دربار سلطنتی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
صفحهٔ جدید: thumb|350px|[[ایوان تخت مرمر در کاخ گلستان برای بار دادن شاه<ref>http://www.golestanpalace.ir/Fr_Site... |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
| ⚫ | |||
[[تصویر:Golestan-takht2.jpg|thumb| |
[[تصویر:Golestan-takht2.jpg|thumb|250px|[[ایوان تخت مرمر]] در [[کاخ گلستان]] برای بار دادن شاه<ref>http://www.golestanpalace.ir/Fr_Site/collections/eyvan.htm</ref>]] |
||
| ⚫ | |||
'''دَربار شاهنشاهی''' یا '''بارگاه شاهنشاهی'''، به طور کلی به دربار و کاخ باشکوه یک [[شاهنشاهی]] یا [[امپراتوری]] گفته می‌شود. ([[فهرست امپراتوری‌ها]] را ببینید) |
'''دَربار شاهنشاهی''' یا '''بارگاه شاهنشاهی'''، به طور کلی به دربار و کاخ باشکوه یک [[شاهنشاهی]] یا [[امپراتوری]] گفته می‌شود. ([[فهرست امپراتوری‌ها]] را ببینید) |
||
==پیرامون واژه== |
==پیرامون واژه== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
بار یا بارگاه به معنای پیشگاه و دربار یک پادشاه یا خداوند است. در سرواژهٔ «بارگاه» در لغتنامهٔ دهخدا چنین آمده‌است<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بارگاه»</ref>: |
بار یا بارگاه به معنای پیشگاه و دربار یک پادشاه یا خداوند است. در سرواژهٔ «بارگاه» در لغتنامهٔ دهخدا چنین آمده‌است<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بارگاه»</ref>: |
||
{{نقل قول بزرگ}}*بارگه. خیمه پادشاهان و سلاطین را گویند. (برهان). خانه و خیمه پادشاهان است که لشکر و سپاه و غیره بسلام آیند. (آنندراج). نوعی از خیام مراتب ملوک و سلاطین. (شرفنامه منیری). خیمه سخت بزرگ که بر در خرگاه ملوک و سلاطین زنند. (صحاح الفرس). درزبان عرف بمعنی اطاق پادشاهان است. (شعوری ج ۱ ورق ۱۹۱). خانه و خیمه پادشاهان است که لشکر و سپاه و غیره بسلام آیند و آن معروف است. |
{{نقل قول بزرگ}}*بارگه. خیمه پادشاهان و سلاطین را گویند. (برهان). خانه و خیمه پادشاهان است که لشکر و سپاه و غیره بسلام آیند. (آنندراج). نوعی از خیام مراتب ملوک و سلاطین. (شرفنامه منیری). خیمه سخت بزرگ که بر در خرگاه ملوک و سلاطین زنند. (صحاح الفرس). درزبان عرف بمعنی اطاق پادشاهان است. (شعوری ج ۱ ورق ۱۹۱). خانه و خیمه پادشاهان است که لشکر و سپاه و غیره بسلام آیند و آن معروف است. |
||
| خط ۳۱: | خط ۲۳: | ||
در اشعار [[فردوسی]]، [[سعدی]]، [[حافظ]]، [[مولوی]]، [[عطار]]، [[نظامی]]، [[خاقانی]]، [[ناصرخسرو]] و دیگران شاعران [[ایرانی]] نیز واژهٔ «بارگاه» به کار رفته‌است.<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بارگاه»</ref> |
در اشعار [[فردوسی]]، [[سعدی]]، [[حافظ]]، [[مولوی]]، [[عطار]]، [[نظامی]]، [[خاقانی]]، [[ناصرخسرو]] و دیگران شاعران [[ایرانی]] نیز واژهٔ «بارگاه» به کار رفته‌است.<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بارگاه»</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
==پانویس== |
==پانویس== |
||
نسخهٔ ۱۲ ژانویهٔ ۲۰۰۹، ساعت ۱۰:۰۱
دَربار شاهنشاهی یا بارگاه شاهنشاهی، به طور کلی به دربار و کاخ باشکوه یک شاهنشاهی یا امپراتوری گفته می‌شود. (فهرست امپراتوری‌ها را ببینید)
پیرامون واژه
بار یا بارگاه به معنای پیشگاه و دربار یک پادشاه یا خداوند است. در سرواژهٔ «بارگاه» در لغتنامهٔ دهخدا چنین آمده‌است[۲]:
- بارگه. خیمه پادشاهان و سلاطین را گویند. (برهان). خانه و خیمه پادشاهان است که لشکر و سپاه و غیره بسلام آیند. (آنندراج). نوعی از خیام مراتب ملوک و سلاطین. (شرفنامه منیری). خیمه سخت بزرگ که بر در خرگاه ملوک و سلاطین زنند. (صحاح الفرس). درزبان عرف بمعنی اطاق پادشاهان است. (شعوری ج ۱ ورق ۱۹۱). خانه و خیمه پادشاهان است که لشکر و سپاه و غیره بسلام آیند و آن معروف است.
- جای بار دادن پادشاه. (شرفنامه منیری) (دِمزن). محلی است مخصوص پادشاه که موقع رسیدگی به عرایض مردم در آنجا می‌نشیند. (شعوری ج ۱ ورق ۱۹۱). آنجاکه پادشاه به چاکران بار دهد، یعنی بپذیرد. دربار. (دمزن). قصر شاه. (دِمزن). درگاه. (مجموعه مترادفات ص ۵۹). دربخانه. (ایضاً). در خانه. (ایضاً). رزاقخانه بمعنی دربار پادشاه و سلاطین. (ایضاً)
- گاه «بارگاه» استعمال شود و مراد آیین بارگاه است. آئین درباری. رسم تشریفات. تشریفات درباری.
(همچنین بار عام و بار خاص را ببینید.)
در شاهنامهٔ فردوسی «بارگاه» اینگونه به کار رفته‌است:
| همه کاخ گاه و همه گاه شاه | همه بارگاهش سراسر سپاه |
در این شعر سعدی بر بارگاه و خیمه غیر شاهان نیزاطلاق شده‌است:
| منعم به کوه و دشت و بیابان غریب نیست | هرجا که رفت خیمه زد و بارگاه ساخت |
در اشعار فردوسی، سعدی، حافظ، مولوی، عطار، نظامی، خاقانی، ناصرخسرو و دیگران شاعران ایرانی نیز واژهٔ «بارگاه» به کار رفته‌است.[۳]
لغتنامهٔ دهخدا در سرواژهٔ «دربار» چنین آورده‌است[۴]:
پیشگاه و عرصه و بارگاه پادشاهان و امرا. (ناظم الاطباء). و به عربی حضرةالسلطان و حضرةالامیر گویند. (آنندراج). کاخ شاهی. قصر سلطنتی.
در شاهنامه واژهٔ «دربار» اینگونه آمده‌است:
| چنین دید رستم از آن کار اوی | که برگرددآید به دربار اوی |
پانویس
- ↑ http://www.golestanpalace.ir/Fr_Site/collections/eyvan.htm
- ↑ لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بارگاه»
- ↑ لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بارگاه»
- ↑ لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «دربار»
منابع
- لغتنامهٔ دهخدا
- فرهنگ فارسی معین