هرم بزرگ جیزه

هرم بزرگ جیزه
خوفو
نام باستانی	افق خوفو
ساخت	ح. ۲۵۸۰–۲۵۶۰ پیش از میلاد (دودمان چهارم مصر)
گونه	هرم
بلندی	۱۴۶٫۵ متر (۴۸۱ فوت) (دورهٔ باستان) ۱۳۸٫۸ متر (۴۵۵ فوت) (هم‌اکنون)
پایه	۲۳۰٫۴ متر (۷۵۶ فوت)
حجم	۲٬۵۸۳٬۲۸۳ متر مکعب (۹۱٬۲۲۷٬۷۷۸ فوت مکعب)
شیب	۵۱°۵۰'۴۰

هرم بزرگ جیزه (که همچنین با نام هرم خوفو یا خئوپس هم شناخته می‌شود) قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین هرم از مجموعه سه‌گانه اهرام مصر است. این هرم در شهر قاهره مصر واقع شده‌است و قدمت آن به حدود ۲۵۶۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردد. باستان‌شناسان بر این باورند که در واقع این هرم به عنوان مقبره‌ای برای فرعون خوفو مصر و به دستور او و طی مدت ۱۰ تا ۲۰ سال ساخته شده‌است. این بنا جزو عجایب هفتگانه جهان است.

این هرم با ارتفاع ۱۴۶/۶ متر تا ۳۸۰۰ سال پیش از ساخت برج ایفل ، بلندترین ساختهٔ دست انسان محسوب می‌شد. پوشش بیرونی این هرم از سنگ آهک بوده که امروزه فقط بخشی از آن در اطراف پایه‌ها دیده می‌شود و سطح ناهموار دیواره‌های هرم در واقع مصالح زیرین آن است. این پوشش در زمان قدیم باعث بازتاب نور خورشید شده و این هرم همانند مرواریدی در بیابان‌های مصر می‌درخشیده‌است. نظریه‌های علمی زیادی در مورد روش ساخت این هرم مطرح شده که مهم‌ترین آن «برداشتن سنگ از معدن، کشیدن، بلند کردن و قراردادن در محل ساخت هرم» است.

در هرم بزرگ، ۳ اتاق شناخته شده وجود دارد. به ترتیب بالاترین اتاق که به «اتاق پادشاه اصغو» معروف است، سپس «اتاق ملکه کیبرا» و پایینی‌ترین اتاق که در سنگ بنای هرم کنده‌کاری شده و به نظر ناتمام رها شده‌است. در مجموعه اهرام جیزه ۳ هرم کوچکتر ساخته شده که برای همسران دیگر فرعون بوده‌اند.

تاریخچه

ورودی هرم خوفو

مصرشناسان بر این باورند که این هرم در واقع مقبره ای برای فرعون چهارم خوفو (خئوپس) و در طول ۲۰ سال ساخته شده‌است. این هرم حدود ۱۴۷ متر ارتفاع دارد. این هرم که همراه با ده هرم کوچک‌تر در خارج از قاهره - در مصر- قرار دارند، به دستور خوفو یا خئوپس، فرعون سلسله چهارم، ساخته شد.

مصریان باستان به زندگی پس از مرگ اعتقاد فراوانی داشتند و این هرم در واقع مکان مقبره و محل زندگی فرعون پس از مرگ او به‌شمار می‌آمده‌است. از آنجایی که گنجینه فرعون نیز همراه با او در این هرم قرار داده می‌شد، راه ورود به مقبره بسیار پیچیده و تودرتو است و تعداد زیادی از سازندگان و مهندسین آن نیز در راهروهای آن ناپدید شدند.

هر ضلع قاعده هرم ۲۳۰ متر طول دارد و در ساخت آن از حدود ۲٬۳۰۰٬۰۰۰ بلوک به وزن متوسط ۲٫۵ تن استفاده شده‌است. تاریخ شروع به ساخت این بنای عظیم ۲۵۶۹ قبل از میلاد، هم‌زمان با شروع فرمانروایی خوفو و تاریخ اتمام آن حدود ۲۵۴۹ قبل از میلاد تخمین زده شده‌است. هرم جیزه تنها بازمانده عجایب هفت‌گانه است.

