استوای سماوی
استوای آسمان[۱] یا استوای سماوی[۲] (به انگلیسی: Celestial equator) که معدل‌النهار[۳] و هَموگار آسمانی[نیازمند منبع] نیز نامیده می‌شود، یک دایره بزرگ در کره آسمان فرضی است که هم‌صفحه با استوای زمین است. امتداد استوای سماوی، صفحه مرجع در دستگاه مختصات استوایی است. به بیان دیگر، استوای سماوی ادامه و امتداد استوای زمین در ماورای جو است.[۴] به دلیل انحراف محوری زمین، استوای سماوی اکنون حدود °۲۳٫۴۴ نسبت به دایرةالبروج (صفحه حرکت انتقالی زمین) میل دارد، ولی به دلیل پریشیدگی ناشی از دیگر سیاره‌ها، مقدار این میل طی ۵ میلیون سال گذشته بین °۲۲٫۰ تا °۲۴٫۵ متغیر بوده‌است.[۵]
محل تقاطع صفحهٔ استوای زمین با کرهٔ آسمانی به‌صورت دایرهٔ عظیمه‌ای است که محل ناظر، یا مرکز زمین در مرکز آن قرار گرفته‌است.
از دید یک ناظر که بر روی استوای زمین ایستاده‌است، استوای سماوی به‌صورت یک نیم‌دایره است که از نقطه مستقیماً بالای سر (سرسو) می‌گذرد. با جابه‌جا شدن ناظر به سمت شمال یا جنوب، استوای سماوی نیز به سمت افق مخالف منحرف می‌شود. استوای آسمانی به دلیل قرار داشتن بر روی کره سماوی، بی‌نهایت دور تعریف شده‌است؛ بنابراین، انتهای نیم‌دایره، بدون توجه به موقعیت ناظر بر روی زمین، همیشه افق را به سمت شرق و به سمت غرب قطع می‌کند. در قطب‌های جغرافیایی، استوای سماوی با افق نجومی منطبق است. در همه عرض‌های جغرافیایی استوای سماوی یک قوس یا دایره یکنواخت است، زیرا ناظر فقط به‌طور محدود از صفحه استوای سماوی فاصله دارد، اما از خود استوای سماوی بی‌نهایت دور است.[۶]
اجرام آسمانی در نزدیکی استوای سماوی از بیشتر نقاط روی زمین در بالای افق ظاهر می‌شوند، ولی اوج‌رسی این اجرام (رسیدن به نصف‌النهار) به بالاترین مقدار در نزدیکی استوا می‌رسد.
استوای سماوی در حال حاضر از میان این صورت‌های فلکی می‌گذرد:[۷]
|
اینها قابل مشاهده‌ترین صورت‌های فلکی در سطح جهانی هستند.
ٰدر طول هزاران سال، جهت استوای زمین و در نتیجه صورت‌های فلکی که استوای سماوی از آن‌ها می‌گذرد به دلیل پیش‌روی محوری تغییر خواهد کرد.
اجرام آسمانی غیر از زمین نیز دارای استوای آسمانی مشابهی هستند.[۸][۹]
نوشتارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «استوای آسمان، معدل‌النهار» [نجوم] هم‌ارزِ «celestial equator»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ استوای آسمان)
- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ «استوای آسمان، معدل‌النهار» [نجوم] هم‌ارزِ «celestial equator»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ استوای آسمان)
- ↑ "Celestial Equator". Retrieved 5 August 2011.
- ↑ Berger, A.L. (1976). "Obliquity and Precession for the Last 5000000 Years". Astronomy and Astrophysics. 51 (1): 127–135. Bibcode:1976A&A....51..127B.
- ↑ Millar, William (2006). The Amateur Astronomer's Introduction to the Celestial Sphere. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-67123-1.
- ↑ Ford, Dominic. "Map of the Constellations". in-the-sky.org. Retrieved 1 Feb 2021.
- ↑ Tarasashvili MV, Sabashvili ShA, Tsereteli SL, Aleksidze NG (26 Mar 2013). "New model of Mars surface irradiation for the climate simulation chamber 'Artificial Mars'". International Journal of Astrobiology. 12 (2): 161–170. Bibcode:2013IJAsB..12..161T. doi:10.1017/S1473550413000062. S2CID 120041831.
- ↑ "Equal length of day and night on Saturn: the start of spring in the northern hemisphere". German Aerospace Center. Retrieved 1 Feb 2021.
