هربرت مارکوزه

هربرت مارکوزه
هربرت مارکوزه در سال ۱۹۵۵ در نیوتون، ماساچوست
زادهٔ	۱۹ ژوئیه ۱۸۹۸ برلین، امپراتوری آلمان
درگذشت	۲۹ ژوئیهٔ ۱۹۷۹ (۸۱ سال) اشتارنبرگ، آلمان غربی
محل زندگی	آلمان، ایالات متحده آمریکا
ملیت	آلمانی-آمریکایی
دوره	20th-century philosophy
حیطه	فلسفه غربی
مکتب	مکتب فرانکفورت، Western Marxism، نظریه انتقادی
علایق اصلی	نظریه اجتماعی، سوسیالیسم، انقلاب صنعتی، فناوری
تأثیرگرفته از ایمانوئل کانت، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، کارل مارکس، زیگموند فروید، ادموند هوسرل، مارتین هایدگر
تأثیرگذار بر Norman O. Brown، آنجلا دیویس، یورگن هابرماس، Abbie Hoffman، Douglas Kellner، Bob Black، Hakim Bey

هربرت مارکوزه (به آلمانی: Herbert Marcuse) (زاده ۱۹ ژوئیه ۱۸۹۸ - درگذشته ۲۹ ژوئیه ۱۹۷۹) فیلسوف و جامعه‌شناس آلمانی و از اعضایِ اصلیِ مکتب فرانکفورت بود.

زندگی و آثار

هربرت مارکوزه در خانواده‌ای یهودی در برلین به دنیا آمد. در طولِ جنگ جهانی اول در ارتش آلمان خدمت کرد. او سپس عضوِ شورایِ سربازان بود که در قیام ناکامِ سوسیالیست‌های اسپارتاکیست شرکت داشت. بعد از کامل‌کردنِ تزهایِ دکترای تخصصی خود در دانشگاه فرایبورگ در سال ۱۹۲۲ با موضوعِ رمانِ آلمانی به برلین بازگشت و به کارِ انتشارات پرداخت.

دیدگاه‌ها

از میان نظریه پردازان اصلی مکتب فرانکفورت فقط مارکوزه بود که نسبت به اهمیت و مرکزیت فرهنگ تودهای برای زندگی روزمره در جامعهٔ سرمایه داری اخیر تا حدی خوش‌بینی نشان می‌داد. مارکوزه که در ابتدا همان دیدگاه‌های انتقادی آدورنو و هورکهایمر را داشت (Marcuse,1964)، بعدها شاهد پیدایش پادفرهنگ هیپی‌ها در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ بود و تفسیر خویش را از فرهنگ توده‌ای مورد بازبینی قرار داد (Bottomore,1984). مارکوزه، خصوصاً تحت تأثیر شیوهٔ استفادهٔ پادفرهنگ از همان فراوردههای صنایع فراغتی و مصرفی سرمایه‌داری اخیر، به‌خصوص موسیقی و مد توده‌ای، برای شورش مستقیم علیه نهادهای مسلط سرمایه‌داری، مانند کار، آموزش و پروش، خانواده و سیاست مرسوم، قرار گرفت.

با این حال دورهٔ نسبتاً کوتاه پادفرهنگ، و همچنین نهضتهای فرهنگی بعدی جوانان که بر محور موسیقی و سبک زندگی می‌گشت، مانند پانک راک (Hebdige , 1979)، از نظر خیلی‌ها تأییدی بود بر درستی بنیادین نقد مکتب فرانکفورت از فرهنگ توده‌ای؛ بنابراین، به گفتهٔ باتومور، «دامنهٔ محدود و سرعت زوال، یا همانندگردی (assimilation) پادفرهنگ، در واقع، می‌توانست نیروی صنعت فرهنگ را عیان سازد». (Bottomore,1984: 46) او در کتاب انسان تک‌ساختی توضیح می‌دهد که جامعه صنعتی می‌تواند با سهیم کردن کارگران در مصرف‌گرایی کاری کند که آنان اسارت خود را آزادی بدانند

آثار

• اروس و تمدن
• انسان تک‌ساحتی
• خرد و انقلاب
• مارکسیسم شوروی

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی

پیوند به بیرون

• مصاحبه پیر ویانسو پونته با هربرت مارکوزه (مایند موتور)