هرمز اردشیر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
مهدی پارسی (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران
{{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران
| نام = خرابه‌های شهر قدیم هرمز اردشیر
| نام = شهر باستانی هرمز اردشیر
| روی‌نقشه = آری
| روی‌نقشه = آری
| عرض‌جغرافیایی =
| عرض‌جغرافیایی =
خط ۳۳: خط ۳۳:


'''خرابه‌های شهر قدیم هرمز اردشیر''' مربوط به [[دوره ساسانیان]] است و در محدودهٔ کنونی اهواز واقع شده و این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۲۴|۰۶|۱۳۱۰|پیوند=نه}} با [[شماره ثبت|شمارهٔ ثبت]] ۴۳ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ichto.ir/ |عنوان = سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری | ناشر = سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۹/۵/۲۰۱۱}}</ref>
'''خرابه‌های شهر قدیم هرمز اردشیر''' مربوط به [[دوره ساسانیان]] است و در محدودهٔ کنونی اهواز واقع شده و این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۲۴|۰۶|۱۳۱۰|پیوند=نه}} با [[شماره ثبت|شمارهٔ ثبت]] ۴۳ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ichto.ir/ |عنوان = سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری | ناشر = سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۹/۵/۲۰۱۱}}</ref>
ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺭﻭﻧﻖ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺟﺰ ﺗﻠﯽ ﺍﺯ ﺧﺎﮎ ﭼﯿﺰﯼ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ .

ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ ﻭ ﺳﺘﻮﻥﻫﺎﯼ ﺷﻬﺮ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﺮﺷﮑﻮﻩ ﺗﻤﺪﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽﺷﻮﺩ، ﺑﻪ ﮔﻮﺍﻩ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺩﺳﺖ ﮐﻢ ﺗﺎ ۶۰ ﯾﺎ ۷۰ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺑﻘﺎﯾﺎ ﻭ
'''هرمزاردشیر''' جزء شهرهایی است که توسط [[اردشیر بابکان]] بنا گردیده‌است. از روایت [[حمزه اصفهانی]] چنین بر می‌آید که شهر '''هرمز اردشیر''' از دو بخش مجزا که در جوار یکدیگر قرار داشته و مجموعه‌ای واحد را تشکیل می‌دادند، بوجود آمده بود. این شهر در ناحیهٔ [[خوزستان]] بنا گردید. از دو شهر تشکیل دهندهٔ هرمز اردشیر شهری که مرکز تجار و بازاریان بو '''خوچستان ماچار''' (خوزستان بازار) نام گرفت که پس از استیلای اعراب به صورت معرب '''سوق الاهواز''' در آمد که امروزه آنرا '''اهواز''' می‌نامند؛ اهالی آن دوره جوجستان وازار به کار کشت [[نیشکر]] در اطراف [[کارون]] مشغول بودند و به همین جهت سدبندهای متعددی بنا کرده بودند و تولید شکر آنها بدین حد زیاد بود که به سایر کشورها صادر می‌شد.<ref>{{یادکرد|کتاب=نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان|نویسنده = مهرالزمان نوبان|ناشر =انتشارات ما|چاپ=اول|شهر=تهران|صفحه=۲۰۴|سال=۱۳۷۶|شابک=964-6497-00-4}}</ref> بخش دیگر که محل سکونت بزرگان و اشراف بود، '''هومشیر''' نامیده می‌شد که بدست اعراب به کلی ویران و بدست فراموشی سپرده شد.<ref>{{پک|آورزمانی|۱۳۷۰|ف=شهرهای ساسانی|ص=۲۵}}</ref>
ﺁﺛﺎﺭ ﻭﺍﺿﺢ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۰ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻠﯽ ﺭﺳﯿﺪ.
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻧﺪ.
ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎﻥ، ﻣﻮﺳﺲ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﺩﺍﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ،
ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ، ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﻨﺎ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ
ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﻮﺩ.
ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻋﻨﺎﯾﺖﺷﺎﻩ ﻭ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺮﻣﺸﯿﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﺍﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪ .
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ
ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺭﻭﻧﻖ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻟﻔﻆ ﻋﺮﺑﯽ ﺳﻮﻕ ﺍﻻﻫﻮﺍﺯ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ .
ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ 24 ﺷﻬﺮﯾﻮﺭ ﻣﺎﻩ 1310 ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﮔﺪﺍﺭ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺛﺒﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻭ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ
ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺷﻬﺮ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﻋﮑﺲﻫﺎﯼ ﻫﻮﺍﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ 1325 ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺯﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ
ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺖ ﻫﺎﻓﺘﻮﺱ ﻭ ﻣﺎﺩﺍﻡ ﺩﯾﻮﻥ ﻓﻮﺍ ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﻻﯾﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺩﻋﺎ
ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺖ 1700 ﺳﺎﻟﻪ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﺍﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﮔﺎﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ‌ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﻮﺟﺴﺘﺎﻥ ﻭﺍﺟﺎﺭ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺣﻤﺰﻩ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ :
‏« ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﺠﺰﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺭ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﯼ ﻭﺍﺣﺪ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺩﺍﺩﻧﺪ، ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ.
ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺑﻨﺎ ﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﺯ ﺩﻭ ﺷﻬﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺠﺎﺭ ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭﯾﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺧﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻣﺎﭼﺎﺭ ‏(ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺯﺍﺭ ‏) ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﯿﻼﯼ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻌﺮﺏ
ﺳﻮﻕ ﺍﻻﻫﻮﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻭ
ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺑﻮﺩ، ﻫﻮﻣﺸﯿﺮ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺪﺳﺖ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﺪ. ‏»
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺨﺶﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻮﻧﻞ ﻣﺘﺮﻭ ﺷﻬﺮ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﯾﮏ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺍﺷﮑﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﮔﺪﺍﺭ ﺑﻪ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻨﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺭﻩ 43 ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﯿﺪ.
.<ref>{{یادکرد|کتاب=نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان|نویسنده = مهرالزمان نوبان|ناشر =انتشارات ما|چاپ=اول|شهر=تهران|صفحه=۲۰۴|سال=۱۳۷۶|شابک=964-6497-00-4}}</ref> <ref>{{پک|آورزمانی|۱۳۷۰|ف=شهرهای ساسانی|ص=۲۵}}</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۹: خط ۷۰:
[[رده:شهرهای ساسانیان]]
[[رده:شهرهای ساسانیان]]
[[رده:شهرهای باستانی متروک ایران]]
[[رده:شهرهای باستانی متروک ایران]]
[[رده:ویرانه‌ها]]
[[رده:اردشیر بابکان]]
[[رده:اردشیر بابکان]]

