مأمور خودخوانده

برای دیگر کاربردها، پارتیزان را ببینید.

معادل فارسی «Vigilante» دارای ابهام است. «ویژیلانته» برگرفته از مترادف آن در زبان انگلیسی، یعنی «Vigilante» می‌باشد و در فرهنگ لغت فارسی وجود ندارد. با این حال در فرهنگ‌های لغت مختلف انگلیسی-فارسی، مترادف فارسی آن «پارتیزان» در نظر گرفته شده است؛ در حالی که پارتیزان خود از عبارت لاتین «Partisan» آمده که با «Vigilante» تفاوت دارد.

ویژیلانته یا پارتیزان (به انگلیسی: Vigilante)، فردی غیرنظامی است که خود را متعهد به اجرای قانون می‌داند. چنین افرادی ممکن است با اختیارات قانونی و یا حتی بدون اختیارات قانونی دست به چنین اقدامی بزنند.

خط مشی

عدالت ویژیلانته، به طور معمول، با این ایده توجیه می‌شود که مکانیزم‌های قانونی برای مجازات مجرمان یا وجود ندارند و یا این که کافی نیستند. ویژیلانته‌ها، معمولاً اقدامات دولت را در اجرای قانون، ناکافی می‌دانند. چنین افرادی غالباً اقدامات خود را با این عنوان که کارهایشان در راستای خواسته‌های جامعه است، توجیه می‌کنند.

افرادی که متهم به قانون شکنی شده‌اند، گاهی قربانی چنین اقداماتی می‌شوند.

رفتار ویژیلانته‌ها، شامل درجات مختلفی از خشونت می‌شود. چنین افرادی ممکن است به اهداف خود به صورت لفظی یا فیزیکی حمله کرده، به دارایی‌های آن‌ها آسیب زده و یا حتی آن‌ها را به قتل برسانند.

در چند مورد از اقداماتی که توسط ویژیلانته‌ها انجام گرفته، افراد مورد هدف به صورت اشتباه شناسایی شده و به جای فرد مجرم اصلی قربانی شده‌اند:

• در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی در بریتانیا، پس از قتل سارا پین، گزارش‌هایی از خرابکاری، ضرب و جرح و توهین لفظی نسبت به افرادی که به اشتباه به بچه‌خواهی مظنون بودند، گزارش شده بود.
• در سال ۲۰۰۸ در گویان، «هاردل هینز» توسط جمعیتی که به اشتباه وی را دزد می‌دانستند، به قتل رسید.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Vigilante». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۵.