نویسندگان و شاعران بازداشت‌شده خیزش ۱۴۰۱ ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
خیزش ۱۴۰۱ ایران
از بالا به پایین: جوانان معترض در بلوار کشاورز - تجمع حمایتی معترضان ایرانی در ملبورن - تجمع اعتراضی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر
تاریخاز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱[۱]
به‌مدت ۴ ماه[۲]
موقعیت
علت(ها)کشته‌شدن مهسا امینی
اهدافبراندازی نظام جمهوری اسلامی
روش‌ها
طرف‌های مدنی درگیر
شخصیت‌های پیشرو
مردمی، خودجوش و بدون ساختار رهبری سید علی خامنه‌ای
و دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی
تلفات و کشته‌ها

کشته‌شدگان: دست‌کم ۵۲۹ نفر (هرانا[۷]
۵۳۷ تن (صدای آمریکا[۸]
دست‌کم ۵۷۰ تن (رادیو فردا)[۹][۱۰]
دست‌کم ۶۳۲ نفر (کانون حقوق بشر ایران)،[۱۱]
بیش از ۱٫۵۰۰ تن (طبق بولتن محرمانه سپاه)[۱۲]
از جمله ۷۱ کودک و نوجوان[۱۳] (غیر از اعدام‌شدگان)

کشته‌شده بر اثر شکنجه یا نرسیدن دارو: دست‌کم ۱۵ تن[۱۴]

در خطر اعدام: دست‌کم ۱۰۹ تن[۱۵]

زخمی‌شدگان: در کردستان، بیش از ۸٫۰۰۰ هزار نفر[۱۶] (آمار سایر نقاط در دسترس نیست)

بازداشت‌شدگان: دست‌کم ۱۹٫۷۰۰ تن (هرانا)،[۱۷]
دست‌کم ۲۲٫۰۰۰ تن (قوه قضاییه[۱۸]
دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن (صدای آمریکا)[۱۹]
کشته‌شدگان: ۶۸ نفر (هرانا)،[۲۰]

بیش از ۹۰ نفر (ایرنا)[۲۱]

زخمی‌شدگان: بیش از ۲٫۰۰۰ نفر[۲۲]

نویسندگان و شاعران بازداشت‌شده در خیزش ۱۴۰۱ ایران، گروهی از بازداشت‌شدگان به دست جمهوری اسلامی هستند.

آغاز موج بازداشت‌ها در خیزش ۱۴۰۱[ویرایش]

مأموران امنیتی جمهوری اسلامی از ماه شهریور و در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران شمار قابل توجهی از معترضان،[۲۳][۲۴] همچون: فعالان نویسنده، دانشگاهی، مدنی، روزنامه‌نگار و هنرمند… را بازداشت کردند.[۲۵]

برخی از دستگیرشدگان[ویرایش]

  • مونا برزویی؛ شاعری که به دست نیروهای امنیتی بازداشت شد.[۲۶][۲۷]
  • آتفه چهارمحالیان؛ شاعر و عضو پیشین هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران که در ۱۱ مهر ۱۴۰۱ به دست نیروهای امنیتی بازداشت شده[۲۶] و در بند ۲۰۹ زندان اوین محبوس شد.[۲۸]
  • نوید سیدعلی‌اکبر؛ نویسنده و مترجمی که در ۲۴ مهر ۱۴۰۱ به دست نیروهای امنیتی بازداشت شده و به زندان اوین منتقل شد. مأموران در هنگام بازداشت وی، ضمن تفتیش خانه‌اش شماری از وسایل شخصی و دیجیتالی او و همسرش را با خود بردند.[۲۹] وی یکی از امضاکنندگان «بیانیه دوم گروهی از فعالان ادبیات و هنر کودک و نوجوان» در ایران در واکنش به سرکوب اعتراضات و کشتن نوجوانان است.[۲۹]
  • زهرا سواریان؛ شاعر آبادانی که در تجمع اعتراضی آبادان بازداشت شد و در زندان سپیدار حبس شد.[۳۰]
  • نصیبه نامی‌فر؛ شاعری که در ۲۹ مهر ۱۴۰۱ در گچساران به دست نیروهای امنیتی دستگیر شده و به مکان نامعلومی منتقل شد.[۳۱]
  • سعید هلیچی؛ شاعر و مترجم اهوازی که در شامگاه ۲۷ مهر ۱۴۰۱ با یورش مأموران امنیتی به منزل و با ایجاد رعب و وحشت برای اهالی خانه، تفتیش منزل و ضبط برخی وسایل شخصی‌اش بازداشت شده و به مکانی نامعلوم منتقل گردید. وی پیش‌تر، به دلیل اطلاع‌رسانی و انتشار گزارش‌های تصویری از ساحل‌سازی کارون و کم‌عرض کردن عمدی رودخانه، بارها از سوی نهادهای امنیتی احضار و به بازداشت تهدید شده بود.[۳۲]
  • بهروز یاسمی؛ شاعر ایوانی که در ۲۵ مهر ۱۴۰۱ در محل کارش به دست نیروهای امنیتی دستگیر شده و به زندان اوین برده شد.[۳۳]
  • ماندانا صادقی؛ شاعر و خبرنگار آبادانی که در منزلش بازداشت شده و به مکانی نامعلوم برده شد. او در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ صدای زنان بازداشت‌شده در تجمعات اعتراضی آبادان بود و از طریق حساب‌های کاربری‌اش اطلاع‌رسانی می‌کرد.[۳۴]
  • سعیده شفیعی رمان‌نویس و روزنامه‌نگار روز دوم بهمن‌ماه ۱۴۰۱ توسط اطلاعات سپاه بازداشت به زندان اوین منتقل شد [۳۵][۳۶][۳۷] [۳۸][۳۹][۴۰] و با حکم دادگاه انقلاب به چهار سال و نیم زندان محکوم شد.[۴۱] از ۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۲ برای گذراندن دوره محکومیت به زندان اوین رفت. [۴۲][۴۳]

