط | |
