محمد واعظ‌زاده خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mv 20020 (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Mv 20020 (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸۳: خط ۸۳:
* گردآوری و تصحیح و انتشار مقالات کنگره شیخ طوسی در سه جلد و نیز کتاب رجال و فهرست شیخ طوسی از سوی آن کنگره در دو جلد.
* گردآوری و تصحیح و انتشار مقالات کنگره شیخ طوسی در سه جلد و نیز کتاب رجال و فهرست شیخ طوسی از سوی آن کنگره در دو جلد.
* شرکت در تالیف [[جامع احادیث الشیعه]] اثر آیت‌الله بروجردی.
* شرکت در تالیف [[جامع احادیث الشیعه]] اثر آیت‌الله بروجردی.
* طرح و مشارکت در تالیف کتاب «[[المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته]]» که زیر نظر وی در گروه قرآن بنیاد پژوهشهای اسلامی در دست تالیف بود و تاکنون سی و یک جلد از آن چاپ شده‌ است. استاد واعظ زاده، در ابتدا به عنوان یک کار تحقیقی در کنگره شیخ طوسی مباحث لغوی و بلاغی تفسیر التبیان شیخ طوسی را فیش برداری کردند. اما پس از مشخص شدن حجم انبوه کار تصمیم گرفته شد، تمام الفاظ قرآن را در کتاب های لغت، بلاغت و تفسیر مورد توجه قرار دهند که نتیجه آن شکل گیری اثر فاخری چون کتاب المعجم فی فقه لغة القرآن شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی|کد زبان=fa|تاریخ=1395/08/11|وب‌گاه=|نشانی=www.islamic-rf.ir/news.aspx?np=n&yid=96|عنوان=سی و یکمین جلد از کتاب «المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغته» به چاپ رسید}}</ref>
* طرح و مشارکت در تالیف کتاب «[[المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته]]» که زیر نظر وی در گروه قرآن بنیاد پژوهشهای اسلامی در دست تالیف بود و تاکنون سی و یک جلد از آن چاپ شده‌ است. استاد واعظ زاده، در ابتدا به عنوان یک کار تحقیقی در کنگره شیخ طوسی مباحث لغوی و بلاغی تفسیر التبیان شیخ طوسی را فیش برداری کردند. اما پس از مشخص شدن حجم انبوه کار تصمیم گرفته شد، تمام الفاظ قرآن را در کتاب های لغت، بلاغت و تفسیر مورد توجه قرار دهند که نتیجه آن شکل گیری اثر فاخری چون کتاب المعجم فی فقه لغة القرآن شد.<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=اسلامی|نام=بنیاد پژوهشهای|نشانی=http://www.islamic-rf.ir/news.aspx?np=n&yid=96|عنوان=بنیاد پژوهش های اسلامی|ناشر=www.islamic-rf.ir|بازبینی=2016-12-27}}</ref>
* طرح و مشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی علوم القرآن » که در گروه قرآن آن بنیاد در دست تالیف است.
* طرح و مشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی علوم القرآن » که در گروه قرآن آن بنیاد در دست تالیف است.
* طرح و مشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی الاقتصاد الاسلامی کتابا و سنة و فقها» که در گروه اقتصاد الاسلامی آن بنیاد در دست تالیف است.
* طرح و مشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی الاقتصاد الاسلامی کتابا و سنة و فقها» که در گروه اقتصاد الاسلامی آن بنیاد در دست تالیف است.

نسخهٔ ‏۲۷ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۴۰

محمد واعظ‌زاده خراسانی
پرونده:Ayatollah vaezzadeh1 .jpg
زادهٔ۵ اسفند ۱۳۰۴ش
مشهد، ایران
درگذشت۲۸ آذر ۱۳۹۵ش
مشهد، ایران
آرامگاهحرم علی بن موسی الرضا (رواق دارالعباده)
محل زندگیمشهد، تهران
ملیتایران
تحصیلاتاجتهاد
محل تحصیلحوزه علمیه مشهد، حوزه علمیه نجف، حوزه علمیه قم
پیشهاستاد دانشگاه
شناخته‌شده برایتقریب مذاهب اسلامی
کارهای برجستهنخستین دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی
عنوانآیت‌الله و علامه
فرزندانفوزیه، صادق، مهدی،
حسام الدین، حامد، فریال، شهاب الدین
خویشاوندانسید علی خامنه ای،
صادق واعظ زاده
وبگاه