واکنش‌ها[ویرایش]

  • بیش از ۵۰۰ نویسنده و هنرمند و کنشگر ایرانی با امضای بیانیه‌ای بازداشت‌شدن آتفه چهارمحالیان را محکوم کرده و خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط او و زندانیان عقیدتی دیگر شدند.[۲۸]

آمار کلی[ویرایش]

موج بازداشت معترضان با گسترده‌تر شدن دامنه اعتراضات آغاز شد. از سرنوشت بسیاری از بازداشت‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ اطلاعات دقیقی در دست نیست؛[۴۴] ولی بنا به گزارش بعضی منابع رسمی (تا پاییز ۱۴۰۱) علاوه بر زخمی شدن بیش از ۸٫۰۰۰ هزار نفر (آمار فقط یک استان)،[۴۵] دست‌کم ۶۰٫۰۰۰ تن نیز دستگیر شدند.[۴۶]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «ادامه اعتراضات در ایران؛ مأموران به تجمع اعتراضی دانشگاه کردستان حمله کردند». بخش فارسی صدای آمریکا.
  2. «شش ماه تلاش برای سرنگونی حکومت ایران؛ آیا جدال به پایان رسید؟». BBC NEWS فارسی.
  3. «نقش لباس‌شخصی‌ها در اعتراضات؛ از سال ۷۶ تا امروز». آفتاب‌نیوز. ۲۳ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ آذر ۱۴۰۲.
  4. صادق امامی (۳۰ آبان ۱۴۰۱). «پیشمرگ‌های مسلمان کُرد علیه تجزیه‌طلبان». فرهیختگان (۳۷۳۹). دریافت‌شده در ۳۰ آبان ۱۴۰۱.
  5. «آمریکا: از همکاری روسیه و ایران در سرکوب معترضان نگرانیم». voanews.
  6. «ریزش و کمبود نیروی سرکوبگر، جمهوری اسلامی را مجبور به استفاده از مزدوران نیابتی و خارجی کرده‌است!». کیهان لندن. ۲۰۲۲-۱۰-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۲.
  7. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-14.
  8. «ثبت هویت ۵۳۷ تن از کشته‌شدگان اعتراضات؛ ۱۰۵ معترض در خطر اعدام». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۰۶.
  9. رادیوفردا (۲۰۲۳-۰۷-۱۵). «فرماندهان سپاه: سرکوب باید تشدید شود؛ مقامات هم فکر کردند «کار نظام تمام» است». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۳۰.
  10. فردا، رادیو (۲۰۲۳-۰۹-۲۹). «اذعان حسین سلامی به «سازماندهی و استفاده از بازنشستگان سپاه پاسداران» در سرکوب اعتراضات». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۳۰.
  11. https://web.archive.org/web/20230404163757/https://iranhrs.org/%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%DB%B4%DB%B0-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%A7/
  12. https://web.archive.org/web/20221206085607/https://www.radiofarda.com/a/statistics-dead-protests-iran/32157075.html
  13. «صدور حکم ۱۰ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق برای یک مستندساز». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۸.
  14. «گزارش تحقیقی: دست‌کم ۱۵ معترض در بازداشت کشته شده‌اند؛ فشار و «شکنجه» برای گرفتن اعتراف». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۰۵.
  15. «هشدار نهاد حقوق بشری: ۱۰۹ معترض ایرانی در خطر اعدام هستند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۰.
  16. «گزارش شماره ۱۱ هه‌نگاو از اعتراضات درشهرهای کُردستان، ۱۲۲ کشته و بیش از ۸ هزار مجروح». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  17. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-02-14.
  18. «رئیس قوه قضاییه بازداشت دستکم ۲۲ هزار نفر در جریان اعتراضات را تأیید کرد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۲۴.
  19. شیوا محبوبی: حداقل ۶۰ هزار نفر تا کنون در کل ایران دستگیر شده‌اند, retrieved 2022-11-29
  20. "خبرگزاری هرانا | زن، زندگی، آزادی؛ گزارش تفصیلی از ۸۲ روز اعتراض در سراسر ایران - خبرگزاری هرانا" (به انگلیسی). Retrieved 2023-01-20.
  21. «دادستان کل کشور: بیش از ۹۰ نیروی انتظامی و بسیج در فتنه اخیر شهید شدند». ایرنا. ۱۹ بهمن ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۹ بهمن ۱۴۰۱.
  22. «اعلام آمار رسمی تعداد مجروحان و شهدای پلیس در ناآرامی‌های اخیر». انصاف‌نیوز.