نسخهٔ ‏۱ اوت ۲۰۱۵، ساعت ۲۱:۲۹

شهر باستانی هرمز اردشیر
نامشهر باستانی هرمز اردشیر
کشورایران
اطلاعات اثر
کاربریشهر تاریخی
دیرینگیدوره ساسانیان
دورهٔ ساخت اثردوره ساسانیان
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۴۳
تاریخ ثبت ملی۲۴ شهریور ۱۳۱۰

خرابه‌های شهر قدیم هرمز اردشیر مربوط به دوره ساسانیان است و در محدودهٔ کنونی اهواز واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱] ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺭﻭﻧﻖ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺟﺰ ﺗﻠﯽ ﺍﺯ ﺧﺎﮎ ﭼﯿﺰﯼ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ ﻭ ﺳﺘﻮﻥﻫﺎﯼ ﺷﻬﺮ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﺮﺷﮑﻮﻩ ﺗﻤﺪﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽﺷﻮﺩ، ﺑﻪ ﮔﻮﺍﻩ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺩﺳﺖ ﮐﻢ ﺗﺎ ۶۰ ﯾﺎ ۷۰ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺑﻘﺎﯾﺎ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﻭﺍﺿﺢ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۰ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻠﯽ ﺭﺳﯿﺪ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻧﺪ. ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎﻥ، ﻣﻮﺳﺲ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﺩﺍﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ، ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﻨﺎ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﻮﺩ. ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻋﻨﺎﯾﺖﺷﺎﻩ ﻭ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺮﻣﺸﯿﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﺍﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺭﻭﻧﻖ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻟﻔﻆ ﻋﺮﺑﯽ ﺳﻮﻕ ﺍﻻﻫﻮﺍﺯ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ . ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ 24 ﺷﻬﺮﯾﻮﺭ ﻣﺎﻩ 1310 ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﮔﺪﺍﺭ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺛﺒﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻭ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺷﻬﺮ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﻋﮑﺲﻫﺎﯼ ﻫﻮﺍﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ 1325 ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺯﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺖ ﻫﺎﻓﺘﻮﺱ ﻭ ﻣﺎﺩﺍﻡ ﺩﯾﻮﻥ ﻓﻮﺍ ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﻻﯾﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺖ 1700 ﺳﺎﻟﻪ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﺍﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﮔﺎﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ‌ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﻮﺟﺴﺘﺎﻥ ﻭﺍﺟﺎﺭ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺣﻤﺰﻩ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ : ‏« ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﺠﺰﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺭ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﯼ ﻭﺍﺣﺪ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺩﺍﺩﻧﺪ، ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺑﻨﺎ ﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﺯ ﺩﻭ ﺷﻬﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺠﺎﺭ ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭﯾﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺧﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻣﺎﭼﺎﺭ ‏(ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺯﺍﺭ ‏) ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﯿﻼﯼ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻌﺮﺏ ﺳﻮﻕ ﺍﻻﻫﻮﺍﺯ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺑﻮﺩ، ﻫﻮﻣﺸﯿﺮ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺪﺳﺖ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﺪ. ‏» ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺨﺶﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻮﻧﻞ ﻣﺘﺮﻭ ﺷﻬﺮ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﯾﮏ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺍﺷﮑﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﮔﺪﺍﺭ ﺑﻪ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻨﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺭﻩ 43 ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﯿﺪ. .[۲] [۳]

جستارهای وابسته

منابع

  1. «سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. دریافت‌شده در ۱۹/۵/۲۰۱۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  2. مهرالزمان نوبان (۱۳۷۶نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما، ص. ۲۰۴، شابک ۹۶۴-۶۴۹۷-۰۰-۴ پارامتر |چاپ= اضافه است (کمک)
  3. آورزمانی، «شهرهای ساسانی»، ۲۵.
  • آورزمانی، فریدون (۱۳۷۰). «شهرهای ساسانی». ماهنامهٔ فروهر. تهران: سازمان انتشارات فروهر (۳۲۵).