ملی‌گرایی کردی
 | این مقاله دارای چندین مشکل است. خواهشمندیم به بهبود آن کمک کنید یا در مورد این مشکلات در صفحهٔ بحث گفتگو کنید. (دربارهٔ چگونگی و زمان مناسب برداشتن این برچسبها بیشتر بدانید)
|
.jpg) منطقه مردم کُرد به گزارش سیا (۱۹۹۲) | |
| زبان | زبان کردی |
|---|---|
| منطقه | غرب و شمال غربی فلات ایران: جزیره (میانرودان)، زاگرس، ناحیه آناتولی جنوب شرق و شرق، شامل بلخ‌هایی از غرب و شمال غرب ایران، شمال عراق، شمال سوریه و شرق و جنوب شرق ترکیه[۱] |
| مساحت (est.) | 190,000–390,000 km² 74,000–151,000 sq.mi |
| جمعیت | ۲۰ تا ۴۰ میلیون (برآورد)[۲][۳][۴][۵] |
ملی‌گرایی کُردی(به کردی: کوردایه‌تی، Kurdyetî) یک جنبش سیاسی و اجتماعی می باشد که از طرف احزاب کُرد تشکیل شده‌است و این جنبش به این باور است که سرزمین کردها یا کردستان بزرگ که در آن مردمان کُرد در اکثریت هستند باید با استقلال از کشورهای اصلی خود یک کشور مستقل کُرد تأسیس کنند. این مناطق عبارت‌اند از: کردستان عراق، کردستان ایران، کردستان ترکیه و کردستان سوریه.[۶] بسیاری احمد خانی شاعر و فیلسوف کردتبار را بنیانگذار ملی‌گرایی کردی می‌دانند.[۷]
سابقه ملی‌گرایی کردی به دوران فروپاشی امپراتوری عثمانی بازمی‌گردد، با تجزیه امپراتوری عثمانی در پی شکست در جنگ‌جهانی اول، مناطق با اکثریت جمعیت کُرد آن بین کشورهای تازه تأسیس ترکیه، عراق و سوریه تقسیم شد. جنبش‌های جدایی‌خواهانه کردها مدت‌هاست که توسط ترکیه و کشورهای عراق، ایران و سوریه سرکوب شده‌اند.
از دهه ۱۹۷۰، کردهای عراق هدف خودگردانی بیشتر و حتی استقلال کامل را در برابر رژیم‌های ملی‌گرای حزب بعث عراق دنبال کردند، که با سرکوب وحشیانه از جمله کشتار ۱۸۲٬۰۰۰ کرد، در نسل‌کشی انفال پاسخ دادند. در ترکیه نیز در طی درگیری کردها با ترکیه، گروه‌های مسلح کُرد علیه ملی‌گراهای دولت ترکیه مبارزه کرده‌اند و از سال ۱۹۸۴ این منازعه ادامه دارد. پس از قیام‌های سال ۱۹۹۱ در عراق، سازمان ملل مناطق پرواز ممنوع عراق را تحت قطعنامه ۶۸۸ اعمال کرد که شامل بسیاری از مناطق بود. پس از تهاجم سال ۲۰۰۳ به عراق که صدام حسین را سرنگون کرد، دولت اقلیم کردستان تأسیس شد که از خودگردانی زیادی برخوردار بود اما از استقلال کامل بازماند. در سوریه نیز، حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه در بخش اداره خودمختار شمال و شرق سوریه دارای نقش برجسته‌ای است، اما آن‌ها هم ملی‌گرایی کردی و هم ایدئولوژی دولت ملی عربی دولت سوریه را رد می‌کنند.
