نبرد میریوکیفالون

نبرد میریوکیفالون
بخشی از جنگ‌های بیزانس و سلجوقیان
امپراتور مانوئل یکم کومنوس
تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۱۷۶ موقعیت نزدیک دریاچه بِی‌شهر، ترکیه نتایج پیروزی استراتژیک سلجوقیان روم حفظ موازنهٔ نظامی
طرف‌های درگیر
امپراتوری بیزانس پادشاهی مجارستان شاهزاده‌نشین انطاکیه Principality of Serbia	سلجوقیان روم
فرماندهان و رهبران
مانوئل یکم Andronikos Kontostephanos Baldwin of Antioch  † John Kantakouzenos  † Andronikos Lampardas Theodore Mavrozomes Constantine Makrodoukas Ampud Leustach Rátót	قلج ارسلان دوم
قوا
۲۵٬۰۰۰–۴۰٬۰۰۰	نامشخص (احتمالاً کمتر)
تلفات و خسارات
تقریباً یک‌چهارم ارتش یا نیمی از نیروهایی که مستقیماً حمله کردند (فقط جناح‌های راست و چپ)	نامشخص*
*احتمالاً سنگین

نبرد میریوکیفالون در ربیع‌الاول ۵۷۲ ه.ق. (سپتامبر ۱۱۷۶ م.) میان سپاه سلجوقیان روم به رهبری قلیچ ارسلان و امپراتوری بیزانس تحت امر مانوئل کومننوس به وقوع پیوست و با پیروزی قاطع سلجوقیان خاتمه یافت.

پس از مرگ مسعود سلجوقی، پسرش قلیچ ارسلان به تخت نشست. برادرش ملکشاه شورش کرد و یاغی‌بسان دانشمندی به حمایت او برخاست. مانوئل کومننوس نیز با نورالدین زنگی علیه او متحد شد. قلیچ ارسلان ابتدا با بیزانس صلح کرد؛ سپس دانشمندیان و ملکشاه را شکست داد. مانوئل تقاضا کرد بخشی از زمین‌های دانشمندیه به روم داده شود؛ ولی پس از مخالفت قلیچ ارسلان، نیروهایش را عازم قلمرو او کرد. این نیروها در نیکسار از سلجوقیان شکست خوردند و فرماندهٔ آنان واتاتز اسیر و گردن زده شد. امپراتور خشمگین شد و در رأس سپاهی بزرگ به سوی نبرد با سلاجقه شتافت. لشکر سلجوقی در گردنهٔ سلطان‌داغ در منطقه‌ای به نام میریوکیفالون، نیروهای بیزانسی را غافلگیر کردند. مانوئل کومننوس از صحنه گریخت و بسیاری از نیروهای او کشته یا اسیر شدند.

پس از این نبرد، امپراتوری بیزانس از تصرف آناتولی ناامید شد، قلیچ ارسلان با فردریک بارباروسا که رهبر لشکر صلیبیون سوم بود، صلح کرد و جایگاهش نزد خلفای عباسی بالاتر رفت.

منابع

• روستا، جمشید (۱۳۹۵). «بررسی تطبیقی پیامدهای سیاسی-فرهنگی دو جنگ ملازگرد (۴۶۳ق) و میریکیفالون (۵۷۲ق)» (PDF). مطالعات تاریخی جنگ (دوم): ۷۷–۹۸. دریافت‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۱۹.