ولادیمیر کوزیچکین
| شناسنامه | |
|---|---|
| زادروز | ۱۹۴۷ میلادی |
| زادگاه | مسکو، روسیه |
| اطلاعات سیاسی | |
| سمت | معاون کنسولگری |
| سمت‌های پیشین | دبیر امور کنسولی |
| فعالیت‌ها | جاسوسی |
ولادیمیر کوزیچکین (روسی: Владимир Анатольевич Кузичкин) (متولد ۱۹۴۷ میلادی) افسر عالیرتبه سازمان کاگ‌ب و سازمان اطلاعات نظامی شوروی (جی‌آریو) بود که در سال ۱۹۸۲ از تهران گریخت و به انگلستان پناهنده شد. گفته شده‌است که گزارش‌های او، منجر به فروپاشی حزب توده ایران گردید.[۱][۲]
زندگینامه[ویرایش]
کوزیچکین در سال ۱۹۴۷ در مسکو به دنیا آمد و پس از اتمام مدرسه به سربازی فراخوانده شده و مدت سه سال در شهر هاگنو در مرز بین آلمان شرقی و آلمان غربی در پایگاه سکوی پرتاب موشک‌های هسته‌ای انجام وظیفه می‌کرد. هنوز خدمت وظیفه را به پایان نبرده بود که به عضویت حزب کومونیست شوروی درآمد و از این طریق ورود او به انستیتوی کشورهای شرقی و آفریقایی آسان گردید. با توجه به اینکه رشته تحصیلی او زبان فارسی و کشور ایران بود در سال ۱۹۷۴ برای کارآموزی عازم ایران گردید پس از یک سال که در معدن بافق و نیز در شهرهای دیگر مشغول کارآموزی بود به شوروی بازگشت و وارد کاگ‌ب شد و بعد از یکسال در بخش جاسوسان مقیمان غیرقانونی (بخش s) مشغول انجام وظیفه گردید.[۱]
مأموریت تهران[ویرایش]
کوزیچکین در سال ۱۹۷۷ به عنوان جاسوس حرفه‌ای ولی در پوشش دیپلماتیک کاردار امور کنسولی وارد تهران شد. وی تا سال ۱۹۸۲ در تهران مأموریت‌های متعددی انجام داد که از موارد شناخته شده می‌توان به ارتباط مستمر با حزب توده ایران، سرلشکر احمد مقربی که توسط ساواک دستگیر و اعدام شد و محمدرضا سعادتی اشاره نمود.[۳][۱]
گفته شده‌است که ترور نافرجام پاپ ژان پل دوم در ۱۳ ماه مه ۱۹۸۱ که توسط محمدعلی آغچا انجام شد به دستور کوزیچکین بوده‌است.[۴]
پناهندگی[ویرایش]
کوزیچکین در سال ۱۹۸۲ از طریق مرزهای شمال ایران به ترکیه گریخت و سپس به انگلستان اعزام شد. هرچند گفته شده‌است که بدرفتاری رئیسش لئونید شبارشین باعث پناهندگی او به انگلستان شده ولی مقدمات این فرار از مدت‌ها پیش توسط ام‌آی۶ طراحی شده بود. از جمله اطلاعاتی که او در اختیار مقامات غربی گذاشت، فعالیت‌ها و اسامی اعضاء حزب توده ایران بود. این اطلاعات توسط رابط پاکستانی به مقامات ایران تحویل داده شد و به دستگیری، محاکمه و اعدام بعضی از اعضاء، و فروپاشی حزب توده ایران منجر گردید. علاوه بر دستگیری عناصر حزب توده، اخراج شبارشین و ۲۰ افسر اطلاعاتی شوروی از ایران را نیز در پی داشت.[۲] هرچند در نامه‌ای که کوزیچکین در ژوئیه ۱۹۹۱ به سردبیر نیویورک تایمز نوشت، دخالت خود در این موارد را رد کرده‌است.[۵]
کوزیچکین در سال ۱۹۹۰ با نوشتن کتاب درون کاگ‌ب (در ایران بنام کاگ‌ب در ایران) موارد جاسوسی و فعالیت‌های خود را شرح داده است.[۱]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ کوزیچکین، ولادیمیر. کا گ ب در ایران. ترجمهٔ اسماعیل زند و حسین ابوترابیان. نشر نو، ۱۳۷۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ فاضلی، محمود. «خودکشی رئیس سابق سرویس اطلاعات خارجی روسیه». تاریخ شفاهی.
- ↑ «پرونده حزب توده به روایت حجاریان». تاریخ ایرانی.
- ↑ «Andrzej Grajewski of Soviet track in the attacks on John Paul II».
- ↑ «Inside the K.G.B». The New York Times Company. بازبینی‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۱۵.