مصالح به کار رفته

برشی از هرم بزرگ

بلوک‌های سنگی استفاده شده در ساخت این هرم از جنس «سنگ آهک تورا» بوده که از معادن اطراف قاهره و رودها استخراج شده‌است. گفته می‌شود سنگهای استفاده شده که در این بنا یافت می‌شود وزنی معادل ۲۵ تا ۸۰ تن دارد و اعتقاد بر این است که از ۸۰۰ کیلومتر دورتر از محل ساخت هرم حمل شده باشد. مصریان باستان این سنگ‌ها را با کوبیدن قلم‌های چوبی که با آب خیس شده بودند برش داده‌اند. هنگامی که سنگ‌ها به قطعات با سایز مناسب می‌رسید توسط قایق در رودخانه نیل به محل ساخت هرم انتقال داده می‌شدند.

پوشش بیرونی

در پایان ساخت هرم، کل سازه با سنگ آهک سفید پوشش داده شده‌است. در سال ۱۳۰۳ میلادی یک زلزله عظیم باعث فرو ریختن بسیاری از سنگ نماهای این سازه شد و امروزه فقط بخشی از آن در قسمت‌های پایه قابل مشاهده است.

تئوری‌های روش ساخت

نظریه‌های بسیاری در مورد روش ساخت اهرام مطرح شده‌است که هیچ‌کدام به صورت ۱۰۰٪ مورد تأیید قرار نگرفته‌است. بسیاری بر این باورند که سنگ‌های این هرم از معادن برداشته شده، حمل می‌شده و سپس در جای خود قرار می‌گرفته‌است. یونانی‌ها بر این باور بودند که در ساخت این هرم از برده‌ها بهره‌کشی شده اما یافته‌های جدید نشان می‌دهد سازندگان این اهرام کارگرانی با تخصص بوده‌اند که در روستاهای اطراف زندگی خوبی داشته‌اند. نیروی کار مورد نیاز برای ساخت این هرم به‌طور متوسط ۱۴٫۵۰۰ نفر و در حداکثر ۴۰٫۰۰۰ نفر بوده‌است. بدون استفاده از ابزارهای فلزی، چرخ و دیگر ابزارها این هرم در طول مدت ۱۰ تا ۲۰ سال ساخته شده‌است.

فضای داخل

ورودی اصلی هرم در ضلع شمالی و در ارتفاع ۱۷ متری از سطح زمین وجود دارد. در هرم بزرگ ۳ اتاق شناخته شده وجود دارد. به ترتیب بالاترین اتاق که به «اتاق پادشاه» معروف است، سپس «اتاق ملکه» و پایینی‌ترین اتاق که در سنگ بنای هرم کنده کاری شده‌است و به نظر ناتمام رها شده‌است. همچنین راهروها و دالان‌هایی با ابعاد بسیار کم که فقط برای عبور ربات‌های کوچک مناسب است کشف شده‌است. هنوز کاربرد بسیاری از این راهروها و اتاق‌ها ناشناخته باقی مانده‌است.

اتاق ملکه

در اتاق ملکه ورودی یک راهروی بسیار باریک وجود دارد و در سال ۱۹۹۳ توسط مهندس آلمانی رباتی به داخل این راهرو فرستاده شد تا از آن عکسبرداری کند. پس از طی مسیری ۶۵ متری شیب دار به سمت بالا، ربات یک درب سنگی با ۲ دستگیره فلزی کشف کرد. پس از دریافت مجوز از مقامات مصری قرار بر این شد تا با حفاری یک سوراخ بسیار کوچک از پشت آن درب عکسبرداری شود. سپس در سال ۲۰۰۲ یک ربات دیگر جهت انجام اینکار فرستاده شد و از پشت درب عکسبرداری نمود. در عکس‌های گرفته شده مشاهده شد که در پشت درب اول با فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانت ، یک درب دوم وجود دارد. تا به امروز مقامات مصری اجازه کشف ادامه این مسیر را نداده‌اند.

