مظفر بقائی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
افزودن منابع و برداشتن برچسب نیازمند منبع + اصلاح عنوان یکی از منابع |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
== زندگی سیاسی == |
== زندگی سیاسی == |
||
وی پسر میرزا شهاب راوری کرمانی، [[مشروطه]]خواه، نماینده دورهٔ چهارم [[مجلس شورای ملی]] از [[کرمان]] و از اعضای دادگستری در زمان [[رضا شاه]] بود. |
وی پسر میرزا شهاب راوری کرمانی، [[مشروطه]]خواه، نماینده دورهٔ چهارم [[مجلس شورای ملی]] از [[کرمان]] و از اعضای دادگستری در زمان [[رضا شاه]] بود.<ref>http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1552</ref><ref>پروژه تاریخ شفاهی ایران، مصاحبهٔ با [[حبیب لاجوردی]]</ref> |
||
با تأسیس حزب دموکرات ایران در دههٔ ۱۳۲۰ خورشیدی به رهبری [[احمد قوام]] بقایی به این حزب پیوست و در سال [[۱۳۲۶]] به عنوان کاندید حزب دمکرات از کرمان به مجلس پانزدهم راه یافت. در اسفند ۱۳۲۹ [[رزم‌آرا]] به قتل رسید و طرح [[ملی شدن نفت]] که بقایی یکی از امضاکنندگان آن بود، تصویب شد. بقایی خود را به عنوان یکی از چهره‌های اصلی نهضت ملی مطرح می‌کرد و به این عنوان نیز شناخته می‌شد. در این دوران بقایی با [[خلیل ملکی]] همکاری نزدیکی را آغاز کرد. آشنایی و همکاری [[مظفر بقایی]] با [[خلیل ملکی]] از حدود سال های 1328 و 1329 با وساطت [[جلال آل احمد]] و در رابطه با انتشار [[روزنامه شاهد]] آغاز شده بود.<ref>[[دوبرادر ]]، محمد حسین دانایی، انتشارات مؤسسه اطلاعات، تهران، چاپ دوم، سال1393</ref> سرانجام او در اواخر اردیبهشت ۱۳۳۰<ref>http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/781/0/حزب.زحمتکشان.ملت.ایران.و.مظفر.بقایی.html</ref> همراه با خلیل ملکی [[حزب زحمتکشان ملت ایران]] را تأسیس کرد. |
با تأسیس حزب دموکرات ایران در دههٔ ۱۳۲۰ خورشیدی به رهبری [[احمد قوام]] بقایی به این حزب پیوست و در سال [[۱۳۲۶]] به عنوان کاندید حزب دمکرات از کرمان به مجلس پانزدهم راه یافت. در اسفند ۱۳۲۹ [[رزم‌آرا]] به قتل رسید و طرح [[ملی شدن نفت]] که بقایی یکی از امضاکنندگان آن بود، تصویب شد. بقایی خود را به عنوان یکی از چهره‌های اصلی نهضت ملی مطرح می‌کرد و به این عنوان نیز شناخته می‌شد. در این دوران بقایی با [[خلیل ملکی]] همکاری نزدیکی را آغاز کرد. آشنایی و همکاری [[مظفر بقایی]] با [[خلیل ملکی]] از حدود سال های 1328 و 1329 با وساطت [[جلال آل احمد]] و در رابطه با انتشار [[روزنامه شاهد]] آغاز شده بود.<ref>[[دوبرادر ]]، محمد حسین دانایی، انتشارات مؤسسه اطلاعات، تهران، چاپ دوم، سال1393</ref> سرانجام او در اواخر اردیبهشت ۱۳۳۰<ref>http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/781/0/حزب.زحمتکشان.ملت.ایران.و.مظفر.بقایی.html</ref> همراه با خلیل ملکی [[حزب زحمتکشان ملت ایران]] را تأسیس کرد. |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
بقائی از بنیان گذاران [[جبهه ملی]] بود ولی از سال ۱۳۳۱ شروع به مخالفت با [[دکتر مصدق]] کرد و تا [[کودتای ۲۸ مرداد]] از سرسخت‌ترین مخالفان او بود. |
بقائی از بنیان گذاران [[جبهه ملی]] بود ولی از سال ۱۳۳۱ شروع به مخالفت با [[دکتر مصدق]] کرد و تا [[کودتای ۲۸ مرداد]] از سرسخت‌ترین مخالفان او بود. |
||
