وایانگ
تئاتر عروسکی وایانگ | |
---|---|
کشور | اندونزی |
منبع | ۰۶۳ |
منطقه | آسیا و اقیانوسیه |
اطلاعات ثبت | |
ثبت | ۲۰۰۸ |
وایانگ، همچنین به عنوان واجانگ شناخته شدهاست، شکل سنتی از بازی عروسک خیمه شب بازی سایهای که در فرهنگ جاوهای، اندونزی[۱] است و شکل سنتی هنر عروسکگردانی که در اندونزی و سایر مناطق جنوب شرقی آسیا یافت میشود،[۲] که در آن داستانی نمایشی از طریق سایههای عروسکها و گاه با شخصیتهای انسانی روایت میشود.[۳] ریشههای آن در گسترش هندوئیسم در دوره قرون وسطی و ورود هنرهای عروسکی چرمی به نام تالوبومالاتا از جنوب هند دنبال می شود.[۱][۴][۵]
وایانگ به کل نمایش اشاره دارد ولی گاهی عروسک چرمی به خودی خود وایانگ گفته میشود.[۶] نمایشهای تئاتر عروسکی سایه ای با یک ارکستر گاملان در جاوه و در بالی همراه هستند. داستانهای دراماتیک اسطورهها را، مانند قسمتهایی از حماسههای هندو، رامایانا و ماهاباراتا، و همچنین اقتباسهای محلی از افسانههای فرهنگی به تصویر میکشد.[۱][۵] بهطور سنتی، نمایش توسط یک dalang، یک هنرمند و یک رهبر معنوی اجرا میشود و مردم نمایش را از دو طرف صفحه تماشا میکنند.[۳]
یونسکو در ۷ نوامبر ۲۰۰۳ وایانگ کولیت(wayang kulit)، تئاتر عروسکی سایه ای و مشهورترین وایانگ اندونزیایی را به عنوان شاهکارهای شفاهی و ناملموس میراث بشری معرفی کرد. در ازای تأیید و ثبت این اثر، یونسکو از اندونزیاییها خواست تا این سنت را حفظ کنند.[۷] وایانگ همچنین در مالزی، تایلند، کامبوج و لائوس یک شکل هنری مهم تاریخی بودهاست.[۲][۸] [note ۱]
نام
[ویرایش]اصطلاح wayang واژهای از زبان جاوهای به معنای «سایه»[۱۱] یا «تخیل» است. معادل این کلمه در اندونزیایی کنونی bayang است. در واژگان مدرن جاوایی و اندونزیایی، wayang میتواند به خود عروسکی یا کل عملکرد تئاتر عروسکی اشاره کند.
تاریخ
[ویرایش]وایانگ تئاتر عروسکی سایه ای سنتی در اندونزی و سایر کشورهای جنوب شرقی آسیا است.[۲][۱][۳] هیچ مدرکی مبنی بر وجود این هنر در اندونزی باستان وجود ندارد. اولین شواهد مربوط به اواخر هزاره اول میلادی، در متون دوره قرون وسطایی و اماکن باستانی است. سرچشمه وایانگ نامشخص است.[۱۲] وایانگ یا نمایش سایهها (نمایش عروسکی) یکی از قدیمیترین شیوههای تئاتر کاغذی یا عروسکی در جهان است. اجرای این نمایش همیشه با موسیقی و ارکستر سازهای کوبه ای کوک شدهٔ گاملن همراهی میشود. وایانگ فرمهای مختلفی دارد که در هر یک از آنها، برای روایت و داستان سرایی از ابزار گوناگون استفاده میشود. وایانگها در واقع نوعی نمایش ـ موسیقایی هستند، که در نزد مردم محبوبیت بسیار زیادی دارند.[۱۳]
سبکها
[ویرایش]اگر تکنیک به کار رفته در اجرای نمایش بر اساس سایه و نور باشد، نمایش، وایانگ کولیت (wayang kulit) نامیده میشود. در این نمایش عروسکها از جنس چرم گاو نر هستند و بر دستههایی از جنس بامبو سوار شدهاند. اگر جنس عروسکهای وایانگ از چوب باشد، نمایش را وایانگ گولک (wayang golek) مینامند. عروسک گردانهایِ این نمایش دالانگ (dalang) نامیده میشوند و از پشت پردهٔ سفیدی که نور بر آن تابیده میشود، عروسکها را حرکت میدهند.[۱۳]
- وایانگ کولیت
- وایانگ ونگ
- وایانگ توپنگ
- وایانگ گولک
- وایانگ کلیتیک
- وایانگ بیبر
- وایانگ و تم جدید
شخصیتها
[ویرایش]ووهانگ پوروا
[ویرایش]
|
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ The art is regionally called by different names. For example, it is called nang yai or nang talung in Thailand.[۹] In Cambodia, it is called nang sbaek thom (large puppets), or ayang (small puppets).[۱۰]
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ "Wayang: Indonesian Theatre". Encyclopaedia Britannica. 2012.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ James R. Brandon (2009). Theatre in Southeast Asia. Harvard University Press. pp. 143–145, 352–353. ISBN 978-0-674-02874-6.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Don Rubin; Chua Soo Pong; Ravi Chaturvedi; et al. (2001). The World Encyclopedia of Contemporary Theatre: Asia/Pacific. Taylor & Francis. pp. 184–186. ISBN 978-0-415-26087-9.
