وزارت اطلاعات
فارسی | English | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران (بهاختصار: واجا) از وزارتخانههای دولت جمهوری اسلامی ایران است،[۳] که مسئولیت گردآوری و پرورش اطلاعات امنیتی و برونمرزی، حفاظت اطلاعات، فعالیتهای ضدجاسوسی و مبارزه با تروریسم را برعهده دارد.[۴] هماکنون در دولت دوازدهم سید محمود علوی بعنوان وزیر اطلاعات فعالیت میکند. محتویاتنیروی انسانی[ویرایش]تاکنون هیچگونه آمار رسمی از تعداد کارمندان، افسران اطلاعاتی و پرسنل شاغل در وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران منتشر نشده است، با این حال، وزارت دفاع آمریکا، در ژانویه ۲۰۱۳ میلادی، گزارشی ۶۴ صفحهای دربارهٔ وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران منتشر نمود، که در این گزارش، به نقل از شخصی بنام مگنوس رانستورپ، تعداد پرسنل این وزارتخانه در حدود ۳۰ هزار نفر اعلام گردید.[۵][۶][۷] گرچه بخش اعظم از شمار کارکنان منتسب به وزارت اطلاعات، مربوط به آمار کارکنان سازمان حراست کل کشور میباشد، که از نیروهای حراست ادارات سایر وزارتخانهها و سازمانهای دولتی محسوب میشوند.[۸] اعضای فعال این وزارتخانه در ادبیات رهبران جمهوری اسلامی، با لقب «سربازان گمنام امام زمان» شناخته میشوند.[۹] وزیران[ویرایش]اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی؛ محمد ریشهری بود، که به همراه سعید حجاریان بعنوان پایهگذاران این وزارتخانه شناخته میشوند. وی بعدها منصب خود را در زمان دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی به علی فلاحیان تحویل داد. در این دوره فعالیتهای وزارت اطلاعات، در داخل و خارج کشور گسترش پیدا کرد. در دولت سیدمحمد خاتمی؛ قربانعلی دری نجفآبادی جای فلاحیان را گرفت. در این دوره از حیات وزارت اطلاعات قتلهای زنجیرهای اتفاق افتاد، به گونهای که دری نجفآبادی ناگزیر به استعفا گردید. با رفتن دری نجفآبادی، علی یونسی رئیس وقت سازمان قضایی نیروهای مسلح پست وزارت اطلاعات را بر عهده گرفت. وی در اولین اقدام، فعالیتهای اقتصادی وزارت اطلاعات، که در قالب بیش از ۱۰۰ شرکت و مؤسسه تجاری انجام میگرفت را متوقف نمود.[۱۰] یونسی در اینباره میگوید[۱۱]:
با روی کار آمدن دولت محمود احمدینژاد، غلامحسین محسنی اژهای که در قوه قضائیه، قاضی ویژه وزارت اطلاعات بود، به این سمت منصوب گردید. پس از برکناری اژهای، مدتی محمود احمدینژاد سرپرست وزارت اطلاعات شد و در دولت بعد حیدر مصلحی به عنوان وزیر اطلاعات از مجلس رأی اعتماد گرفت. وزارت مصلحی با وجودی که وی یک بار استعفا داده بود و رئیسجمهور وقت، محمود احمدینژاد نیز با استعفای وی موافقت کرده بود، با حمایت سیدعلی خامنهای تا پایان فعالیت دولت دهم ادامه پیدا کرد. با آغاز کار دولت حسن روحانی، وی سید محمود علوی را به مجلس معرفی نمود. هماکنون سید محمود علوی به عنوان هفتمین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، تصدی این وزارتخانه را برعهده دارد. مدرسه حقانی[ویرایش]تعدادی از وزرای اطلاعات و نیز بسیاری از معاونین وزیر و مقامات ارشد وزارت اطلاعات، همچون محمد محمدی ری شهری، علی فلاحیان، علی یونسی، مصطفی پورمحمدی، غلامحسین محسنی اژهای و روحالله حسینیان از مدرسه حقانی فارغالتحصیل شدهاند. دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی[ویرایش]وزارت اطلاعات دارای واحد آموزشی مستقل بنام؛ دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی است، که در سال ۱۳۶۵ بعنوان زیرمجموعهای از وزارت اطلاعات و با نام دانشگاه امام باقر فعالیت خود را آغاز نمود. این دانشگاه در سال ۱۳۹۵ به دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی تغییر نام داد.[۱۲] بازداشتگاه[ویرایش]قوه قضائیه از سال ۱۳۸۵ مجوز ایجاد و مالکیت بازداشتگاهی مستقل را در اختیار وزارت اطلاعات قرار داده است.[۱۳] وزیران[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
|