ناسیونالیم کردی در ایران[ویرایش]
 | در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. |
ملی‌گرایی در کردستان ایران بیشتر به شکل ایجاد کشور مستقل، حفظ هویت ملی کردی، اتحاد و همگرایی، پاس داشتن زبان کردی، حفظ لباس کردی و سنت‌های دیرینه میان کردتباران است.[۸]
افراد مشهور در ملی‌گرایی کردی:[۹]
- قاضی محمد
- احمد خانی
- عبدالله اوجلان
- اسماعیل سیمیتقو (سمکو شکاک)
- عبدالرحمان قاسملو
- مصطفی بارزانی
- بدرخان پاشا
- صلاح الدین دمیرتاش
- و…
احزاب کُردی با شعار و اهداف ناسیونالیستی و تحت شرایط داخل و خارج ایران به دنبال خودمختاری بودند که به شکست منجر شد. آن‌ها با تلاش برای حذف هویت ایرانی کُردها، به قوم گرایی کُردی دامن می‌زنند که بخش بزرگی از کُردهای ایران از این موضوع استقبال نکردند.[۱۰][۱۱][۱۲]
برخی از گروه های نظامی - سیاسی کرد مانند کومله در رسانه‌های فارسی‌زبان ایرانی، اتهام تجزیه طلبی علیه خود را تکذیب می‌کنند اما در رسانه‌های غیر فارسی، نه تنها خود را ایرانی نمی‌دانند بلکه خواهان تشکیل دولت مستقل کُرد هستند.[۱۳][۱۴]
احزاب ملی‌گرایی کردی[ویرایش]
- حزب کارگران کردستان (موسوم به PKK)
- حزب دموکرات کردستان ایران
- حزب حیات آزاد کردستان (پژاک)
- حزب کومله زحمت‌کشان کردستان
- کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران
- حزب آزادی کردستان
- حزب دموکرات کردستان (حدک)
- حزب دموکرات کردستان (عراق)
- اتحادیه میهنی کردستان
- نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد)
- یگان‌های مدافع خلق (موسوم به YPG)
- سازمان خبات انقلابی کردستان ایران
- حزب اتحاد دموکراتیک (سوریه)
نگارخانه[ویرایش]
-
پرچم امپراطوری ایوبیان -
-
دومین پرچم جمهوری مهاباد -
پرچم امارت سوران -
پرچم جمهوری آرارات -
-
-
.svg)
پانویس[ویرایش]
- ↑ "Kurdistan". Dictionary.com. Retrieved 2007-10-21.
- ↑ "Who are the Kurds?". BBC News. 14 March 2016. Retrieved 9 November 2016.
- ↑ http://www.france24.com/en/20150730-who-are-kurds-turkey-syria-iraq-pkk-divided
- ↑ [۱] Kurd PEOPLE
- ↑ "Kurdish Studies Program". Florida State University. Archived from the original on 6 February 2007. Retrieved 2007-03-17.
- ↑ Curtis, Andy. Nationalism in the Diaspora: a study of the Kurdish movement.
- ↑ https://www-gisoom-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.gisoom.com/book/11556688/کتاب-گفتارهایی-در-خاستگاه-ناسیونالیسم-کرد/?amp=&_gsa=1&_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM%3D#amp_tf=از%20%251%24s&aoh=17045858390522&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&share=https%3A%2F%2Fwww.gisoom.com%2Fbook%2F11556688%2F%25DA%25A9%25D8%25AA%25D8%25A7%25D8%25A8-%25DA%25AF%25D9%2581%25D8%25AA%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%2587%25D8%25A7%25DB%258C%25DB%258C-%25D8%25AF%25D8%25B1-%25D8%25AE%25D8%25A7%25D8%25B3%25D8%25AA%25DA%25AF%25D8%25A7%25D9%2587-%25D9%2586%25D8%25A7%25D8%25B3%25DB%258C%25D9%2588%25D9%2586%25D8%25A7%25D9%2584%25DB%258C%25D8%25B3%25D9%2585-%25DA%25A9%25D8%25B1%25D8%25AF%2F
- ↑ https://fa.kurdistanukurd.com/?p=17149
- ↑ https://kurdistanmedia.com/fa/news/2023/08/101
- ↑ «قومیت گرایی در کردستان». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۰۶.
- ↑ کرده, غفور شیخی سلیمان (1394-12-27). "بررسی گرایش‌های قومی ملیتی کردی و اذری" (به Farsi). اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help); Check date values in:|date=(help)نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link) - ↑ «عوامل اجتماعی مرتبط با قوم گرایی فرهنگی در میان کردهای ایران». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۰۶.
- ↑ «فیلم/ تشکیل دولت کومله در ایران!». مشرق نیوز. ۲۰۲۲-۱۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۲۳.
- ↑ حملات و پهپادی و موشکی ایران به اقلیم شمال عراق…, retrieved 2022-11-23
منابع[ویرایش]
- Arin, Kubilay Yado, Turkey and the Kurds – From War to Reconciliation? UC Berkeley Center for Right Wing Studies Working Paper Series, March 26, 2015.https://www.academia.edu/11674094/Turkey_and_the_Kurds_From_War_to_Reconciliation
- Behrendt, Günter Max (1993). Nationalismus in Kurdistan. Hamburg, ISBN 3-89173-029-2.
- Gürbey, Gülistan (1996). "The development of the Kurdish Nationalism Movement in Turkey". In Robert W. Olson (ed.). The Kurdish Nationalist Movement in the 1990s: Its Impact on Turkey and the Middle East. University Press of Kentucky. pp. 9–37. ISBN 0-8131-0896-9.
- McDowall, David (1992). "The Kurds: A Nation Denied". London: Minority Rights Publications.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - Natali, Denise (2005). The Kurds and the State: Evolving National Identity in Iraq, Turkey, And Iran. NY: Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-3084-5.