جیمز وات

جیمز وات
زادهٔ	۱۹ ژانویه ۱۷۳۶ گریناک، رنفروشایر، اسکاتلند
درگذشت	۲۵ اوت ۱۸۱۹ (۸۳ سال) هندزورث، بیرمنگام، انگلستان
ملیت	اسکاتلند
شناخته‌شده برای	تکمیل ماشین بخار
پیشینه علمی
شاخه(ها)	مهندس مکانیک، مخترع
محل کار	دانشگاه گلاسگو Boulton and Watt
امضاء

جیمز وات (به انگلیسی: James Watt) (زاده ۱۹ ژانویه ۱۷۳۶ - مرگ ۲۵ اوت ۱۸۱۹) فیزیکدان و مخترع مشهور اسکاتلندی و پدر انقلاب صنعتی است. جیمز وات با تکمیل دیگ بخار خدمت بزرگی به فیزیک و مکانیک کرد. اختراع چگالگر بخار توسط وی موجب صرفه‌جویی زیادی در مصرف سوخت و گسترش استفاده از نیروی بخار شد.

به افتخار او واحد توان در اس‌آی، وات نامیده می‌شود. هر یک وات معادل یک ژول بر ثانیه است. از دیگر واحد های توان اسب بخار می باشد که معادل ۷۴۶ وات است.

زندگی

جیمز وات در سال ۱۷۳۶ در شهر گریناک در اسکاتلند به دنیا آمد. از همان آغاز طفولیت کودکی بسیار ضعیف و ظریف بود؛ به همین علت او را به مدرسه نفرستادند بلکه مادر و پدر در خانه به تربیت او پرداختند.

جیمز وات دارای تخیل قوی بود و به مرور زمان علاقه خود را به امور فنی و مهندسی نشان داد تا آنجا که یک وسیله الکتریکی ساخت و گاهی به وسیله آن به دوستانش شوک وارد می‌کرد.

وی به علم نجوم همچون علم ریاضیات علاقه داشت و ساعتهای متمادی به پشت دراز کشیده و به ستاره‌ها نگاه می‌کرد.

او از خواندن و آموختن لذت می‌برد اما زمانی فرا رسید که به علت فقر خانوادگی و تنگدستی برای امرار معاش باید کار می‌کرد؛ بنابراین در مغازه‌ای شروع به کار کرد. صبح‌ها چند ساعت قبل از بازشدن مغازه برمی‌خواست و شروع به کار می‌کرد که موجب شده بود بر سلامتی او اثر نامطلوب بگذارد.

یکی از اساتید دانشگاه که از مهارت او در امور فنی اطلاع یافته بود اتاقی در دانشگاه به او داد تا او در آنجا بتواند به کارهایش ادامه دهد. او در سال ۱۷۶۴ موتوری را در دانشگاه تعمیر کرد؛ به مدت چند ماه به طور شبانه روزی انواع مختلف نیروهای بخار را آزمایش کرد. سرانجام اصول موتور بخار به ذهنش راه پیدا کرد.

در این حین مشکلات زیادی برای وی پیش آمد و اتاق خود را در دانشگاه از دست داد، اگر کمکهای همسرش مارگارت میلو نبود وی دست از کار می‌کشید. مارگارت دختری بود که جیمز پس از گشودن کارگاه خود در دانشگاه با او ازدواج کرد.

دکتر جان روباک (یکی از دوستانش) قبول کرد که شریک جیمز شده و قرض‌های وی را بپردازد و اختراع او را به ثبت برساند. جیمز با شادی رهسپار لندن شد اما مأمورین اداره ثبت اختراعات، کاملاً بی تفاوت بودند و این سبب ناراحتی جیمز شد از طرفی دکتر روباک مقروض شده بود و نمی‌توانست به جیمز کمک کند. در این حین کارخانه دار ثروتمندی به نام ماتیو بالتن از طریق دکتر روباک از اختراعات جیمز آگاه شد و قبول کرد که با جیمز کار کند و این نقطه عطفی در زندگی وی بود.

در آن هنگام شهرت او افزایش یافته بود و موفقیت بزرگی نصیب مخترع شده بود و موتور او در کارخانه مورد استفاده قرار گرفته و نتیجه زحماتش از سالیان سال مورد استفاده همگان قرار گرفت. وی در سال ۱۸۱۹ در سن ۸۳ سالگی فوت کرد.

تصورات اشتباه

جیمز وات نه موتور بخار را اختراع کرد و نه از حرکت در کتری در حال جوشیدن برای این کار الهام گرفت بلکه او نخستین موتور بخار تجاری را با توسعه و بهبود موتور بخار نیوکامن ساخت و موتور ساخته‌شده توسط او بعدها بسیار مشهور شد.

جستارهای وابسته

• فهرست فیزیکدانان

منابع

تمبر یادبود جیمز وات - انتشار در سال ۱۹۹۶ - کوبا

• اسدی‌زاده و دیگران (۱۳۷۳ خ.)، «جلد سوم، شخصیت‌های علمی جهان»، دائرةالمعارف مصور دانش و هنر، تهران: سازمان انتشارات اشرفی
• ویکی‌پدیای انگلیسی

پیوند به بیرون

• وب‌گاه سیمرغ جیمز وات