نقاط درخشان روی سرس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نقاط درخشان متعدد در دهانه اوکاتور در سطح تاریک مشخص هستند
تصویر تلسکوپ فضایی هابل نقطه درخشانی را در سرس نشان می‌دهد. (۲۰۰۳)
هنگام نزدیک شدن دان به سرس نقاط درخشان آشکارتر می‌شدند.
(۱۲ فوریه ۲۰۱۵)

چند سطح روشن در سیاره کوتولهٔ سرس توسط فضاپیمای داون در سال ۲۰۱۵ کشف شد. درخشان‌ترین این مجموعه نقاط (نقطه شماره۵) در دهانه ۸۰ کیلومتری به نام اوکاتور قرار دارد.[۱][۲] بزرگترین و درخشان‌ترین مجموعه نقاط در مرکز دهانه با لکه‌های تیره در دیواره شرقی این دهانه قرار گرفته است. ابتدا در مأموریت دان که مرحله به مرحله به سرس نزدیک می‌شد سپیدایی بالای این نقاط به نوعی فوران نسبت داده شد.[۳] بعدها تصاویری که از نزدیکتر گرفته شد به دانشمندان کمک کرد تا مشخص کنند نقاط درخشان موادی هستند که نور را شدیداً منعکس می‌کند، یخ و نمک را هم به عنوان احتمالات ممکن پیشنهاد دادند.[۴] این نقاط سپیدایی حدود ۴۰٪ دارند که ۴ بار درخشان‌تر از بقیه سطح سرس است.[۵]

در ۹ دسامبر ۲۰۱۵، دانشمندان ناسا گزارش دادند که نقاط درخشان روی سرس ممکن است مربوط به نوعی نمک، بویژه آب نمکی باشد که حاوی منیزیم سولفات هگزا هیدریت (MgSO۴·۶H2O) است؛ نقاط روشن همچنین ممکن است با خاک رس غنی از آمونیاک مرتبط باشد.[۶] دانشمندان دانشگاه ایالتی آریزونا پیشنهاد داده‌اند که نقاط روشن با این نتیجه‌گیری که آب‌شور فوران کرده و بخار شده و تنها نمک ته‌نشین شده باقی مانده بهتر توضیح داده می‌شود.[۷] بررسی این نقاط با طیف مادون قرمز مشخص کرد که با سدیم کربنات(Na2CO۳) سازگاری بیشتری دارد و نشان می‌دهد که فعالیتهای زمین‌شناسی احتمالاً در ایجاد نقاط روشن دخالت داشته است.[۸][۹][۱۰]

نقشه نقاط درخشان روی سرس(منتشر شده در تاریخ ۱۰ دسامبر ۲۰۱۵).

نقطه شماره ۵[ویرایش]

درخشان‌ترین نقطهٔ این مجموعه نقطه شماره ۵ است که در دهانه‌ای ۸۰ کیلومتری به نام اوکاتور[۱][۲] و در ۱۹٫۸۶ شمال عرض جغرافیایی و ۲۳۸٫۸۵ شرق طول جغرافیایی قرار گرفته است.[۱][۲]

نقاط روی سرس از زوایای مختلف
تصویر " نقطه درخشان شماره ۵" در دهانه اوکاتور که توسط دان از فاصله ۴۴۰۰ کیلومتری گرفته شده است.
تصویر " نقطه درخشان شماره ۵" در دهانه اوکاتور که توسط دان از فاصله ۴۴۰۰ کیلومتری گرفته شده است.
تصویر " نقطه درخشان شماره ۵" در دهانه اوکاتور که توسط دان از فاصله ۱۴۵۰ کیلومتری گرفته شده است.
تصویر " نقطه درخشان شماره ۵" در دهانه اوکاتور که توسط دان از فاصله ۳۸۵ کیلومتری گرفته شده است.

آلن دافی از دانشگاه تکنولوژی سوینبرن پیشنهاد کرد: «برخورد شهاب‌سنگ یا پوشش یخ شور را کنار زده یا چنان آن را گرم کرده که آب‌شور مثل یک چشمه آب‌گرم به سطح آمده است. آب تبخیر شده و به هوا رفته و الان فقط نمک باقی مانده است.»[۱۱] مه‌ای که نیمی از اطراف دهانه را پر می‌کند ولی به لبه آن نمی‌رسد.[۱۲] در فواصل معین در اطراف نقطه ۵، شناخته‌ترین نقطه، ظاهر شده و به اعتبار این ایده که نوعی فوران یا آتشفشان در حال وقوع است می‌افزاید.[۱۳][۱۴]

تصاویر دان موجب گزارش‌های گسترده در مورد نقاط درخشان در رسانه‌ها از جمله منابع خبری،[۱۵] مجلات نجوم[۱۶] و مجلات علمی[۱۷] شد. در نظرسنجی غیررسمی ناسا در ماه مه در مورد طبیعت نقاط درخشان[۱۸] این نظرات مطرح شد: یخ، آتشفشان‌ها، آبفشان، رسوبات نمک، سنگ، یا موارد دیگر.[۱۹]

متخصص سیارک اِی. ریوکین در مقاله‌ای در مجلهٔ اسکای اند تلسکوپ اشاره کرد که در زوایای کم در درون دهانه و نه بیرون آن مه دیده می‌شود، و نتیجه‌گیری کرد که دلیل این امر برخاستن بخار از یخ است، که احتمالاً با نقاط درخشان در ارتباط است.[۲۰]