اوایل سال [[۱۳۳۲]] عملیات دو سازمان [[خدمات مخفی اطلاعاتی|ام‌آی۶]] و [[سیا]] علیه نهضت ملی ایران شدت گرفت. در [[۱ اردیبهشت]] ۱۳۳۲ [[سرتیپ افشارطوس]] رئیس شهربانی دولت مصدق، به دست عوامل بقایی و [[فضل‌الله زاهدی]] ربوده و کشته شد.<ref>نخست وزیران ایران، از مشیرالدوله تا بختیار، دکتر باقر عاقلی، انتشارات جاویدان، صفحه ۷۷۴-۷۷۶</ref> هم چنین هواداران او در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ [[محمود_سخایی|سرگرد محمود سخایی]] از افسران شجاع و وطن پرست و رییس وقت شهربانی کرمان را به طرز فجیعی به قتل رساندند.{{ |
اوایل سال [[۱۳۳۲]] عملیات دو سازمان [[خدمات مخفی اطلاعاتی|ام‌آی۶]] و [[سیا]] علیه نهضت ملی ایران شدت گرفت. در [[۱ اردیبهشت]] ۱۳۳۲ [[سرتیپ افشارطوس]] رئیس شهربانی دولت مصدق، به دست عوامل بقایی و [[فضل‌الله زاهدی]] ربوده و کشته شد.<ref>نخست وزیران ایران، از مشیرالدوله تا بختیار، دکتر باقر عاقلی، انتشارات جاویدان، صفحه ۷۷۴-۷۷۶</ref> هم چنین هواداران او در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ [[محمود_سخایی|سرگرد محمود سخایی]] از افسران شجاع و وطن پرست و رییس وقت شهربانی کرمان را به طرز فجیعی به قتل رساندند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://news.gooya.com/politics/archives/2011/04/121190print.php |عنوان = منوچهر سخایی و آن "پرستو" که دشنه‌آجین شد|ناشر = خبرنامه گویا|تاریخ بازدید = ۱۳ فروردین ۱۳۹۵|تاریخ = ۹ اردیبهشت ۱۳۹۰}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://tarikhirani.ir/fa/events/3/EventsDetail/176/ |عنوان = حزب زحمتکشان ملت ایران به دبیرکلی مظفر بقایی کرمانی|ناشر = تاریخ ایرانی|تاریخ بازدید = ۱۳ فروردین ۱۳۹۵|تاریخ = }}</ref><ref name="شهبازی"/> بقایی ۲۰ روز پس از کودتا به کرمان می‌رود و از عاملین قتل سرگرد سخایی تقدیر می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://ghanoondaily.ir/News/65265 |عنوان = سلاخیِ سخایی در كرمان |ناشر = روزنامه قانون، شماره ۶۶۸ |تاریخ بازدید = |تاریخ = ۳۰ آبان ۱۳۹۴}}</ref> |
||
در ماجرای [[کودتای ۲۸ مرداد]] نیروهای دکتر مظفر بقایی از افرادی بودند که به خانه مصدق حمله بردند. |
در ماجرای [[کودتای ۲۸ مرداد]] نیروهای دکتر مظفر بقایی از افرادی بودند که به خانه مصدق حمله بردند. آنان در عملیات کودتا نیز نقش فعال داشتند.<ref name="شهبازی">{{یادکرد وب|نشانی = http://www.shahbazi.org/pages/baghai.htm |عنوان = معمای دکتر مظفر بقایی کرمانی|ناشر = وبگاه عبدالله شهبازی (مورخ)|تاریخ بازدید = ۱۳ فروردین ۱۳۹۵|تاریخ = }}</ref> سرانجام [[کودتای ۲۸ مرداد]] پیروز شد و دولت دکتر مصدق با کمک بقائی و [[حزب زحمتکشان ملت ایران]] و دو سازمان خدمات مخفی اطلاعاتی بریتانیا و [[سیا]] سرنگون شد. به این دلیل مطبوعات پس از کودتا بقایی را یکی از رهبران قیام ملی علیه دولت دکتر مصدق معرفی کردند. |
||
== مظفر بقایی و ولایت فقیه (وصیتنامه) == |
== مظفر بقایی و ولایت فقیه (وصیتنامه) == |
||
نسخهٔ ۱ آوریل ۲۰۱۶، ساعت ۰۸:۵۸
مظفر بقائی | |
|---|---|
 | |
| نماینده ادوار ۱۷-۱۵ مجلس شورای ملی | |
| آغاز به کار ۱۳۲۶ | |
| حوزه انتخاباتی | کرمان |
| از بنیان گذاران جبهه ملی ایران | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | مظفر بقائی کرمانی ۱۲۹۱ خورشیدی ۱۹۱۱ (میلادی) کرمان، ایران |
| درگذشته | ۲۷ آبان ۱۳۶۶ (۷۶ سال) تهران |
| ملیت |  ایران |
| حزب سیاسی | حزب دموکرات ایران |
| پیشه | سیاستمدار |
مظفر بقائی کرمانی (زاده تیر ۱۲۹۱ در کرمان - درگذشته ۱۳۶۶ در تهران) از فعالین سیاسی ایرانی و از بنیان‌گذاران جبهه ملی ایران بود.