محمد واعظ زاده خراسانی (۵ اسفند ۱۳۰۴ مشهد - ۲۸ آذر ۱۳۹۵ مشهد) محقق و متفکر اسلامی معاصر، استاد دانشگاه فردوسی مشهد[۱]، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و نخستین دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بود. وی علوم دینی خویش را در حوزه‌های علمیه نجف، مشهد و قم نزد اساتید بزرگی چون سید حسین طباطبایی بروجردی، سید روح‌الله خمینی و علامه طباطبائی آموخت و دارای اجازه نقل حدیث از این مراجع بزرگ بود.[۲]

زندگی

وی در سال ۱۳۰۴ خورشیدی (۱۳۴۳ هجری قمری) در مشهد و در یک خانواده روحانی که تا چند نسل از وعاظ نامی خراسان بوده‌اند دیده به جهان گشود. خاندان وی حدود دویست سال در راه وعظ و تدریس علوم به مسلمانان فعالیت داشته‌اند. [۳] وی از اوایل تحصیلات حوزوی هنگامیکه هنوز از سطح فارغ نشده بود، از بیانات قرآنی و تفسیری پدر خود حاج شیخ مهدی واعظ خراسانی، نخست در نجف در سالهای ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۱ و سپس در مشهد از سال ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۹ در مسجد گوهرشاد بهره فراوان برد.[۴] وی داماد سید میرزا هاشم میردامادی و شوهر خاله علی خامنه‌ای رهبر ایران بود.

تحصیلات

وی پس از گذراندن دوره مکتبخانه و مدرسه در سال ۱۳۱۸ شمسی همراه پدرش راهی نجف اشرف شد و تا اواسط سال ۱۳۲۱ در آنجا ادبیات و مقدمات و سطوح ابتدایی فقه و اصول را فراگرفت. در این سال به مشهد مراجعت نمود در حوزه علمیه مشهد تحصیلات حوزوی را تا سال ۱۳۲۸ در رشته‌های مختلف علوم اسلامی اعم از نقلی و عقلی و معارف و نیز سطوح عالی و بخشهایی از درس خارج فقه و اصول را نزد استادان آن حوزه مانند: سید یونس اردبیلی، ميرزا احمد كفايی خراسانی، میرزا مهدی اصفهانی، حاج شیخ هاشم قزوینی، حاج شیخ مجتبی قزوینی، حاج شیخ کاظم دامغانی و دیگران طی نمود. وی در حوزه با سید علی سیستانی هم مباحثه بود. در شهریور سال ۱۳۲۸ شمسی به حوزه علمیه قم منتقل و طی ۱۱ سال از درسهای استادان بزرگ آن سامان و مراجع تقلید وقت آیت الله بروجردی، سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر، سید محمدرضا گلپایگانی و محمدعلی اراکی و چند سال از درس اصول آیت الله خمینی و از درس فلسفه سید محمدحسین طباطبایی استفاده نموده و در علوم نقلی و عقلی از ایشان اجازه اجتهاد دریافت کرد، و همچنین اجازه نقل حدیث را از شخصیتهای بزرگ و از جمله علامه شیخ آقابزرگ تهرانی، علامه سمنانی، رامهرمزی و اجازه شفاهی از آیت الله بروجردی اخذ نمود . وی در حوزه علمیه قم در تدوین کتاب حدیث بزرگ جامع احادیث الشیعه نزد آیت‌الله بروجردی شرکت داشت. در این دوره وی از مؤسسین و نویسندگان مجله قدیمی و پربار «درس‌هایی از مکتب اسلام» بود که از سال ۱۳۳۷ در قم انتشار یافت و با توجه به وجهه و معروفیت نویسندگان و گردانندگان آن با موفقیت همراه شد. اعضای دیگر هیئت تحریریه این مجله آقایان سید موسی صدر، علی دوانی، جعفر سبحانی، مجدالدین محلاتی، ناصر مکارم شیرازی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، حسین نوری همدانی و سید مرتضی جزایری بودند.[۵]