- ↑ Miyao, J. (1977). "P. L. Amin Sweeney and Akira Goto (ed.) An International Seminar on the Shadow Plays of Asia". Southeast Asia: History and Culture. Japan Society for Southeast Asian Studies (7): 142–146. doi:10.5512/sea.1977.142.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Yves Bonnefoy (1993). Asian Mythologies. University of Chicago Press. p. 162. ISBN 978-0-226-06456-7.
- ↑ Siyuan Liu (2016). Routledge Handbook of Asian Theatre. Routledge. pp. 72–81. ISBN 978-1-317-27886-3.
- ↑ ""Wayang puppet theatre", Inscribed in 2008 (3.COM) on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity (originally proclaimed in 2003)". UNESCO. Retrieved 10 October 2014.
- ↑ Beth Osnes (2010). The Shadow Puppet Theatre of Malaysia: A Study of Wayang Kulit with Performance Scripts and Puppet Designs. McFarland. pp. 2–3, 7–14. ISBN 978-0-7864-5792-2.
- ↑ Thai Shadow Puppet Show بایگانیشده در ۲۰۱۷-۱۱-۰۷ توسط Wayback Machine, Museum of Anthropology, University of Missouri (2015)
- ↑ Siyuan Liu (2016). Routledge Handbook of Asian Theatre. Routledge. pp. 194, 553, 561. ISBN 978-1-317-27886-3.
- ↑ Mair, Victor H. Painting and Performance: Picture Recitation and Its Indian Genesis. Honolulu: University of Hawaii Press, 1988. p. 58.
- ↑ James R. Brandon (2009). Theatre in Southeast Asia. Harvard University Press. pp. 42–44, 65, 92–94, 278. ISBN 978-0-674-02874-6.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ «انسانشناسی و فرهنگ». anthropology. بایگانیشده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹. دریافتشده در ۷ دسامبر ۲۰۱۹.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- توسعه تاریخی عروسکی: سایههای منظره (شامل اطلاعات مربوط به وبرنگ ، کولیت ، کلیتیک و گلک)
- مقاله Seleh Notes در مورد شناسایی مرکز مرکزی جاوا wayang kulit
- رقص سنتی وایانگ اورانگ (wayang wong) ، از گردشگری اندونزی
- وایانگ Klitik: یک نمایشگاه دائمی از موزه هنرهای عروسکی
- گالری عکس Wayang Golek ، شامل شرح ، تاریخ و عکس عروسکهای فردی توسط والتر ا. کوونیگ است
- Wayang Kulit: شکل هنری نمایش Balady Shadow Play[پیوند مرده] توسط لیزا گلد
- تئاتر عروسکی وایانگ در سایت اندونزی یونسکو
- توله سگ چوبی وایانگ گلک جاوا ، اندونزی (سایت تجاری)
- مروری بر سنت عروسکهای Shadow (با تصاویر زیادی) در سایتی برای کشف اندونزی
- نمایشگاه وایانگ کولیت در موزه هنرهای مردمی بینالمللی
- مجموعه عروسکهای سایه ، Wayang Kulit ، موزه باستانشناسی و مردمشناسی دانشگاه سایمون فریزر به صورت دیجیتالی در وب سایت چند فرهنگی کانادا
- بایگانی معاصر وایانگ ، توسط دانشگاه ملی سنگاپور
- Wayang Kontemporer ، پایاننامه دکتری تعاملی در بایگانی معاصر Wayang
- نمایش سایهها یا نمایش عروسکی ِ وایانگ (wayang) در اندونزی (فارسی) بایگانیشده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine