فاسیا لاتا
| نیام پهن | |
|---|---|
 گودی بیضی (نیام پهن در چپ پایین نشاندار است) | |
 مجرای تهیگاهیدرشتنئی. | |
| جزئیات | |
| شناسهها | |
| لاتین | Fascia lata |
| MeSH | D005206 |
| TA98 | A04.7.03.002 |
| TA2 | 2689 |
| FMA | 13902 |
نیام پهن[۱][۲] یا فاسیا لاتا (به لاتین: Fascia lata) همان نیام عمقی ران است. این فاسیا در خارج ران از استخوان لگن تا مفصل زانو ضخیم شده و به آن نوار تهیگاهیدرشتنئی (ایلیوتیبیال) میگویند که ماهیچه کِشنده نیام پهن (عضله تنسور فاسیا لاتا) بین دو لایه این نوار در قسمت بالا قرار میگیرد.
نیامها یا فاسیاها گروهی از بافتهای فیبرمانند هستند که توانایی مقاومت دربرابر کشش را دارا میباشند. نیام پهن در بخشهای گوناگون ران ضخامت متفاوتی دارد و در قسمت بالاتر و بیرونیتر ضخیمتر است و الیافی از ماهیچه سُرینی بزرگ را دریافت میکند.
نیام پهن نیام عمقی ران است. این نیام، ماهیچههای ران را دربر میگیرد و مرز بیرونی حفرههای نیامی ران را تشکیل میدهد که درون آنها با تیغه میانماهیچهای میانی ران و تیغه میانماهیچهای جانبی ران از هم جدا شدهاند. نیام پهن در بخش جانبی ضخیمتر میشود و در آنجا نوار تهیگاهیدرشتنئی را پدیدمیآورد؛ ساختاری که تا درشتنی امتداد مییابد و جایگاهی برای اتصال ماهیچههاست.[۳]
ساختار
[ویرایش]نیام پهن سراسر ران را دربر میگیرد، اما ضخامت آن در بخشهای مختلف فرق میکند. در بالای ران و بخش جانبی آن ضخیمتر است، جایی که ماهیچه سرینی بزرگ گسترشهای لیفی خود را در آن میریزد و ماهیچه کِشنده نیام پهن (عضله تنسور فاسیا لاتا) میان لایههایش جای میگیرد. در پشت ران و بخش بالایی–میانی آن بسیار نازک است، جایی که روی ماهیچههای نزدیککننده ران را میپوشاند، اما در اطراف زانو دوباره ضخیم میشود و گسترشهای لیفی از ماهیچه دوسر رانی در سمت جانبی، از ماهیچه خیاطه در سمت میانی و از ماهیچه چهارسر ران در جلو دریافت میکند.
کارکرد
[ویرایش]نیام پهن، ماهیچه کِشنده نیام پهن را دربر میگیرد. این نیام غلافی لیفی است که ران را بهطور زیرجلدی احاطه میکند و با محکم نگه داشتن ماهیچهها موجب میشود که بهصورت یکپارچه عمل کنند.
اتصالات بالایی و پشتی
[ویرایش]در بالا و پشت (نزدیکمحوری و پسمحوری)، نیام پهن به استخوان خاجی و دنبالچه متصل است؛ در سمت جانبی به ستیغ تهیگاهی؛ در جلو به رباط کشاله ران و استخوان شرمگاهی؛ و در سمت میانی نیز به شاخه زیرین و تکمه استخوان نشیمنگاهی و لبه پایینی رباط خاجیتکمهای. از ستیغ تهیگاهی پایین آمده و روی ماهیچه سرینی میانه و سپس ماهیچه سرینی بزرگ کشیده میشود و در این ناحیه به دو لایه تقسیم شده و سپس دوباره به هم میپیوندد.
اتصالات جانبی
[ویرایش]در سمت جانبی، نیام پهن بیشتر تاندون ماهیچه سرینی بزرگ را میگیرد و ضخیمتر میشود. بخشی از آن که به جلوی ستیغ تهیگاهی متصل است، در امتداد ماهیچه کِشندهٔ نیام پهن به صورت دو لایه پایین میآید و در انتهای این ماهیچه به هم میپیوندند و نوار تهیگاهیدرشتنئی را تشکیل میدهند که به کندیل جانبی درشتنی متصل است.
