وکیلان و حقوق‌دانان بازداشت‌شده خیزش ۱۴۰۱ ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
خیزش ۱۴۰۱ ایران
از بالا به پایین: جوانان معترض در بلوار کشاورز - تجمع حمایتی معترضان ایرانی در ملبورن - تجمع اعتراضی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر
تاریخاز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱[۱]
به‌مدت ۴ ماه[۲]
موقعیت
علت(ها)کشته‌شدن مهسا امینی
اهدافبراندازی نظام جمهوری اسلامی
روش‌ها
طرف‌های مدنی درگیر
شخصیت‌های پیشرو
مردمی، خودجوش و بدون ساختار رهبری سید علی خامنه‌ای
و دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی
تلفات و کشته‌ها

کشته‌شدگان: دست‌کم ۵۲۹ نفر (هرانا[۷]
۵۳۷ تن (صدای آمریکا[۸]
دست‌کم ۵۷۰ تن (رادیو فردا)[۹][۱۰]
دست‌کم ۶۳۲ نفر (کانون حقوق بشر ایران)،[۱۱]
بیش از ۱٫۵۰۰ تن (طبق بولتن محرمانه سپاه)[۱۲]
از جمله ۷۱ کودک و نوجوان[۱۳] (غیر از اعدام‌شدگان)

کشته‌شده بر اثر شکنجه یا نرسیدن دارو: دست‌کم ۱۵ تن[۱۴]

در خطر اعدام: دست‌کم ۱۰۹ تن[۱۵]

زخمی‌شدگان: در کردستان، بیش از ۸٫۰۰۰ هزار نفر[۱۶] (آمار سایر نقاط در دسترس نیست)

بازداشت‌شدگان: دست‌کم ۱۹٫۷۰۰ تن (هرانا)،[۱۷]
دست‌کم ۲۲٫۰۰۰ تن (قوه قضاییه[۱۸]
دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن (صدای آمریکا)[۱۹]
کشته‌شدگان: ۶۸ نفر (هرانا)،[۲۰]

بیش از ۹۰ نفر (ایرنا)[۲۱]

زخمی‌شدگان: بیش از ۲٫۰۰۰ نفر[۲۲]

وکیلان و حقوق‌دانان بازداشت‌شده در خیزش ۱۴۰۱ ایران، گروهی از بازداشت‌شدگان به دست جمهوری اسلامی هستند.

آغاز موج بازداشت‌ها در خیزش ۱۴۰۱[ویرایش]

مأموران امنیتی جمهوری اسلامی از شهریور و در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران شمار قابل توجهی از کنشگران مدنی و سیاسی… را بازداشت کردند.[۲۳][۲۴]

برخی از بازداشت‌شدگان[ویرایش]

«اگر رهبری (خامنه‌ای) از نقض حقوق شهروندی خبر ندارند جای تأسف دارد و اگر خبر دارند، صد برابر، جای تأسف دارد.» (سخنی از کام‌فیروزی، وکیل بازداشت‌شده)[۲۵]