  23. «بازداشت ده‌ها فعال مدنی و سیاسی در میانه اعتراضات مردمی ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  24. «دستگیری تعداد زیادی فعال مدنی و سیاسی در ایران – DW – ۱۴۰۱/۷/۱». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  25. «بیش از ۵۰۰ دندان‌پزشک خواستار آزادی فاطمه مشهدی عباس، استاد دانشگاه بهشتی، شدند». رادیوفردا. ۲ آبان ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۴۰۱.
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ «بی‌خبری از وضعیت آتفه چهارمحالیان دو روز پس از بازداشت به دست نیروهای امنیتیه». رادیوفردا. ۱۳ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۴۰۱.
  27. «مونا برزویی، شاعر و ترانه‌سرا، بازداشت شد». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ «بیش از ۵۰۰ نویسنده، هنرمند و کنشگر خواستار آزادی آتفه چهارمحالیان شدند». رادیوفردا. ۲۴ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۲ آبان ۱۴۰۱.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ «نوید سیدعلی اکبر توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد». خبرگزاری هرانا. دریافت‌شده در ۲۴ مهر ۱۴۰۱.
  30. «موج گسترده بازداشت در آبادان و اهواز؛ سعید هلیچی بازداشت شد». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۳.
  31. «بازداشت نصیبه نامی فر، فعال ادبی توسط نیروهای امنیتی». humanrightsinir.org. ۲۹ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۸ آبان ۱۴۰۱.
  32. «موج گسترده بازداشت در آبادان و اهواز؛ سعید هلیچی بازداشت شد». iranwire.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۱۶.
  33. «نیک یوسفی و بهروز یاسمی دستگیر شدند». iranwire.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۱۶.
  34. «موج گسترده بازداشت در آبادان و اهواز؛ سعید هلیچی بازداشت شد». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۳.
  35. «دستگیریِ سه روزنامه‌نگارِ زن/ ملیکا هاشمی، سعیده شفیعی و مهرنوش زارعی به اوین منتقل شدند». خبرآنلاین. ۱۴۰۱-۱۱-۰۳. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۲-۰۲.
  36. جماران، پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری (۱۴۰۱-۱۱-۰۳). «دستگیریِ سه روزنامه‌نگارِ زن/ ملیکا هاشمی، سعیده شفیعی و مهرنوش زارعی به اوین منتقل شدند». پایگاه خبری جماران. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۲-۰۲.
  37. «دستگیریِ سه روزنامه‌نگارِ زن». اعتمادآنلاین. ۱۴۰۱-۱۱-۰۳. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۲-۰۲.
  38. «سعیده شفیعی با قرار وثیقه آزاد شد». روزنامه دنیای اقتصاد. ۱۴۰۱-۱۱-۱۸. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۲-۰۲.
  39. ایران، عصر (۱۴۰۱-۱۱-۱۸). «سعیده شفیعی با قرار وثیقه آزاد شد». عصر ایران. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۲-۰۲.
  40. ولی‌پور، ندا (۱۴۰۱-۱۱-۱۸). «یک فعال فرهنگی آزاد شد». ایسنا. دریافت‌شده در ۱۴۰۱-۱۲-۰۲.
  41. فردا، رادیو (۱۴۰۲-۰۵-۰۹). «دادگاه انقلاب دو روزنامه‌نگار زن را به «چهار سال و نیم زندان» محکوم کرد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۴۰۲-۰۹-۰۹.
  42. «سعیده شفیعی، روزنامه‌نگار، برای تحمل سه سال و نیم حبس به زندان اوین رفت». رادیو فردا. ۱۴۰۲-۰۹-۲۸. دریافت‌شده در ۱۴۰۲-۰۹-۰۹.
  43. «تهران؛ سعیده شفیعی جهت اجرای حکم بازداشت و به زندان منتقل شد». Hengaw. ۱۴۰۲-۰۹-۲۸. دریافت‌شده در ۱۴۰۲-۰۹-۰۹.
  44. «بازداشت خانه به خانه فعالان مدنی، سیاسی و خبرنگاران در ایران». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۲-۰۹-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۹.
  45. «گزارش شماره ۱۱ هه‌نگاو از اعتراضات درشهرهای کُردستان، ۱۲۲ کشته و بیش از ۸ هزار مجروح». Hengaw (به کردی). دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۲-۲۰.
  46. شیوا محبوبی: حداقل ۶۰ هزار نفر تا کنون در کل ایران دستگیر شده‌اند, retrieved 2022-11-29