اتصالات پایینی
[ویرایش]در پایین، نیام پهن به همه نقاط برجسته اطراف زانو میچسبد؛ از جمله کُندیلهای (لقمههای) استخوان ران و درشتنی و نیز نازکنی. در دو طرف کشکک، رشتههای عرضی ناشی از ماهیچه چهارسر ران آن را تقویت میکنند.
سطح عمقی نیام پهن دو سپتوم بینماهیچهای قوی ایجاد میکند که به خط خشن ران متصلاند: تیغهٔ جانبی که قویتر است و ماهیچه پهن پهلویی را از سر کوتاه ماهیچه دوسر رانی جدا میکند؛ و تیغهٔ میانی که ماهیچه پهن میانی را از ماهیچههای نزدیککننده ران جدا میسازد. تیغههای (سپتومهای) کوچکتری نیز میان ماهیچههای منفرد وجود دارند.
تداوم نیام در ساق
[ویرایش]نیام عمقی ساق دنبالهای از نیام پهن ران است.[۴]
اهمیت بالینی
[ویرایش]از دهه ۱۹۲۰ نیام پهن افراد متوفی در جراحی ترمیمی بهعنوان پیوند بافتی استفاده شده است. در سال ۱۹۹۹ نمونههای آمادهشده و نگهداریشده آن بهعنوان فرآورده مورد تأیید افدیای قرار گرفت تا در جایگزینی بافت نیام یا کلاژن به کار رود.[۵]
از آنجا که نیام پهن ماهیچههای ران را دربر گرفته و محکم نگه میدارد، در بیماران مبتلا به فلج صورت بهعنوان پیوند برای تقویت و بازیابی کارکرد ماهیچههای صورت به کار رفته است. جراحان آن را مانند یک نوار حمایتی به کار میگیرند تا بخشهای فلجشده صورت را بالا نگه دارند. بخشهای کوچکتر نیام پهن برای بازسازی پرده صماخ در جراحی تیمپانوپلاستی و بخشهای بزرگتر در جراحیهای آندوسکوپیک قاعده جمجمه کاربرد دارند.[۶]
جستارهای وابسته
[ویرایش]نگارخانه
[ویرایش]-
شاخههای سطحی سرخرگ فرجی درونی. -
غلاف رانی بازشده برای نشان دادن سه بخش آن.
منابع
[ویرایش]- ↑ بدن خوبا. “عضله کشنده نیام پهن (Tensor Fascia Latae) - بدن خوبا، ” January 13, 2024. https://badankhooba.com/anatomy/tensor-fascia-latae/.
- ↑ دکتر علی نقره کار. “درمان التهاب فاسیا لاتا با تزریق داخل مفصل. ” دکتر علی نقره کار، 2024. https://www.dr-noghrekar.ir/article/35452/التهاب-فاسیا-لاتا.
- ↑ Moore, KL; Dalley, AF; Agur, AM (2013). Clinically Oriented Anatomy (7th ed.). Lippincott Williams & Wilkins. p. 532. ISBN 978-1-4511-8447-1.
- ↑ [[۱](http://anatomy.med.umich.edu/limbs/leg_ans.html) Anatomy.med] خطا در الگوی Webarchive: نشانی نامعتبر.
- ↑ Burres S (October 1999). "Preserved particulate fascia lata for injection: a new alternative". Dermatol Surg. 25 (10): 790–4. doi:10.1046/j.1524-4725.1999.99118.x. PMID 10594581.
- ↑ Gillies, H. D. (1934). "Experiences with fascia lata grafts in the operative treatment of facial paralysis". Proc R Soc Med. 27 (10): 1372–1382. PMC 2205492. PMID 19989927.
- این مقاله در بردارندهٔ بخشهایی از صفحه page 468 چاپ ۲۰ام آناتومی گری (۱۹۱۸) است که در مالکیت عمومی قرار دارد.
