سی‌تار

سی‌تار

Miraj sitar
سازهای زهی
طبقه‌بندی	سازهای زهی زهی زخمه‌ای
هورن‌بوستل-زاکس	۳۲۱٫۳۲۱-۶ (Composite chordophone sounded with a plectrum)
توسعه	13th century
سازهای مرتبط
سه‌تار دوتار گیتار تنبور رُباب سوربهار آنژلیک آرکلوت بالالایکا بربط باغلاما بیوا بوزوکی بلبل تارانگ چارانگو ماندولا وینا ژونگهو

سی‌تار از سازهای زهی زخمه‌ای موسیقی هندی است.

این ساز دسته‌ای بلند و کشیده و کاسه‌ای به شکل گلابی دارد. این ساز هفت سیم اصلی و ۱۱ یا ۱۳ سیم تشدید (یا همراه) دارد که در زیر سیم‌های اصلی بسته می‌شود و با زخمهای فلزی که هندیان به آن «مضراب» می‌گویند نواخته می‌شود. سیم‌های اصلی که وظیفهٔ تولید آواهای نغمه را به‌عهده دارند پس از ضربه خوردن، سیم‌های همراه را به صدا درمی آورند. دستان‌های روی دسته این ساز فلزی و کمانی شکل‌اند.

سی‌تار انواع مختلف دارد و شکل کاسه و شمار سیم‌ها در انواع آن فرق می‌کند. بطور کلی می‌توان این ساز را به سه گونه تقسیم کرد: نوع اول فقط دارای ۷ سیم اصلی و بدون سیم تشدید کننده‌است. نوع دوم دارای ۷ سیم اصلی و ۱۱ یا ۱۳ سیم تشدید کننده‌است. نوع سوم دارای مشخصات نوع دوم به اضافه یک کاسه اضافی در بالای دسته ساز است که بیشتر نقش تزئینی دارد تا شدت دهنده صدا.

راوی شانکار و ولایت‌خان از نوازندگان مشهور این ساز هستند.

منابع

• فرهنگ تفسیری موسیقی، ترجمه و گردآوری: بهروز وجدانی، تهران: ناشر: مترجم، چاپ نخست، ۱۳۷۱.