مطالعات انجام گرفته از سپتامبر ۲۰۱۵ در مورد بازتاب پذیری پیشنهاد می‌کند که احتمال نمک بودن این نقاط بیش از یخ است و یادآوری می‌کند که نمک تازه از فضای داخلی سرس به بیرون وارد می‌شود.[۲۱]

"نقطه شماره ۵" در دهانه اوکاتور - کلوزآپ (رنگ افزایشی، دان، فوریه ۲۰۱۶)
نقاط درخشان ممکن است بیشتر سدیم کربنات باشند (ناسا، ژوئن ۲۰۱۶).[۸]

مشاهدات برنامه‌ریزی شده[ویرایش]

تصویر نقطه شماره ۱ در دهانه هائولانی توسط فضاپیمای دان
تصویر دهانه هائولانی توسط دان

نزدیکترین مدار گردش دان در اطراف سرس در مسافت ۳۷۵ کیلومتری بود که در اوایل دسامبر ۲۰۱۵ وارد آن شد. این مدار کم‌ارتفاع نقشه‌برداری (لامو) برای بدست آوردن اطلاعات با اشعه گاما و آشکارساز فضاپیمای دان برای بررسی گرانش و تعیین ترکیبات شیمیایی موجود در سطح سرس به مدت حداقل سه ماه برنامه‌ریزی شده بود.[۴][۲۲]

نقطه شماره ۱[ویرایش]

نقطه شماره ۱ در دهانه هائولانی از ۴۴۰۰ کیلومتری
(۲۰۰۳)
نقاط درخشان در دیوارهای یک دهانه از دهانه توهارو(?) (Context)
(۶ ژوئن ۲۰۱۵).
نقاط درخشان نزدیک کوه اهونا بلندترین کوه سرس، که جبهه شمالی آن نیز ویژگی‌های مواد روشن را دارد- سمت شمال بالا است
(۶ ژوئن ۲۰۱۵)

نگارخانه[ویرایش]

نقاط درخشان روی سرس در نور مرئی و مادون قرمز:
"نقطه ۱" (ردیف بالا) ("سردتر" از اطرافش)؛
"نقطه ۵" (پایین) (از نظر دما «مشابه اطرافش») (آوریل ۲۰۱۵)

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Staff (13 July 2015). "USGS: Ceres nomenclature" (PDF). USGS. Retrieved 16 July 2015.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Staff (6 July 2015). "Planetary Names: Crater, craters: Occator on Ceres". USGS. Retrieved 16 July 2015.
  3. LPSC 2015: First results from Dawn at Ceres: provisional place names and possible plumes
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Feltman, Rachel (July 10, 2015). "The weird white spots on Ceres might not be ice after all". The Washington Pot. Retrieved 2015-07-24.
  5. Rayman, Marc (8 April 2015). Now Appearing At a Dwarf Planet Near You: NASA's Dawn Mission to the Asteroid Belt (Speech). Silicon Valley Astronomy Lectures. Foothill College, Los Altos, CA.
  6. Landau, Elizabeth (9 December 2015). "New Clues to Ceres' Bright Spots and Origins". NASA. Retrieved 10 December 2015.
  7. https://asunow.asu.edu/20151215-deep-freeze-puts-squeeze-dwarf-planet-ceres
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ Landau, Elizabeth; Greicius, Tony (29 June 2016). "Recent Hydrothermal Activity May Explain Ceres' Brightest Area". NASA. Retrieved 30 June 2016.
  9. Lewin, Sarah (29 June 2016). "Mistaken Identity: Ceres Mysterious Bright Spots Aren't Epsom Salt After All". Space.com. Retrieved 2016-06-30.
  10. De Sanctis, M. C.; et al. (29 June 2016). "Bright carbonate deposits as evidence of aqueous alteration on (1) Ceres". Nature. 1 (4). doi:10.1038/nature18290. Retrieved 2016-06-30. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |last2= (help)
  11. «A. Duffy – Cosmos – What on Ceres are those bright spots?». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اكتبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۷ اوت ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  12. «Chris Russel at». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۷ اوت ۲۰۱۶.
  13. Rivkin, Andrew (21 July 2015). "Dawn at Ceres: A haze in Occator crater?". The Planetary Society. Retrieved 2015-07-24.
  14. Dawn at Ceres: A haze in Occator crater? Posted by Andrew Rivkin
  15. Amos, Jonathan (2 March 2015). "Bright spotlight on Dawn mission to Ceres". BBC News. Retrieved 2 June 2015.
  16. Beatty, Kelly (3 March 2015). "Bright Spots on Ceres Intrigue Scientists". Sky & Telescope. Retrieved 2 June 2015.
  17. Witze, Alexandra (18 March 2015). "Bright Spots on Ceres Could Be Active Ice". Scientific American. Retrieved 2 June 2015.
  18. Staff (25 May 2015). "What's the spot on World Ceres?". NASA. Archived from the original on 15 اكتبر 2015. Retrieved 25 May 2015. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  19. Cofield, Calla (22 May 2015). "What Are Those Bright Spots on Ceres? Go Vote!". Space.com. Retrieved 25 May 2015.
  20. Sky and Telescope magazine - Dawn Sees Ceres Bright Spots and More By Emily Poore July 30, 2015
  21. Ceres' Mysterious Bright Spots Aren't Made of Ice After All. Gizmodo, 1 October 2015
  22. "NASA's Dawn Fills out its Ceres Dance Card". NASA. December 3, 2013. Retrieved July 24, 2015.

پیوند به بیرون[ویرایش]