زندگی سیاسی
وی پسر میرزا شهاب راوری کرمانی، مشروطه‌خواه، نماینده دورهٔ چهارم مجلس شورای ملی از کرمان و از اعضای دادگستری در زمان رضا شاه بود.[۱][۲]
با تأسیس حزب دموکرات ایران در دههٔ ۱۳۲۰ خورشیدی به رهبری احمد قوام بقایی به این حزب پیوست و در سال ۱۳۲۶ به عنوان کاندید حزب دمکرات از کرمان به مجلس پانزدهم راه یافت. در اسفند ۱۳۲۹ رزم‌آرا به قتل رسید و طرح ملی شدن نفت که بقایی یکی از امضاکنندگان آن بود، تصویب شد. بقایی خود را به عنوان یکی از چهره‌های اصلی نهضت ملی مطرح می‌کرد و به این عنوان نیز شناخته می‌شد. در این دوران بقایی با خلیل ملکی همکاری نزدیکی را آغاز کرد. آشنایی و همکاری مظفر بقایی با خلیل ملکی از حدود سال های 1328 و 1329 با وساطت جلال آل احمد و در رابطه با انتشار روزنامه شاهد آغاز شده بود.[۳] سرانجام او در اواخر اردیبهشت ۱۳۳۰[۴] همراه با خلیل ملکی حزب زحمتکشان ملت ایران را تأسیس کرد.
بقائی از بنیان گذاران جبهه ملی بود ولی از سال ۱۳۳۱ شروع به مخالفت با دکتر مصدق کرد و تا کودتای ۲۸ مرداد از سرسخت‌ترین مخالفان او بود.
اوایل سال ۱۳۳۲ عملیات دو سازمان ام‌آی۶ و سیا علیه نهضت ملی ایران شدت گرفت. در ۱ اردیبهشت ۱۳۳۲ سرتیپ افشارطوس رئیس شهربانی دولت مصدق، به دست عوامل بقایی و فضل‌الله زاهدی ربوده و کشته شد.[۵] هم چنین هواداران او در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ سرگرد محمود سخایی از افسران شجاع و وطن پرست و رییس وقت شهربانی کرمان را به طرز فجیعی به قتل رساندند.[۶][۷][۸] بقایی ۲۰ روز پس از کودتا به کرمان می‌رود و از عاملین قتل سرگرد سخایی تقدیر می‌کند.[۹]
در ماجرای کودتای ۲۸ مرداد نیروهای دکتر مظفر بقایی از افرادی بودند که به خانه مصدق حمله بردند. آنان در عملیات کودتا نیز نقش فعال داشتند.[۸] سرانجام کودتای ۲۸ مرداد پیروز شد و دولت دکتر مصدق با کمک بقائی و حزب زحمتکشان ملت ایران و دو سازمان خدمات مخفی اطلاعاتی بریتانیا و سیا سرنگون شد. به این دلیل مطبوعات پس از کودتا بقایی را یکی از رهبران قیام ملی علیه دولت دکتر مصدق معرفی کردند.
