همه‌وند
همه‌وند یا هموند (به فارسی محمد وند یا احمدوندایل مموندی) نام یکی از ایلهای کرد ایران ساکن در ایران و عراق است.
در کردستان عراق ناحیه چمچال واقع در ۶۰ کیلومتری جنوب سلیمانیه مرکز اصلی طوایف همه‌وند است که یکی از عشایر بزرگ کرد عراق محسوب می‌شوند. ریشه اصلی این ایل به ایلهای کرد ایران بازمی‌گردد که افراد آن در قرن ۱۸ به عراق مهاجرت کرده و در مناطق گرمیان، کلار، خانقین، چمچال و دیگر مناطق سکنی گزیده‌اند. طوایف همه وند چمچال هم اکنون بیشتر از ۶ هزار نفر جمعیت دارد. بخش دیگری از طوایف هموند در شهرستان سردشت در روستای نیزه (طایفه ی یادگار بگزاده) و چغان بالا (طایفه ی یونس آغای سه فروند آغا) ودر مناطق میراباد و سردشت و مهاباد پخش شده اندو ساکن هستند که جمعیت آنها به۲هزار می‌رسد. بخش دیگری از ایل و عشیرت همه وند درمناطق بانه در بخش کانی سور (طایفه ی په یروز آغای سه فروند آغا)ساکن هستند که جمعیت آنها به ۱۱۰۰می‌رسد.
ایل همه وندی یکی از قدیمترین ایلهای کرد از طوایف مروانیان به شمار می‌رود. ۹۰۰ سال پیش از منطقه مه می وه ندی زه رین در کنار شهر دیاربکر در کردستان ترکیه کنونی به جنوب کردستان کوچ کردند، قسمت از آنها در استان هولیر یا اربیل ساکن شدندو قسمتی در مناطق چمچمال ساکن شدند و برخی از طایفهٔ یونس آغا و په یروز آغای سه فروند آغا از چمچمال به مناطق سردشت و بانه کوچ کردند.
ایران
خاندان‌های ایل[ویرایش]
| شهر | کشور | خاندان‌های همه وند |
|---|---|---|
| سردشت | ایران |
مناطق روستای نیزه:طایفه یادگار بگزاده:شمسی-احمدی-قادری-رحمان زاده
مناطق دشت چه غان:طایفه یونس آغای سه فروند آغا:اسماعیلی-محمدنژاد-زینالی-همه وندی مناطق روستای کانی بی:طایفه آرحمان آغای جیشانه:حاج وطمان آغا شهرسردشت:اسماعیلی |
| مهاباد | ایران |
مناطق کوهستان کله کاوی (بردوکه):طایفهٔ یونس آغای سه فروند آغا:اسماعیلی
شهر مهاباد:اسماعیلی-محمدنژاد-همه وندی |
| ربط | ایران |
شهر ربط:طایفه یونس آغای سه فروند آغا:اسماعیلی-زینالی |
| بانه | ایران |
مناطق بخش کانی سور:طایفه په یروز آغا حدود ۳۰ روستا |
| پیرانشهر | ایران |
شهر پیرانشهر:زینالی-همه وند |
| چمچمال |  کردستان |
مرکزاصلی عشیرت همه وند:همه وند چمچمال: سه فروند:طایفه احمد آغا-حمزه آغا-په یروز آغا-یونس آغا-صفاو آغا-فارس آغا-میران آغا-هارون آغا-قارون آغا-چه لوی آغا-عارف آغا-یادگاربگزاده |