The Ministry of Intelligence of the Islamic Republic of Iran (Persian: وِزارَتِ اِطّلاعات جُمهوریِ اِسلامیِ ایران Vezarat-e Ettela'at Jomhuri-ye Eslami-ye Iran) is the primary intelligence agency of the Islamic Republic of Iran and a member of the Iran Intelligence Community. It is also known as VAJA and previously as VEVAK (Vezarat-e Ettela'at va Amniyat-e Keshvar) or alternatively MOIS. It was initially known as SAVAMA, when it took over the previous regime's intelligence apparatus. The ministry is one of the three "sovereign" ministerial bodies of Iran due to nature of its work at home and abroad.[2] ContentsHistoryReliable and valid information on the ministry is often difficult to obtain.[3] Initially, the organization was known as SAVAMA,[4] and intended to replace SAVAK, Iran's intelligence agency during the rule of the Shah, but it is unclear how much continuity there is between the two organizations—while their role is similar, their underlying ideology is radically different. It is suspected that the new government was initially eager to purge SAVAK elements from the new organization, but that pragmatism eventually prevailed, with many experienced SAVAK personnel being retained in their roles. Former SAVAK staff are believed to have been important in the ministry's infiltration of left-wing dissident groups and of the Iraqi Ba'ath Party. The formation of the ministry was proposed by Saeed Hajjarian to the government of Mir-Hossein Mousavi and then the parliament. There were debates about which branch of the state should oversee the new institution, and the other options apart from the presidency were the Judiciary system, the Supreme Leader, and Islamic Revolutionary Guard Corps. Finally, the government got the approval of Ayatollah Khomeini to make it a ministry, but a restriction was added to the requirements of the minister: that he must be a doctor of Islam. The ministry was finally founded on 18 August 1984, either abandoning, silently subsuming, or relegating to hidden existence many small intelligence agencies that had been formed in different governmental organizations. The five ministers since the founding of the ministry, have been Mohammad Reyshahri (under Prime Minister Mir-Hossein Mousavi), Ali Fallahian (under President Ali Akbar Hashemi Rafsanjani), Ghorbanali Dorri-Najafabadi (under President Mohammad Khatami, resigned after a year), Ali Younessi (under President Khatami, until 24 August 2005), Gholam Hossein Mohseni-Ejehei (under President Mahmoud Ahmadinejad, from 24 August 2005 to 24 August 2009) and Heyder Moslehi (under President Mahmoud Ahmadinejad, from 29 August 2009 to 15 August 2013). "Chain" assassinationsIn late 1998, three dissident writers, a political leader and his wife were killed in Iran in the span of two months.[5] After great public outcry and journalistic investigation in Iran and publicity internationally,[6] prosecutors announced in mid-1999 that one Saeed Emami had led "rogue elements" in Iran's intelligence ministry in the killings, but that Emami was now dead, having committed suicide in prison.[7] In a trial that was "dismissed as a sham by the victims' families and international human rights organisations",[8] three intelligence ministry agents were sentenced in 2001 to death and twelve others to prison terms for murdering two of the victims. Two years later, the Iranian Supreme Court reduced two of the death sentences to life.[9] In 1999, critics of the Iranian government accused "rogue elements" of the ministry for the infamous serial murders of dissident writers and intellectuals, including assassination of Iranian political dissidents inside and outside the country.[10] See alsoReferences
Further reading
External links
|