مظفر بقایی و ولایت فقیه (وصیتنامه)
مظفر بقایی در روز رفراندوم قانون اساسی جمهوری اسلامی در یک سخن رانی (در دفتر حزب زحمتکشان) که به عنوان وصیت نامه سیاسی او معروف است در رابطه با قانون اساسی مطالبی مطرح کرد که با توجه به عضویت حسن آیت (که از شاگردان او بود) در هیات رئیسه مجلس خبرگان قانون اساسی و ارایه ۴۰ صفحه اصلاحیه برای پیش نویس قانون اساسی توسط حزب متبوع او از اهمیتی والا در تاریخ سیاسی ایران برخوردار است. این وصیت نامه که در مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شد و تنها با اجازه شخص رئیس مجلس قابل دسترسی بود در سال ۱۳۸۵ به سرقت رفت.[۱۰][۱۱][۱۲]
زندان و مرگ مشکوک
او پس از انقلاب به اتهام توطئه علیه نظام زندانی شد و در سال ۱۳۶۶ بدرود زندگی گفت. علت مرگ او به درستی مشخص نیست. دلیل آن بیماری سفلیس اعلام شد اما به ماجرای قتل‌های مخالفان جمهوری اسلامی (قتل‌های زنجیره‌ای) نسبت داده می‌شود.[۱۳] جسد او در آرامگاه خانوادگی مظفر بقائی کرمانی در گورستان بهشت زهرا مدفون است.
سعیدی سیرجانی در مورد مرگ مظفر بقائی این جنین گفته‌است:
من در سفر بودم که خبر آخرین گرفتاری دکتر بقائی را شنیدم و بلافاصله به چند نفری که در اتاقم نشسته بودند گفتم "کارش تمام شد" و با قاطعیت برایشان استدلال کردم که مردی که من می‌شناسم از این هردم بیلهایی نیست که بشود گریمش کرد و پشت تلویزیون آوردش و به خوردم نخوردمش انداخت. او شاگرد مکتب سقراط است و یقین دارم مثل سقراط مرد مردانه به استقبال اجل خواهد رفت.[۱۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1552
- ↑ پروژه تاریخ شفاهی ایران، مصاحبهٔ با حبیب لاجوردی
- ↑ دوبرادر ، محمد حسین دانایی، انتشارات مؤسسه اطلاعات، تهران، چاپ دوم، سال1393
- ↑ http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/781/0/حزب.زحمتکشان.ملت.ایران.و.مظفر.بقایی.html
- ↑ نخست وزیران ایران، از مشیرالدوله تا بختیار، دکتر باقر عاقلی، انتشارات جاویدان، صفحه ۷۷۴-۷۷۶
- ↑ «منوچهر سخایی و آن "پرستو" که دشنه‌آجین شد» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). خبرنامه گویا. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۱۳ فروردین ۱۳۹۵. تاریخ وارد شده در|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «حزب زحمتکشان ملت ایران به دبیرکلی مظفر بقایی کرمانی» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۱۳ فروردین ۱۳۹۵. - ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «معمای دکتر مظفر بقایی کرمانی» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). وبگاه عبدالله شهبازی (مورخ). دریافت‌شده در ۱۳ فروردین ۱۳۹۵. - ↑ «سلاخیِ سخایی در كرمان» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). روزنامه قانون، شماره ۶۶۸. ۳۰ آبان ۱۳۹۴. - ↑ وصیت نامه مظفر بقایی را از مجلس دزدیدند!
- ↑ راز وصیتنامه بقایی
- ↑ وصیتنامه مظفر بقایی در صندوق کارپردازی مجلس نیست! روزنامه اعتمادملی
- ↑ «تکثیر تاسف‌برانگیز «سعید امامی» پس از یازده سال». موج سبز آزادی. ، ۳۰ آبان ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ سعیدی سیرجانی، افسانه‌ها، صفحه ۱۴
منابع
- اتفاقات تاریخی به روایت اسناد ساواک؛ مرکز بررسی اسناد تاریخی
- معمای دکتر مظفر بقایی کرمانی
- راز وصیتنامه بقایی
- تهیه اسنادی مهم درباره مظفر بقایی/ سرنخی از وصیتنامه به دست نیامد
- وصیتنامه مظفر بقایی در صندوق کارپردازی مجلس نیست!
- [بقایی کرمانی]
- پروژه تاریخ شفاهی ایران، مصاحبه با حبیب لاجوردی، ۴ ژوئن ۱۹۸۶ میلادی
حمید رضا مسیبیان / سرگرد سید محمود سخائی
| کشتگان رسمی |
|
|---|---|
| متهمان رسمی | |
| کشته‌های نسبت‌داده‌شده (فعالان سیاسی یا فرهنگی) |
|
| کشته‌های نسبت‌داده‌شده (فعالان دینی) |
|
| کشته‌های نسبت‌داده‌شده (دیگران) |
|
| ترورهای بیرون از ایران |
|
| متهمان ترورهای بیرون از ایران | |
| دیگر متهمان نسبت‌داده‌شده | |
| شخصیت‌های مرتبط | |
| نوشتارهای وابسته | |
