واسپوراکان
| فارسی | English | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مختصات: ۳۸°۴۸′شمالی ۴۴°۰۰′شرقی / ۳۸٫۸°شمالی ۴۴٫۰°شرقی واسپوراکان موقعیت جغرافیائی آن در ارمنستان غربی در اطراف دریاچه وان و شهر وان ترکیه امروزی می‌باشد. واسپوراکان هشتمین ایالت ارمنستان بزرگ که بعدها به پادشاهی مستقلی به نام پادشاهی واسپوراکان در قرون وسطی تبدیل شد. معنی واسپوراکان (سرزمین اصیل - باشکوه) یا (سرزمین شاهزادگان) می‌باشد.[۱]) محتویاتتاریخ[ویرایش]در ۹۰۸م، گاگیک آرزرونی، یا گاگیک یکم واسپوراکان حاکم وقت منطقهٔ واسپوراکان، در شمال میان رودان، استقلال منطقهٔ تحت تسلط خود را اعلام کرد و مدعی پادشاهی بر کل ارمنستان شد. این اتفاق سبب آغاز کشمکش با حکومت مرکزی شد که تا ۹۴۳م ادامه یافت. گاگیک متعاقب اعلام استقلال، جزیره آختامار را به منزلهٔ مرکز حکومت خود برگزید و به مانوئل، معمار معروف ارمنی، دستور بنای مجموعه‌هایی از کاخها را داد. وی، که قصد داشت رهبری مذهبی ارمنستان را به جزیرهٔ آختامار منتقل سازد، به معمار خود دستور داد تا در کنار کاخها کلیسایی نیز بنا کند. ساختن کلیسای صلیب مقدس از ۹۱۵م تا ۹۲۱م به طول انجامید؛ لذا هنگام بررسی کلیسا باید این موضوع را نیز مد نظر داشت که گاگیک آرزرونی درصدد بنای کلیسایی بود که کلیسای جامع کل ارمنستان محسوب شود.[۲] توما آرزرونی، مورخ قرن دهم میلادی، که تاریخ خاندان آرزرونی را نگاشته، ضمن شرح شکوه و جلال کاخهای جزیرهٔ آختامار، از کلیسای صلیب مقدس مانند قلعهٔ آمبرد به صورت چند طبقه یاد کرده و دربارهٔ اسکلهٔ جزیره و امکانات دفاعی آن توضیحاتی مفصل داده است. متأسفانه، تأسیسات بندری و کاخهای این جزیره به دلیل جنگهای متعدد ویران شدند و ویرانه‌ها نیز، به همراه تعدادی از جزایر کوچک و روستاهای اطراف دریاچه، به علت بالا آمدن سطح آب دریاچه به زیر آب فرورفتند و امروزه تنها کلیسای صلیب مقدس، که در ارتفاعی بالاتر از سطح کاخها قرار داشته، باقی‌مانده است. نیکوغایوس (نیکولای) مار، باستانشناس گرجی، معتقد است: «کلیسای صلیب مقدس گواهی بر شکوه کاخهاست». گاگیک، در ۹۲۷م، موفق شد جاثلیق وقت را مجبور به انتقال مرکز مذهبی ارمنیان به جزیره و استقرار در کلیسای صلیب مقدس کند اما یک سال پس از فوت پادشاه، در ۹۴۴م، جاثلیق کلیسا را ترک گفت. از اوایل قرن یازدهم میلادی و با آغاز حملات سلجوقیان به ارمنستان، حاکم منطقهٔ واسپوراکان، سِنه کِریم هُوانس،[۳] که قادر به مقابله با آنان نبود، تحت فشار حکومت امپراتوری روم شرقی و در ازای حکومت بر قیصریه، کل سرزمین خود را، در ۱۰۲۱م، تسلیم امپراتوری بیزانس کرد. با استقرار نیروهای بیزانس در جزیرهٔ آختامار کلیسای صلیب مقدس مدتی به منزلهٔ کلیسایی معمولی به کار خود ادامه داد. پس از سقوط حکومت مرکزی ارمنستان، در ۱۰۴۵م، به دست امپراتوری بیزانس، ارمنستان صحنهٔ جنگ میان ارتش بیزانس و سلجوقیان شد. نگارخانه[ویرایش]کلیساها و دیرهای ارمنی قرون وسطی در واسپوراکان
جستارهای وابسته[ویرایش]منابع[ویرایش]
Armenian Van/Vaspurakan. Costa Mesa, California: Mazda Publishers. ISBN 1-56859-130-6
|
Vaspurakan (also transliterated as Vasbouragan in Western Armenian; Armenian: Վասպուրական, (Vaspourakan) meaning the "noble land" or "land of princes"[1]) was the eighth province of the ancient kingdom of Armenia, which later became an independent kingdom during the Middle Ages, centered on Lake Van. Located in what is now called southeastern Turkey and northwestern Iran, the region is considered to be the cradle of Armenian civilization.[1] ContentsHistoryFrom the 9th century BC, Vaspurakan was part of Urartu. In the 6th century BC, it became part of Satrapy of Armenia. From 189 BC, it became one of Greater Armenia's provinces. Then it became part of Arsacid Dynasty of Armenia. After the division of 387, it was included into Persian Armenia. In the 8th century, it fell under Arab control. Many rebellions took place in Vaspurakan. In 885, within the territory of Kingdom of Armenia, it became free. During most of its history, it was ruled by the Ardzruni dynasty, which first managed to create a principality in the area. At its greatest extent Vaspurakan comprised the lands between Lake Van and Lake Urmia (also known as Kaputan) in 908. In 908 Gagik I of Vaspurakan was recognized King of Armenia by the Abbasid Caliph in competition to the Bagratids, but soon he was reconciled with Ashot II, who recognized him as the King of Vaspurakan. In 1021, Seneqerim Ardzruni gave Vaspurakan to the Byzantine Empire, receiving estates in Sebasteia and surroundings in exchange. After Vaspurakan was ceded to the Byzantine Empire, it was conquered by Seljuq Turks. Later it was ruled by Ahlatshahs, Ayyubids and Sultanate of Rum successively. In the beginning of the 13th century, part of Vaspurakan was liberated by the Zakarians, but was then conquered by the Mongols, Seljuks, Kara Koyunlu, Iranian Safavids, and then by the Ottoman Turks (though Nader Shah regained it during his short lived Afsharid dynasty). Notable is the defense of Van of 1915 during the Armenian Genocide. Cantons (Gavars)Vaspurakan's territory was 40,870 km2 (16,000 sq mi) and was divided into 35 cantons. They usually took the name of the local nakharar (canton chief) that ruled them:
Sites of interest
Notable peopleGallery
References
«Վասպուրական» Հայրենակցական միություն http://vaspurakan.blogspot.com/ Bibliography
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
