نقطه شبنم

اگر دمای هوا به درجه‌ای برسد که در آن هوای مفروض صد در صد از بخار آب اشباع گردد (فشار ثابت)، چنین درجه‌ای به نقطه شبنم موسوم است.

دمای نقطه شبنم (Td)

دمای نقطه شبنم دمایی است که هوای مرطوب برای آنکه نسبت به سطح آب به حد اشباع برسد، بایستی تا آن دما سرد شود. در این فرایند فشار هوای مرطوب P و نسبت اختلاطr ثابت می‌ماند. باید توجه داشت که در این فرایند فشار هوا ثابت می‌ماند و هیچ بخار آبی به نمونه هوا اضافه نشده و یا از آن برداشت نمی‌شود. بنابراین نسبت اختلاط هوا ثابت می‌ماند. ولی به هر حال هوا در دمای نقطه شبنم به حد اشباع می‌رسد و بنابراین مقدار نسبت اختلاط مساوی با نسبت اختلاط اشباع در این دما می‌شود. سرد شدن نسبی لایه‌ای از هوا در نزدیکی زمین در هنگام شب ممکن است دمای هوا را تا حد نقطه شبنم برساند. از آن پس از سرد شدن باعث تراکم بخار آب می‌شود. در واقع این میان فرایند اصلی تشکیل شبنم است.

اندازه گیری نقطه شبنم

برای اندازه گیری ابتدایی نقطه شبنم یک ظرف که جداره خارجی آن کاملاً صیقلی باشد، اختیار کرده و مخلوط آب و یخ در آن قرار می‌دهیم. هرگاه روی جدار خارجی ظرف با هوای مورد نظر در تماس است. به تدریج ذرات بخار آب به صورت مایع (شبنم) پیدا شده، در دمای آب را بوسیله دماسنج تعیین می‌کنیم این دما درجه اشباع یا نقطه شبنم است.

دمای نقطه شبنم یخی (rf)

نقطه شبنم یخی دمایی است که هوای مرطوب و برای آنکه در مجاورت یخ اشباع شود بایستی تا آن دما سرد شود. در این فرایند فشار هوای مرطوب p و نسبت اختلاطهای r ثابت می‌ماند.

جستارهای وابسته

• نقطه شبنم

نقطه شبنم دمایی است که در آن هوا به حد اشباع می‌رسد و به عبارت دیگر، در صورتی که در فشار ثابت ، تغییری در نسبت مخلوط ایجاد نگردد ولی دمای هوا پایین آید دمای ویژه جدیدی حاصل خواهد شد که بدان ، دمای نقطه شبنم گفته می‌شود. در هوا مقداری رطوبت وجود دارد که به صورت بخار آب است وقتی دمای هوا به قدر کافی پایین بیاید این بخار آب به حالت اشباع رسیده و تقطیر می شود هرچه قدر نقطه شبنم بالا باشد ، به این معنی است که بخار آب در هوا زیاد بوده و شبنم تشکیل می شود. رطوبت نسبی بالا نشـــــان می دهد که نقطه شبنم نزدیک به درجه حرارت هوا است. رطوبت نسبی صد درصد نشان می دهد نقطه شبنم برابر دما بوده و هوا اشباع از آب شده است. زمانی که نقطه شبنم ثابت و درجه حرارت افزایش می یابد ، رطوبت نسبی کاهش می یابد. همچنین در صورتی که در نقطه ی بارش کم باشد ، به این معنی است هوای خشک بوده و شبنم کمی تشکیل می شود. تحقیقات در مورد رطوبت موجود در جو می تواند در کنار بررسی تغییرات سایر عوامل اقلیمی در شناخت بهتر امکانسنجی باروری ابرها موثر باشد دراین بررسی داده های نقطه شبنم به عنوان معیار مناسبی برای بررسی تغییرات رطوبت موجود در هوا در طول دوره آماری 2010-1991 در نظر گرفته شده است نتایج بررسی این فراسنج هواشناسی در شمال غرب کشور نشان دادند هرچه ایستگاهی از منبع رطوبی دورتر باشد نقطه شبنم آن کم می باشد بعنوان مثال متوسط دمای نقطه شبنم ایستگاه آستارا 11.7 درجه سلسیوس در سال می باشد و این پارامتر در ایستگاه اردبیل به 3.3 و در تبریز به 1.4 درجه سلسیوس در سال کاهش می یابد. میانگین دمای نقطه شبنم در استان آذربایجان شرقی 1.8 درجه سلسیوس در سال بوده و طی دوره آماری بین 0.2- تا 4.2 درجه در نوسان می باشد . در نواحی شمالی بیشترین مقدار و در نواحی مرکزی و جنوبی استان کمترین درصد را دارد کمینه اختلاف دما با نقطه شبنم در ماههای ژانویه با 4.7 درجه و بیشینه اختلاف آنها در ماه آگوست با 15.4 درجه سلسیوس می باشد

منابع

امکانسنجی باروری ابرها در استان آذرباجان شرقی - 1391