گالری بزرگ

گالری بزرگ

گالری بزرگ با شیب صعودی در هرم وجود دارد و ارتفاع تا سقف آن ۸٫۶ متر است. در انتهای مسیر گالری یک سوراخ در سقف وجود دارد که به یکی از اتاق‌های دیگر منتهی می‌شود.

حفره بزرگ

در سال ۲۰۱۷ دانشمندان با استفاده از تکنولوژی رادیوگرافی توانستند حفره‌ای بزرگ را که طول آن حداقل ۳۰ متر است، شناسایی کنند. این حفره در بالای گالری بزرگ واقع شده‌است و تاکنون راه دسترسی به آن پیدا نشده‌است. یک تیم ژاپنی دیگر نیز این کشف را تأیید کردند و عنوان کردند که این حفره شبیه هیچ‌کدام از اتاق‌ها و راهروهایی که تا به حال کشف شده نیست.

اتاق پادشاه

اتاق پادشاه

اتاق پادشاه با ارتفاع ۱۱ متر کمی بالاتر از مرکز هرم ساخته شده و شکل آن به صورت یک مکعب کامل است. در این اتاق دو راهروی بسیار باریک کشف شده که به بیرون هرم منتهی می‌شوند و اعتقاد بر این است که در واقع به سمت ستارگان صورت فلکی سگ بزرگ نشانه رفته‌است. مصر شناسان به مدت طولانی بر این باور بودند که این راهروها برای تهویه هوای اتاق بوده اما نظریه‌های جدید مطرح می‌کنند که این راهروها در واقع برای صعود روح فرعون به آسمان بوده‌است.

اتاق پادشاه کاملاً از گرانیت سخت ساخته شده که مجموع وزن آن‌ها ۴۰۰ تن می‌باشد. همچنین در این اتاق، یک تابوت گرانیتی بدون درب کشف شده که برای یک انسان معمولی کوتاه است.

همچنین گفته شده‌است یک گلوله سنگی بسیار سنگین و بزرگ در هرم خئوپوس وجود دارد که به عنوان تله از آن استفاده می‌شود. زمانی‌که روی یکی از پله‌ها پا گذاشته می‌شود این گلوله رها شده و ۹ بار از این سمت به آن سمت رفت و برگشت می‌کند و پس از اتمام ۹ بار، دوباره سر جای خود بازمی‌گردد.

در یکی از راهروهای بسیار باریک داخل هرم، که به علت باریکی قابلیت ورود انسان به آن وجود ندارد، یک تیم پژوهش، یک روبات کاوشگر به داخل آن فرستادند که در انتهای راهرو با یک دریچهٔ سنگی با دو دستهٔ آهنی مواجه شدند. پس از ایجاد سوراخی کوچک در این در، مشخص شد که یک در دیگر در امتداد راهرو وجود دارد، که تیم تجسس موفق به دسترسی به آن نشدند.

مصریان باستان به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشته‌اند. در کنار تابوت شاهان فرعونی یک خمره گلی قرار می‌دادند که در آن چشم و قلب و کبد واعضای دیگر شاهان را قرار می‌دادند و براین باور بودند که اجساد مومیایی شده زنده می‌شوند و اجزای بدنشان را از درون خمره برمی‌دارند و سر جایش می‌گذارند و به زندگی معمولی‌شان ادامه می‌دهند.

جستارهای وابسته

• قدرت هرم

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «هرم بزرگ جیزه». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۷ مهر ۱۳۹۱.
• واتسن، لیال (۱۳۸۹). فوق طبیعت. ترجمهٔ شهریاربحرانی، احمدارژمند. انتشارات امیرکبیر.