موزائیک اسکندر

پاره‌چین اسکندر
اطلاعات کلی
تاریخ ساخت	۱۰۰ سال پیش از میلاد
منسوب به	اسکندر و داریوش سوم در نبرد ایسوس
محل اکتشاف	پمپئی روم
محل نگهداری	موزه ملی آثار باستانی ناپل
تاریخ رونمایی	در ۲۴ اکتبر سال ۱۸۳۱ (میلادی) رونمایی و در سپتامبر ۱۸۴۳ (میلادی) به ناپل منتقل شد.
اطلاعات فیزیکی
اندازه	۵۸۲ در ۳۱۳ سانتی‌متر
ویژگی بارز	سبک موزائیک

پاره‌چین اسکندر یا موزائیک اسکندر از نقاشی‌های پاره‌چین روی زمین در پمپئی روم (ایتالیا کنونی) است که نبرد ایسوس را نمایش می‌دهد. نبرد ایسوس در ۳۳۳ سال پیش از میلاد (ماه نوامبر) و در جنوب شبه جزیره آناتولی روی داده‌است. این پیکار نخستین نبرد مستقیم اسکندر با سپاه تحت فرماندهی داریوش سوم بود. این نقاشی از نوع مُعَرَّق‌کاری است. در این اثر اسکندر در سمت چپ سوار بر اسب محبوب خود بوکفالوس و داریوش سوم در سمت راست، سوار بر ارابه طلایی دیده می‌شود. این اثر که قدمت آن متعلق به قرن اول پیش از میلاد است در خانه فان ایتالیا، موزه آثار باستانی ناپل نگهداری می‌شود.

موضوع

این نقاشی موزائیکی نبردی را نشان می‌دهد که در سال ۳۳۳ قبل از میلاد میان اسکندر مقدونی و داریوش سوم پادشاه ایران درگرفت. در این نقاشی بیش از ۵۰ نفر در صحنه نبرد به تصویر کشیده شده‌اند.

اسکندر و داریوش در اثر

اسکندر در سمت چپ و سوار بر اسب خود بوکفالوس دیده می‌شود. چهره او با بسیاری از موهای نرم و موج دار نشان داده شده‌است. موهای او نمونه‌ای از پرتره‌های سلطنتی یونان است که در قرن ۴ قبل از میلاد شکل گرفتند. نگاه اسکندر مقدونی به پادشاه ایرانی (داریوش) دوخته شده و توجه داشته باشید که اسکندر در این اثر موزائیکی از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کند تا بتواند به عنوان فاتح بزرگ شناخته شود.

داریوش شاه قطعاً به عنوان دیگر چهره بزرگ در این موزائیک شناخته می‌شود. داریوش و ارابه زرین او قسمت زیادی از موزائیک را در نیمه راست تصویر به دست گرفته‌اند. عناصر ناخوشایند مختلفی پیرامون شاه ایران وجود دارد. در پس زمینه ارابه دار داریوش در تلاش است تا اسب‌های رمیده را آرام کند. اضطراب مشهودی در چهره پادشاه ایران دیده می‌شود، به ویژه در ابروهای در هم رفته و اخم‌های عمیق او. داریوش درحالی که طناب یا مهاربندی در بازوی چپ خود دارد و بازوی راست خود را به سمت اسکندر به نشانه حمله با تمام قوا دراز کرده‌است به تصویر کشیده شده‌است. درست در مقابل ارابه شاه سربازی قرار دارد که افسار اسب خود را در دست گرفته‌است، پشت اسب با دم برجسته رو به مخاطب به تصویر کشیده شده‌است و این ممکن است به عنوان اشاره به شکست پارسیان و رهبری ضعیف نشان داده شده باشد.

در این نقاشی برادر داریوش هوخشدره نیز در حالی که خود را برای نجات پادشاه فدا می‌کند به تصویر کشیده شده.

سرگذشت اثر

ساخت

این نقاشی پاره‌چین از حدود یک و نیم میلیون کاشی ریز رنگی ساخته شده‌است که در منحنی‌های تدریجی مرتب شده‌اند همچنین مقیاس رنگ موزاییک‌های رومی از نظر درجه‌بندی بسیار غنی می‌باشند زیرا روند جمع‌آوری مواد برای موزاییک در گذشته کاری پیچیده بود، زیرا مقیاس رنگ فقط بر اساس قطعات سنگ مرمر بود که در طبیعت یافت می‌شد.

این اثر معرق، کاری است با جزئیات بسیار ظریف و غیرمعمول که احتمالاً برای یک اقامتگاه خصوصی و توسط شخص یا خانواده ای ثروتمند سفارش داده شده‌است.

نسخه بازسازی شده امروزی

نسخه بازسازی شده نقاشی

در سال ۲۰۰۳ مرکز بین‌المللی مطالعه و آموزش موزاییک (CISIM) در ایتالیا پیشنهاد ساخت نسخه ای بازسازی شده از نقاشی موزائیکی نبرد ایسوس را داد. سپس این پروژه تصویب شد و Severo Bignami و تیم هشت نفره اش مأمور به انجام این پروژه شدند، این تیم موزاییک را به صورت مقاطعی در ۴۴ قاب خشت ساخته و تلاش کردند تا قطعات پاره‌چین را در موقعیت دقیق موجود در پاره‌چین اصلی حفظ کنند.

این پروژه ۲۲ ماه به طول انجامید و هزینه ای معادل ۲۱۶۰۰۰ دلار آمریکا دربرداشت.

نگارخانه

• 

  نسخه اصل نقاشی نبرد ایسوس.

• 

  داریوش سوم در نقاشی نبرد ایسوس.

• 

  اسکندر مقدونی در نقاشی نبرد ایسوس.

جستارهای وابسته

• نقاشی
• نبرد ایسوس

پیوند به بیرون

• نمایش نگاره اصل در ویکی‌پدیای انگلیسی: en:File:Alexmosbig.jpg

منابع

• کهن‌دیار، مجموعه آثار ایران باستان در موزه‌های بزرگ جهان- جلد اول، بهنام محمد پناه- انتشارات سبزان - شماره شابک: ۷-۳۴-۸۲۴۹-۹۶۴-۹۷۸
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «[[[:en:Achaemenid Empire]] Achaemenid Empire]». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۱.
• ویکی‌پدیای انگلیسی