وی پس از مراجعت از قم و استقرار در مشهد در سال ۱۳۳۹ به کانون نشر حقایق اسلامی که محمد تقی شریعتی مؤسس آن بود رفت‌وآمد داشت و گاهی به جای شریعتی تفسیر می‌گفت.[۶] در همین سال از وی به جهت تدریس در دانشگاه مشهد مقدس (دانشگاه فردوسی) دعوت بعمل آمد و با تشویق سید محمد بهشتی در دانشکده معقول و منقول سابق (دانشکده الهیات و معارف اسلامی کنونی) در رشته تاریخ فقه جعفری به تدریس مشغول گردید .

دانشکده علوم معقول و منقول مشهد (الهیات و معارف اسلامی)، سال ۱۳۴۲ شمسی - از سمت راست نفر اول : محمد تقی شریعتی، نفر دوم : کاظم مدیر شانه چی، نفر چهارم : بدیع‌الزمان فروزانفر - از سمت چپ نفر اول : امام موسی صدر، نفر سوم : محمد واعظ زاده خراسانی
در دیدار با علامه سید مرتضی عسکری

در پی استعفای آیت‌الله واعظ زاده خراسانی در سال ۱۳۸۰ از سمت دبیرکلی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، آیت الله سید علی خامنه‌ای در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۸۰ آیت‌الله محمدعلی تسخیری را به این سمت منصوب کرد، در متن حکم آیت‌الله خامنه‌ای به تسخیری آمده‌است:[۷]

اکنون که جناب علّامه فرزانه آقای حاج شیخ محمد واعظ‌زاده پس از سالها تلاش مفید در مقام دبیر کلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی از سمت خود استعفا کرده‌اند، ضمن تقدیر صمیمانه از سعی مشکور ایشان، جنابعالی را به دبیر کلی آن مجمع منصوب می‌کنم.

آیت الله واعظ زاده در زمینه‌های تفسیر قرآن، فقه، فقه الحدیث، تاریخ تفسیر، تاریخ حدیث، تاریخ علوم عقلی، تاریخ فقه، قواعد فقه، تاریخ علوم اسلامی، تاریخ اسلام و فلسفه و کلام به تدریس و ارشاد دانشجویان همت گماشت و سالها بعنوان استاد تمام وقت در دانشگاههای مختلفی چون علوم اسلامی رضوی مشهد، دانشگاه تربیت مدرس و دانشکده الهیات دانشگاه تهران به تربیت دانشجویان جوان پرداخته و تا واپسین ماههای عمر خویش به این مهم اشتغال داشت.

فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی

در دیدار با علامه محمد جواد مغنية، سال ۱۳۴۲ شمسی - از سمت چپ، نفر اول : علامه محمدجواد مغنیه، نفر سوم : آیت‌الله محمد واعظ زاده خراسانی
در دیدار با آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی، دهه ۴۰ شمسی
در دیدار با دکتر محمد الفحام، شیخ الأزهر مصر، ۱۳۵۰ شمسی
در کنار علامه محمدحسین فضل‌الله
  • برگزاری کنگره جهانی هزاره شیخ طوسی در سال ۱۳۵۰ شمسی با شرکت علما وپیشوایان فرق مختلف اسلامی و عده‌ای از مستشرقین (به مناسبت هزارمین سال ولادت طوسی)
  • شرکت در کنگره‌های مختلف در داخل و خارج کشور قبل و بعد ازانقلاب اسلامی که در یکی از همین کنگره‌ها ایجاد مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را پیشنهاد و در ۱۹ مهر ۱۳۶۹ با حکم سید علی خامنه‌ای دبیر کلی آن به عهده وی گذاشته شد و تا سال ۱۳۸۰ این مسئولیت را برعهده داشت.[۸]
  • مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده علوم معقول و منقول مشهد (الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد)(سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶)
  • سرپرستی نشریه دانشگاه الهیات مشهد.
  • مدیریت مجله آستان قدس رضوی.
  • تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی در تهران.
  • عضویت در شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
  • عضویت در هیاتهای امنای دانشگاه مذاهب اسلامی، مدرسه عالی شهید مطهری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و شورای عالی کتابخانه ملی.
  • مدیریت دو گروه قرآن و اقتصاد اسلامی در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
  • نایب رئیس اتحادیه بین‌المللی علمای مسلمان.

