وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران (به‌اختصار: واجا) از وزارتخانههایدولت جمهوری اسلامی ایران است،[۳] که مسئولیت گردآوری و پرورش اطلاعات امنیتی و برون‌مرزی، حفاظت اطلاعات، فعالیت‌های ضدجاسوسی و مبارزه با تروریسم را برعهده دارد.[۴] هم‌اکنون در دولت دوازدهم سید محمود علوی بعنوان وزیر اطلاعات فعالیت میکند.
تاکنون هیچگونه آمار رسمی از تعداد کارمندان، افسران اطلاعاتی و پرسنل شاغل در وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران منتشر نشده است، با این حال، وزارت دفاع آمریکا، در ژانویه ۲۰۱۳ میلادی، گزارشی ۶۴ صفحه‌ای دربارهٔ وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران منتشر نمود، که در این گزارش، به نقل از شخصی بنام مگنوس رانستورپ، تعداد پرسنل این وزارتخانه در حدود ۳۰ هزار نفر اعلام گردید.[۵][۶][۷] گرچه بخش اعظم از شمار کارکنان منتسب به وزارت اطلاعات، مربوط به آمار کارکنان سازمان حراست کل کشور می‌باشد، که از نیروهای حراست ادارات سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی محسوب می‌شوند.[۸]
اعضای فعال این وزارتخانه در ادبیات رهبران جمهوری اسلامی، با لقب «سربازان گمنام امام زمان» شناخته می‌شوند.[۹]
اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی؛ محمد ری‌شهری بود، که به همراه سعید حجاریان بعنوان پایه‌گذاران این وزارتخانه شناخته می‌شوند. وی بعدها منصب خود را در زمان دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی به علی فلاحیان تحویل داد. در این دوره فعالیت‌های وزارت اطلاعات، در داخل و خارج کشور گسترش پیدا کرد. در دولت سیدمحمد خاتمی؛ قربانعلی دری نجف‌آبادی جای فلاحیان را گرفت. در این دوره از حیات وزارت اطلاعات قتل‌های زنجیره‌ای اتفاق افتاد، به گونه‌ای که دری نجف‌آبادی ناگزیر به استعفا گردید. با رفتن دری نجف‌آبادی، علی یونسی رئیس وقت سازمان قضایی نیروهای مسلح پست وزارت اطلاعات را بر عهده گرفت. وی در اولین اقدام، فعالیت‌های اقتصادی وزارت اطلاعات، که در قالب بیش از ۱۰۰ شرکت و مؤسسه تجاری انجام می‌گرفت را متوقف نمود.[۱۰]
وقتی وزیر اطلاعات شدم، آقای هاشمی ۲ بار با من بحث کردند و گفتند؛ «شیوه‌ای که شما در وزارت اطلاعات در پیش گرفته‌اید، این وزارتخانه را به شهرداری و تشکیلات بی‌خاصیت تبدیل کرده‌است، که هیچ‌کس نمی‌ترسد» و من هم به ایشان یادآور شدم که در همه جای دنیا به این روش می‌گویند؛ سرویس اطلاعاتی و ما هم باید به دنبال این موضوع برویم، که وزارت اطلاعات در خدمت مردم باشد.
با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد، غلامحسین محسنی اژه‌ای که در قوه قضائیه، قاضی ویژه وزارت اطلاعات بود، به این سمت منصوب گردید. پس از برکناری اژه‌ای، مدتی محمود احمدی‌نژاد سرپرست وزارت اطلاعات شد و در دولت بعد حیدر مصلحی به عنوان وزیر اطلاعات از مجلس رأی اعتماد گرفت. وزارت مصلحی با وجودی که وی یک بار استعفا داده بود و رئیس‌جمهور وقت، محمود احمدی‌نژاد نیز با استعفای وی موافقت کرده بود، با حمایت سیدعلی خامنه‌ای تا پایان فعالیت دولت دهم ادامه پیدا کرد. با آغاز کار دولت حسن روحانی، وی سید محمود علوی را به مجلس معرفی نمود. هم‌اکنون سید محمود علوی به عنوان هفتمین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی، تصدی این وزارتخانه را برعهده دارد.