  • محمدعلی کامفیروزی؛ وکیلی که وکالت تعدادی از فعالان دانشجویی و سیاسی و نیز شماری از زندانیان را بر عهده داشته، در ۲۳ آذر و بدون احضاریه بازداشت شد.[۲۶]
  • نگین کیانی؛ وکیل و عضو کانون وکلای دادگستری آذربایجان شرقی که در ۹ آبان ۱۴۰۱، پس از قبول وکالت بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری، توسط نیروهای امنیتی دستگیر شد.[۲۷]
  • آرش کیخسروی؛ وکیل و نیز فعال سیاسی‌ای که در ۸ آبان ۱۴۰۱ به دست نیروهای امنیتی در تهران بازداشت شد. بازداشت وی با تفتیش منزل و ضبط برخی لوازم شخصی‌اش همراه بوده‌است.[۲۸]
  • نازنین سالاری؛ وکیل و رئیس کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای دادگستری استان فارس، فعال حقوق زنان و کودکان در شیراز است که در ۸ آبان ۱۴۰۱ بازداشت شد.[۲۷]
  • حسن اسدی زیدآبادی؛ حقوق‌دان، وکیل و عضو شورای مرکزی سازمان دانش‌آموختگان ایران که در ۲۵ آبان ۱۴۰۱ از سوی سازمان اطلاعات سپاه در خانه‌اش دستگیر شد.[۲۹][۳۰]
  • آستاره انصاری؛ وکیلی که به دست حکومت جمهوری اسلامی در شیراز بازداشت شد.[۲۷]
  • مصطفی نیلی؛ وکیلی که وکالت برخی از فعالان مدنی و سیاسی و نیز شماری از معترضان را بر عهده داشته، در ۱۶ آبان ۱۴۰۱ به دست نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازداشت شد.[۳۱]
  • بهاره صحراییان جهرمی؛ وکیل و فعال حقوق بشر که در شیراز بازداشت شد.[۲۷]
  • شماری از وکیلان در پشتیبانی از معترضان و بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، در مقابل کانون وکلای دادگستری مرکز، تجمع مسالمت‌آمیز برگزار کردند؛ ولی نیروهای امنیتی بعد از شلیک گاز اشک‌آور، برخی از آنان را بازداشت کردند.[۳۲][۲۷]
  • قدسیه قدس‌بین؛ وکیلی که در شیراز از سوی حکومت جمهوری اسلامی بازداشت شد.[۲۷]
  • سینا یوسفی؛ وکیلی که پس از اعلام تشکیل کمیته دفاع مرکب از وکلا و حقوق‌دانان برای حمایت حقوقی از معترضان، در ۲۴ مهر ۱۴۰۱ در تبریز بازداشت شد.[۲۷]
  • محمود طراوت‌روی؛ وکیل و فعال حقوق بشر که در شهر شیراز دستگیر شد.[۲۷]
  • قاسم بعدی؛ یکی از وکیلان دادگستری آذربایجان شرقی که در ۲۴ مهر ۱۴۰۱ در شهر تبریز بازداشت شد.[۲۷]
  • امیر مهدی‌پور؛ یکی از اعضای کمیسیون حقوق بشر کانون وکلای آذربایجان شرقی که در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ به دست نیروهای امنیتی در تبریز بازداشت شد.[۲۷]
  • علی‌رضا زارع؛ وکیلی که در شیراز توسط جمهوری اسلامی دستگیر شد.[۲۷]
  • بابک پاک‌نیا؛ مدافع حقوق بشر و نیز وکیل برخی از معترضان بازداشت‌شده که خودش هم در ۳ مهر ۱۴۰۱ در تهران دستگیر شد.[۲۷]
  • مهدی صفری؛ وکیلی که از سوی حکومت جمهوری اسلامی در شهر شیراز دستگیر شد.[۲۷]
  • محمدهادی جعفرپور؛ وکیلی که در شیراز توسط جمهوری اسلامی بازداشت شد.[۲۷]

آمار[ویرایش]