وی از اکثر کشورهای اسلامی دیدار نمود و با مقامات سیاسی، اندیشمندان و شخصیت‌های برجسته جهان اسلام تماس حاصل کرد و در دهها کنگره بین‌المللی سخنرانی نمود.

درگذشت

وی روز یکشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۵ در سن ۹۱ سالگی در منزل خود در مشهد درگذشت. پیکر وی فردای آن روز از محل مهدیه مشهد به سمت حرم علی بن موسی الرضا با حضور اقشار مختلف مردم، اساتید دانشگاه، روحانیون و تعدادی از مسئولان استانی و کشوری تشییع و در رواق دار العباده در حرم امام رضا به خاک سپرده شد.[۹]

آثار

المعجم في فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته؛ زیر نظر استاد محمد واعظ زاده خراسانی، چاپ بنیاد پژوهشهای اسلامی، آستان قدس رضوی، مشهد

تصحیح، تحقیق، تعلیق و ترجمه

  • ترجمه و تحقیق کتاب «الجمل و العقود فی العبادات » از شیخ طوسی.
  • تصحیح و تحقیق دو کتاب «المقنع و الهدایة » از شیخ صدوق.
  • گردآوری و تصحیح و انتشار مقالات کنگره شیخ طوسی در سه جلد و نیز کتاب رجال و فهرست شیخ طوسی از سوی آن کنگره در دو جلد.
  • شرکت در تالیف جامع احادیث الشیعه اثر آیت‌الله بروجردی.
  • طرح و مشارکت در تالیف کتاب «المعجم فی فقه لغة القرآن و سرّ بلاغته» که زیر نظر وی در گروه قرآن بنیاد پژوهشهای اسلامی در دست تالیف بود و تاکنون سی و یک جلد از آن چاپ شده‌ است. استاد واعظ زاده، در ابتدا به عنوان یک کار تحقیقی در کنگره شیخ طوسی مباحث لغوی و بلاغی تفسیر التبیان شیخ طوسی را فیش برداری کردند. اما پس از مشخص شدن حجم انبوه کار تصمیم گرفته شد، تمام الفاظ قرآن را در کتاب های لغت، بلاغت و تفسیر مورد توجه قرار دهند که نتیجه آن شکل گیری اثر فاخری چون کتاب المعجم فی فقه لغة القرآن شد.[۱۰]
  • طرح و مشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی علوم القرآن » که در گروه قرآن آن بنیاد در دست تالیف است.
  • طرح و مشارکت در تالیف کتاب «نصوص فی الاقتصاد الاسلامی کتابا و سنة و فقها» که در گروه اقتصاد الاسلامی آن بنیاد در دست تالیف است.
  • مقدمه و تقریظ بر کتابهایی چند از جمله مقدمه مفصل سلسله کتب رجالیه آیت‌الله بروجردی که زیر نظر استاد واعظ زاده در مشهد چاپ شده‌است. همچنین مقدمه «الرسائل العشر» از شیخ طوسی که از سوی انتشارات جامعه مدرسین در قم چاپ گردیده‌است و جز اینها.