۱ وزارت کشاورزی و وزارت جهاد سازندگی ادغام، و وزارت جهاد کشاورزی تشکیل شد ۲ وزارت صنایع و وزارت معادن و فلزات ادغام، و وزارت صنایع و معادن تشکیل شد ۳ در سال ۱۳۸۳ تشکیل شد ۴ سازمان‌های برنامه و امور اداری ادغام، و سازمان مدیریت و برنامهریزی تشکیل شد
۱ سال ۱۳۹۰ دو وزارت راه و مسکن در هم ادغام، و وزارت راه و شهرسازی تشکیل شد ۲ سال ۱۳۹۰ سه وزارت کار و رفاه و تعاون در هم ادغام، و وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی تشکیل شد ۳ سال ۱۳۹۰ دو وزارت صنایع و بازرگانی در هم ادغام، و وزارت صنعت و معدن و تجارت تشکیل شد ۴ سال ۱۳۹۰ دو سازمان تربیت بدنی و جوانان در هم ادغام، و وزارت ورزش تشکیل شد ۵ سال ۱۳۸۶ سازمان مدیریت منحل، و دو معاونت برنامهریزی و توسعهٔ مدیریت تشکیل شد ۶ سال ۱۳۸۸ معاونت حقوقی و مجلس، به دو معاونت حقوقی و معاونت مجلس تفکیک شد
۱ وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۳ بنیانگذاری شد ۲ سال ۱۳۶۳ سازمان برنامه و بودجه از سطح وزارت مشاور به سطح وزارت ارتقا یافت ۳ سال ۱۳۶۳ وزارت مشاور بهزیستی در درون وزارت بهداری ادغام شده و وزارت بهداشت تشکیل شد ۴ وزارت جهاد سازندگی در سال ۱۳۶۲ بنیانگذاری شد ۵ وزارت سپاه در سال ۱۳۶۱ بنیانگذاری شده و سال ۱۳۶۸ در درون وزارت دفاع ادغام شد ۶ وزارت معادن و فلزات و وزارت صنایع سنگین به ترتیب در سال ۱۳۶۰ و سال ۱۳۶۱ از وزارت صنایع و معادن جدا شدند ۷ سال ۱۳۶۳ سازمان اوقاف از معاونت نخستوزیری به یکی از معاونتهای وزارت ارشاد تبدیل شد ۸ سال ۱۳۶۳ وزیر مشاور امور اجرایی به معاونت اجرایی نخستوزیر تبدیل شد ۹ سال ۱۳۶۳ سازمان انرژی اتمی دوباره به سطح معاونت نخستوزیری ارتقا یافت ۱۰ دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی در سال ۱۳۶۰ بنیانگذاری شد ۱۱ معاونت امور نهادها در سال ۱۳۶۰ بنیانگذاری شده و سال ۱۳۶۱ منحل شد ۱۲ معاونت فرهنگی و اجتماعی در سال ۱۳۶۳ بنیانگذاری شد
۱ در سال ۱۳۵۷، وزارت اطلاعات و جهانگردی و تا ۷ خرداد ۱۳۵۸ وزارت اطلاعات، تبلیغات و خیرات نام داشت. ۲ ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ بخش زیادی از وزارت فرهنگ و هنر درون وزارت علوم و آموزش عالی ادغام شده و مابقی به وزارت اطلاعات و جهانگردی منتقل شد. ۳ ۸ مهر ۱۳۵۸ وزارت نفت تأسیس شد. ۴ معاونت امور انقلاب، به وزارت مشاور در امور اجرایی تبدیل شد. ۵ وزارت مشاور طرحهای انقلاب، به وزارت مشاور تعلیمات و تحقیقات تبدیل شد.
