نئو-نوآر

نئو نوآر (نئو به زبان یونانی به معنای جدید و نوآر به زبان فرانسوی به معنای سیاه است) به گونهٔ خاصی از فیلم نوآر (یا شکل‌های هنری دیگر) گفته می‌شود که در ویژگی‌های بنیادین مانند نوآر دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی است، اما سبک، فرم و محتوای نوآر را با عناصر جدید بهبود بخشیده‌است. این گونه برخلاف گونه‌های علمی - تخیلی، خیالی، کمدی رمانتیک یا دیگر انواع گونه‌های مرسوم سینمایی تعریف ساده ای ندارد. فیلم نوآر بیشتر یک سبک فیلمسازی است تا گونه و به همین دلیل است که نمی‌توان آن را به یک دسته خاص در سینما محدود کرد. همچنین همین موضوع باعث مشکل بودن تعریف سبک فیلمسازی نوآر شده که به اختلاف نظرها در مورد نوآر بودن یا نبودن فیلم‌ها منتهی می‌شود. گونهٔ نوآر Noir زائیده سبک هیجان نمایی (اکسپرسیونیسم) و هستی گرایی (اگزیستانسیالیسم) است و اعتلای آن پس از واقع گرایی (رئالیسم) نوین آلمان در اواخر دهه ۳۰ می‌باشد. نوآر یک اصطلاح فرانسوی و رایج شده در اواسط دهه ۴۰ است. در حالی که آمریکایی‌ها تقریباً تا اوایل دهه ۷۰ به این ژانر ملودرام اندوهناک اطلاق می‌کردند.

شروع و اقبال فیلم‌های گونهٔ جنایی با قدرت جادویی ادبیات گونهٔ پلیسی همزمان با ظهور نویسندگان شاخصی مانند دشیل همت و ریموند چندلر سبک خاصی از سینمای جنایی را به وجود آورد که به اصطلاح فرانسوی‌اش بسیار بیشتر مشهور گشت؛ اصطلاحی که فرانسویان و بعدتر اورپایی‌ها بدان فیلم نواَر (Film noir) می‌گفتند.

در نظر داشته باشید که اصطلاح نوآر و گونهٔ نوآر هرگز در سینمای آمریکا طی سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۸ جا نیفتاد. نه منتقدان و نه نماشاگران اقبالی بدین عنوان نداشتند چرا که هالیوود کارخانه فیلمسازی در گونهٔ درام اجتماعی و گونهٔ عاطفی و به ویژه در گونهٔ جنایی و پلیسی بود و مجموع این گونه‌ها در یک گونهٔ ترکیبی به شکلی بود که آمریکایی‌ها بدان ملودرام اندوهناک می‌گفتند و نه فیلم نوآر.

پس از شاهین مالت ساخته جان هیوستون در سال ۱۹۴۱ فیلم نوآر تا یک دهه پیشتازی خود را حفظ کرد. فیلم‌های این دوره عموماً سیاه و سفید؛ سرشار از نامیدی و بدون قهرمان رایج سایر گونه‌ها ساخته می‌شدند. سبک دیداری فیلم‌های نوآر در دهه چهل عمدتاً در حد سینمای هیجان نمایی آلمان بود. سایه‌های پرمعنا؛ استفاده از سبک نورپردازی خاص و همچنین دکورهای استودیویی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده فیلم‌های نوآر اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ به‌شمار می‌آیند.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Neo-noir». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ژانویه ۲۰۱۶.