مسجد ارگ

مختصات: ۳۵°۴۰′۴۶٫۷۸۶″ شمالی ۵۱°۲۵′۶٫۶۵″ شرقی / ۳۵٫۶۷۹۶۶۲۷۸°شمالی ۵۱٫۴۱۸۵۱۳۹°شرقی / 35.67966278; 51.4185139
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد


مسجد ارگ
Map
ناممسجد ارگ
کشورایران
استانتهران
شهرستانتهران
اطلاعات اثر
نام‌های دیگرمسجد مادر شاه، مسجد دفتر
نوع بنامسجد
کاربریمسجد
دیرینگیقاجار
بانی اثرمحمدقاسم ظهیرالدوله

مسجد ارگ نام یکی از مساجد مشهور و تاریخی شهر تهران است که در بافت تاریخی تهران در میدان ارگ و نزدیک بازار بزرگ تهران قرار دارد.

تاریخچه مسجد[ویرایش]

سردر مسجد مادر شاه قبل از سال ۱۲۸۶ خورشیدی[۱]

مسجد و مدرسه مادرشاه توسط امیرقاسم خان قوانلو قاجار، داماد فتحعلیشاه و پدربزرگ مادری ناصرالدین شاه قاجار، یعنی پدر مهدعلیا، بنا شده است. از آنجا که در بنای این مسجد و مدرسه، توسط مهدعلیا بعنوان مادر شاه و به یاد پدرش، امیر قاسم خان، تغییراتی داده شد مسجد مزبور به نام مسجد مادرشاه شهرت یافت.

بعدها به دلیل همجواری‌اش با وزارت استیفای قاجاریه به «مسجد دفتر» تغییر نام داد ولی دوباره مسجد مادرشاه نامیده شد.

پس از تخریب نسبی در سال ۱۳۲۸ بازسازی شد و مسجد ارگ نامیده شد.[۲]

مسجد ارگ در سال ۱۳۲۸ به دست جمعی از بازاریان تهران در دو طبقه به پیشنهاد آیت الله بروجردی به جای مسجد دفتر که در دوره قاجار ساخته شده بود، تأسیس شد و در ابتدا تنها دارای یک شبستان و صحن عمومی بود که در سال ۱۳۴۰ صحن دیگری به آن اضافه شد.[۳]

اهمیت[ویرایش]

آقاعلی زنوزی، معروف به استادالاساتید (متولد: ۱۲۳۴ هجری قمری، درگذشت: ۱۳۰۷ هجری قمری)، مدت مدیدی در مدرسه مادرشاه، به تدریس فلسفه و حکمت اشتغال داشته‌است.


آتش‌سوزی[ویرایش]

آتش‌سوزی مسجد ارگ تهران در ۲۶ بهمن ۱۳۸۳ رخ داد و ۳۵۰ مجروح و به دلیل ازدحام جمعیت ۷۸ تن کشته داشت.[۴][۵][۶]

تحقیقات اولیه نشان داده بود که انفجار کپسول گاز موجب آتش‌سوزی برزنت سقف ۸۰۰ متری مسجد که به پارافین آغشته بود شده‌است. پیرو شکایات متعدد ۹ سال بعد در ۱۳۹۲ منصور ارضی (مشهور به حاج منصور) به دادسرا احضار شد.[۴] آن زمان گزارش شد که به گفته بازپرس شعبه هفتم دادسرای ناحیه ۲۷ تهران برخی بازماندگان اعلام کرده‌اند که دیه تعلق گرفته کم‌تر از میزان قانونی بوده‌است.[۷] تیر ۱۳۹۶ با گذشت ۱۳ سال این پرونده مجدد به دادسرا رفت.[۸] و حل شد .[۹]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. DE LOREY، EUSTACHE (۱۹۰۷). QUEER THINGS ABOUT PERSIA. LONDON: J. B. LIPPINCOTT CO. ص. ۲۶۳.
  2. «نقش مسجد ارک در قیام ۱۵ خرداد ۴۲ و شکل‌گیری انقلاب اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژوئن ۲۰۲۰.
  3. شهدای مسجد ارگ[پیوند مرده]
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «احضار حاج منصور به دادسرا برای آتش‌سوزی مسجد ارک پس از 9سال». انتخاب (وبگاه). بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹.
  5. «بررسی آتش‌سوزی مسجد ارک در دادسرای تهران». آفتاب (وبگاه). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۱۰.
  6. «مرگ 78 تن در پرونده آتش‌سوزی مرگبار در مسجد ارگ تأیید شد». رکنا. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹.
  7. [fararu.com/fa/news/51896/احضار-حاج-منصور-ارضی-به-دادگاه «احضار حاج منصور ارضی به دادگاه - فرارو»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). فرارو.
  8. «پرونده آتش‌سوزی مسجد ارگ دوباره ورق می‌خورد». مشرق‌نیوز. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹.
  9. «از خطای انسانی تا سهل‌انگاری مسئولان: ۱۰ فاجعه مرگبار در ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۸ ژوئن ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۲۲.