۶ معاونت امور انتقال، به معاونت امور اداری و مالی تبدیل شد.
This article may be expanded with text translated from the corresponding article in Persian. (November 2019) Click [show] for important translation instructions.
View a machine-translated version of the Persian article.
Machine translation like Deepl or Google Translate is a useful starting point for translations, but translators must revise errors as necessary and confirm that the translation is accurate, rather than simply copy-pasting machine-translated text into the English Wikipedia.
Do not translate text that appears unreliable or low-quality. If possible, verify the text with references provided in the foreign-language article.
You must provide copyright attribution in the edit summary accompanying your translation by providing an interlanguage link to the source of your translation. A model attribution edit summary (using German): Content in this edit is translated from the existing German Wikipedia article at [[:de:Exact name of German article]]; see its history for attribution.
You should also add the template {{Translated|fa|وزارت اطلاعات}} to the talk page.
The Ministry of Intelligence of the Islamic Republic of Iran (Persian: وِزارَتِ اِطّلاعات جُمهوریِ اِسلامیِ ایران Vezarat-e Ettela'at Jomhuri-ye Eslami-ye Iran) is the primary intelligence agency of the Islamic Republic of Iran and a member of the Iran Intelligence Community. It is also known as VAJA and previously as VEVAK (Vezarat-e Ettela'at va Amniyat-e Keshvar) or alternatively MOIS. It was initially known as SAVAMA, when it took over the previous regime's intelligence apparatus. The ministry is one of the three "sovereign" ministerial bodies of Iran due to nature of its work at home and abroad.[2]
Reliable and valid information on the ministry is often difficult to obtain.[3] Initially, the organization was known as SAVAMA,[4] and intended to replace SAVAK, Iran's intelligence agency during the rule of the Shah, but it is unclear how much continuity there is between the two organizations—while their role is similar, their underlying ideology is radically different. It is suspected that the new government was initially eager to purge SAVAK elements from the new organization, but that pragmatism eventually prevailed, with many experienced SAVAK personnel being retained in their roles. Former SAVAK staff are believed to have been important in the ministry's infiltration of left-wing dissident groups and of the IraqiBa'ath Party.
The ministry was finally founded on 18 August 1984, either abandoning, silently subsuming, or relegating to hidden existence many small intelligence agencies that had been formed in different governmental organizations. The five ministers since the founding of the ministry, have been Mohammad Reyshahri (under Prime Minister Mir-Hossein Mousavi), Ali Fallahian (under President Ali Akbar Hashemi Rafsanjani), Ghorbanali Dorri-Najafabadi (under President Mohammad Khatami, resigned after a year), Ali Younessi (under President Khatami, until 24 August 2005), Gholam Hossein Mohseni-Ejehei (under President Mahmoud Ahmadinejad, from 24 August 2005 to 24 August 2009) and Heyder Moslehi (under President Mahmoud Ahmadinejad, from 29 August 2009 to 15 August 2013).
"Chain" assassinations
In late 1998, three dissident writers, a political leader and his wife were killed in Iran in the span of two months.[5]
After great public outcry and journalistic investigation in Iran and publicity internationally,[6] prosecutors announced in mid-1999 that one Saeed Emami had led "rogue elements" in Iran's intelligence ministry in the killings, but that Emami was now dead, having committed suicide in prison.[7] In a trial that was "dismissed as a sham by the victims' families and international human rights organisations",[8] three intelligence ministry agents were sentenced in 2001 to death and twelve others to prison terms for murdering two of the victims. Two years later, the Iranian Supreme Court reduced two of the death sentences to life.[9]
Yves Bonnet, Vevak, au service des ayatollahs: Histoire des services secrets iraniens, Timée-éditions, Boulogne-Billancourt, 2009. ISBN978-2-35401-001-0. (in French)
.jpg?match=en)