کتابها

  • امام خمینی و انقلاب اسلامی: این کتاب مجموعه مقالات استاد درباره انقلاب اسلامی، آیت‌الله خمینی و مرجعیت است.
  • پیام وحدت: مجموعه مصاحبه‌های مطبوعات، شخصیتها و مؤسسات فرهنگی و علمی، با استاد در این کتاب فراهم آمده‌است.
  • ندای وحدت: مجموعه سخنرانیهای استاد در نماز جمعه تهران است که به زبانهای عربی، انگلیسی و اردو برگردان شده‌است.
  • حیاة الامام البروجردی: این کتاب مقدمه سلسله تحقیقات رجال شناختی آیت‌الله بروجردی است که زیر نظر استاد چاپ شده‌است.
  • الحجّ فی السّنة: در این نوشتار، حج از دیدگاه روایات شیعه و اهل سنّت مورد بررسی قرار گرفته‌است.
  • دراسات و بحوث: این کتاب مجموعه‌ای دو جلدی است که در جلد اول ۲۳ مقاله و در جلد دوم ۱۵ مقاله در پیرامون تاریخ اسلام، وحدت اسلامی و منابع اسلامی، تدوین شده‌است.
  • رسالة الشیخین: حاوی مکاتبه میان استاد و شیخ بن باز مفتی فقید کشور عربستان سعودی است.
  • زندگانی آیت‌الله العظمی بروجردی: این نوشتار به مناسبت کنگره بزرگداشت آیت‌الله بروجردی و شیخ محمود شلتوت تدوین شده‌است.
  • سه گفتار درباره شهید مطهری: این کتاب حاوی سه سخنرانی استاد در مورد زندگی علمی مرتضی مطهری است.
  • الوحدة الاسلامیّة؛ عناصرها و موانعها: این کتاب، شامل بخشی از مقالات عربی استاد در زمینه وحدت اسلامی است.
  • حدیث ثقلین؛ علامه شیخ قوام الدین وشنوی، با مقدمه و متن سخنرانی آیت الله استاد محمد واعظ زاده خراسانی: این کتاب پژوهشی نازک نگر در پیرامون اسانید معتبر حدیث ثقلین و رساله ای کوتاه در اثبات و تأیید حدیث ثقلین که تمامی روایات و اسانید این حدیث را درون خود جای داده است. نویسنده این رساله در نگارش آن ره دانایی و میانه روی پوییده، از دشمنی و ستیز روی برتافته است و بر گفته های خویش گواههایی پیش داشته که شیعیان و سنیان را خرسند می‌سازد.[۱۱]
  • مجموعه مقالات استاد: این مجموعه را بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در چند مجلّد در دست چاپ دارد.
  • نشریه "مجلة رسالة التقریب".

افتخارات

  • برنده جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (سال ۱۳۸۶)
  • استاد نمونه کشوری (سال ۱۳۸۷)

منابع

  • پایگاه مجلات تخصصی نور، سلطانی، عباس علی، (۱۳۸۲)، "زندگینامه استاد محمد واعظ زاده خراسانی"، مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، تابستان ۱۳۸۲، شماره ۶۰ (از صفحه ۱۱ تا ۱۸).
  • پایگاه حوزه، در محضر استاد واعظزاده پیرامون نهج البلاغه، رهبری و حکومت اسلامی،۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۷.
  • واعظ زاده خراسانی، محمد. میراث ماندگار. انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۸۲.

پانویس

  1. وبگاه دانشگاه فردوسی مشهد
  2. واعظ زاده خراسانی، محمد (۱۳۷۹). زندگی آیت الله العظمی بروجردی و مکتب فقهی، اصولی، حدیثی و رجالی وی. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی. صص. ۱۷۰ - ۱۶۸. شابک ۹۶۴-۷۹۹۴-۸۱-۸.
  3. پایگاه اطلاع رسانی بصیرت (۲۷/۲/۸۶). «حاج شیخ مهدی واعظ خراسانی». تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  4. میراث ماندگار. ص. ۱۳.
  5. سیدهادی خسروشاهی (۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۰). «مجله مکتب اسلام به روایت خسروشاهی». تارنمای " تاریخ ایرانی".
  6. میراث ماندگار. ص. ۱۵.
  7. شیعه نیوز (۲۱/۲۷/۸۶). «هفدهمین سالروز تاسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی». تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  8. همان
  9. Entekhab.ir، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب |. «تصاویر : تشییع پیکر آیت الله واعظ زاده خراسانی ‎». پایگاه خبری تحلیلی انتخاب | Entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۱۲-۲۶.
  10. اسلامی، بنیاد پژوهشهای. «بنیاد پژوهش های اسلامی». www.islamic-rf.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۱۲-۲۷.
  11. حمید سلیم‌گندمی (1393/02/18). «منبع شناسی حديث ثقلين تا سال 1385 شمسی». از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)