موج بازداشت معترضان با گسترده‌تر شدن دامنه اعتراضات آغاز شد. از سرنوشت بسیاری از بازداشت‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ اطلاعات دقیقی در دست نیست؛[۳۳] ولی بنا به گزارش بعضی منابع رسمی (تا پاییز ۱۴۰۱) علاوه بر زخمی شدن بیش از ۸٫۰۰۰ هزار نفر (آمار فقط یک استان)،[۳۴] دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن نیز دستگیر شدند.[۳۵] تا تاریخ ۱۷ آبان ۱۴۰۱، دست‌کم ۱۵ وکیل بازداشت شدند.[۲۷]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «ادامه اعتراضات در ایران؛ مأموران به تجمع اعتراضی دانشگاه کردستان حمله کردند». بخش فارسی صدای آمریکا.
  2. «شش ماه تلاش برای سرنگونی حکومت ایران؛ آیا جدال به پایان رسید؟». BBC NEWS فارسی.
  3. «نقش لباس‌شخصی‌ها در اعتراضات؛ از سال ۷۶ تا امروز». آفتاب‌نیوز. ۲۳ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ آذر ۱۴۰۲.
  4. صادق امامی (۳۰ آبان ۱۴۰۱). «پیشمرگ‌های مسلمان کُرد علیه تجزیه‌طلبان». فرهیختگان (۳۷۳۹). دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۱.
  5. «آمریکا: از همکاری روسیه و ایران در سرکوب معترضان نگرانیم». voanews.
  6. «ریزش و کمبود نیروی سرکوبگر، جمهوری اسلامی را مجبور به استفاده از مزدوران نیابتی و خارجی کرده‌است!». کیهان لندن. ۲۰۲۲-۱۰-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۲.
  7. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-14.
  8. «ثبت هویت ۵۳۷ تن از کشته‌شدگان اعتراضات؛ ۱۰۵ معترض در خطر اعدام». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۰۶.
  9. رادیوفردا (۲۰۲۳-۰۷-۱۵). «فرماندهان سپاه: سرکوب باید تشدید شود؛ مقامات هم فکر کردند «کار نظام تمام» است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۳۰.
  10. فردا، رادیو (۲۰۲۳-۰۹-۲۹). «اذعان حسین سلامی به «سازماندهی و استفاده از بازنشستگان سپاه پاسداران» در سرکوب اعتراضات». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۳۰.
  11. https://web.archive.org/web/20230404163757/https://iranhrs.org/%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%DB%B4%DB%B0-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%A7/
  12. https://web.archive.org/web/20221206085607/https://www.radiofarda.com/a/statistics-dead-protests-iran/32157075.html
  13. «صدور حکم ۱۰ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق برای یک مستندساز». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۸.
  14. «گزارش تحقیقی: دست‌کم ۱۵ معترض در بازداشت کشته شده‌اند؛ فشار و «شکنجه» برای گرفتن اعتراف». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۰۵.
  15. «هشدار نهاد حقوق بشری: ۱۰۹ معترض ایرانی در خطر اعدام هستند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۰.
  16. «گزارش شماره ۱۱ هه‌نگاو از اعتراضات درشهرهای کُردستان، ۱۲۲ کشته و بیش از ۸ هزار مجروح». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  17. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-14.
  18. «رئیس قوه قضاییه بازداشت دستکم ۲۲ هزار نفر در جریان اعتراضات را تأیید کرد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۴.
  19. شیوا محبوبی: حداقل ۶۰ هزار نفر تا کنون در کل ایران دستگیر شده‌اند, retrieved 2022-11-29
  20. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-01-20.
  21. «دادستان کل کشور: بیش از ۹۰ نیروی انتظامی و بسیج در فتنه اخیر شهید شدند». ایرنا. ۱۹ بهمن ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۹ بهمن ۱۴۰۱.
  22. «اعلام آمار رسمی تعداد مجروحان و شهدای پلیس در ناآرامی‌های اخیر». انصاف‌نیوز.
  23. «بازداشت ده‌ها فعال مدنی و سیاسی در میانه اعتراضات مردمی ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  24. «دستگیری تعداد زیادی فعال مدنی و سیاسی در ایران – DW – ۱۴۰۱/۷/۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  25. «محمدعلی کامفیروزی، وکیل تعدادی از زندانیان جنبش "زن، زندگی، آزادی" را بازداشت کردند». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  26. «محمدعلی کامفیروزی، وکیل تعدادی از زندانیان جنبش "زن، زندگی، آزادی" را بازداشت کردند». رادیو زمانه. ۲۴ آذر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ دی ۱۴۰۱.
  27. ۲۷٫۰۰ ۲۷٫۰۱ ۲۷٫۰۲ ۲۷٫۰۳ ۲۷٫۰۴ ۲۷٫۰۵ ۲۷٫۰۶ ۲۷٫۰۷ ۲۷٫۰۸ ۲۷٫۰۹ ۲۷٫۱۰ ۲۷٫۱۱ ۲۷٫۱۲ ۲۷٫۱۳ ۲۷٫۱۴ رادیوفردا (۲۰۲۲-۱۱-۰۸). «با بازداشت مصطفی نیلی، شمار وکلای بازداشت شده از آغاز اعتراضات به دست‌کم ۱۳ تن رسید». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  28. «آرش کیخسروی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد». هرانا. ۲۸ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲ آذر ۱۴۰۱.
  29. «انتشار گزارش‌هایی از بازداشت وکیل حسن اسدی زیدآبادی». وکلاپرس. ۲۵ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۶ آبان ۱۴۰۱.
  30. «حسن اسدی زیدآبادی بازداشت شد». وکلاپرس. ۲۵ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۲۶ آبان ۱۴۰۱.
  31. امجدی، عالیه (۲۳ آبان ۱۴۰۱). «با بازداشت مصطفی نیلی، شمار وکلای بازداشت شده از آغاز اعتراضات به دست‌کم ۱۳ تن رسید». رادیوفردا. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۴۰۱.
  32. امجدی، عالیه (۲۰۲۲-۱۰-۱۴). «جزئیاتی از وکلای بازداشت شده در تجمع روز چهارشنبه وکلا در مقابل کانون وکلای دادگستری مرکز». وکلاپرس. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۲.
  33. «بازداشت خانه به خانه فعالان مدنی، سیاسی و خبرنگاران در ایران». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۲-۰۹-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  34. «گزارش شماره ۱۱ هه‌نگاو از اعتراضات درشهرهای کُردستان، ۱۲۲ کشته و بیش از ۸ هزار مجروح». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  35. شیوا محبوبی: حداقل ۶۰ هزار نفر تا کنون در کل ایران دستگیر شده‌اند, retrieved 2022-11-29