مسائل زیست‌محیطی در تهران

شهرستان تهران،پایتخت ایران است که از آلودگی شدید هوا رنج می‌برد. همچنین این شهرستان نزدیک به سه گسل اصلی قرار گرفته‌است، در حالی که این منطقه، پرجمعیت‌ترین منطقهٔ کشور است. مقامات انگیزه‌های مالی برای تشویق حدود ۵ میلیون نفر از شهروندان ایجاد کرده‌اند تا این شهرستان را ترک کنند.

آلودگی هوا

آلودگی هوا در تهران

آلودگی تهران از بالا قله توچال.

تهران یکی از آلوده‌ترین شهرستان‌های جهان است. بخش‌هایی از تهران اغلب توسط مه دود پوشیده شده‌است که تنفس را دشوار و باعث به وجود آمدن بیماری‌های گسترده ریوی می‌شود. برآورد شده‌است که حدود ۲۷ نفر در روز دچار بیماری‌های مرتبط با آلودگی می‌شوند. به گفته مقامات محلی، ۳۶۰۰ نفر در یک ماه تنها به دلیل آلودگی خطرناک هوا درگذشتند. ۸۰ درصد از آلودگی این شهر ناشی از رفت‌وآمد خودروها می‌باشد. ۲۰ درصد باقی مانده را آلودگی‌های صنعتی تشکیل دربرمی‌گیرند. دیگر برآوردها نشان می‌دهد که موتور سیکلت‌ها به تنهایی ۳۰ درصد از آلودگی هوا و ۵۰ درصد از آلودگی صوتی در تهران به خود اختصاص می‌دهند.

در سال ۲۰۰۷، ایران تصمیم به سهمیه بندی سوخت گرفت اما این طرح موفقیت کمی در کاهش میزان آلودگی داشت. در سال ۲۰۱۱، با بهبود در سیستم حمل و نقل عمومی و افزایش قیمت سوخت طبق طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت امیدوار است بتواند مشکلات آلودگی و ترافیکی را بهبود بخشد.

آلودگی هوا به دلایل مختلف، متفاوت است:

• اقتصادی: بسیاری از صنایع ایران در حومه تهران واقع شده‌است. این شهرستان نیز توسط خودروهای قدیمی و پیری که تولید آلودگی می‌کنند اشعال شده‌است. علاوه بر این، شلوغ‌ترین فرودگاه ایران، یعنی فرودگاه بین‌المللی مهرآباد در غرب شهرستان واقع شده‌است.
• اکثر مردم از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند یا تاکسی می‌گیرند که این باعث ایجاد ترافیک می‌شود.
• کیفیت بنزین: با توجه به تحریم‌های بین‌المللی، دولت ایران به پالایشگاه‌های این کشور که برای تولید محصولات پتروشیمی طراحی شده‌اند اجازهٔ تولید بنزین داده است.
• جغرافیایی: تهران از شمال توسط رشته کوه البرز محاصره شده‌است که این باعث توقف جریان باد مرطوب خزر می‌شود. در نتیجه، وارونگی هوا به وجود می‌آید. فقدان رطوبت و ابر، باعث می‌شود تهران شهرستانی بسیار آفتابی باشد. اشعه UV با آلاینده‌های موجود ترکیب شده و بر سطح ازون بالا می‌روند. علاوه بر این، بنا به گزارش‌ها اگر کیفیت بنزین ساخت ایران بهتر شود، ممکن است آلودگی هوا بهبود یابد.

با این حال، دولت مشغول به کاهش آلودگی هوا می‌باشد. به همین منظور دولت تصمیم‌های مختلفی گرفت. برای مثال، تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها را به تبدیل موتورهای بنزین به موتور گاز طبیعی فشرده تشویق کرد و آن را اجرا کرد. همچنین، از سال ۱۹۷۹، دولت با ایجاد طرح ترافیک در مرکز شهرستان و در ساعات اوج ترافیک تاحدودی توانست ترافیک و آلودگی را کنترل کند.

دولت همچنین در حال تلاش برای افزایش آگاهی مردم در مورد خطرات آلودگی است. یکی از روش‌ها این است که با نصب و راه اندازی تابلوهایی در سطح شهر، طبق شاخص آلودگی هوا، سطح فعلی ذرات معلق (PM10)، دی اکسید نیتروژن (NO2)، ازون (O3)، دی اکسید گوگرد (SO2) و مونوکسید کربن (CO) را نشان می‌دهد. همچنین با توجه به اندازه‌گیری‌هایی که انجام می‌دهند، میزان آلودگی هوا را به صورت سطح‌بندی‌های امن، هشدار و خطرناک به اطلاع مردم می‌رسانند.

در ژانویه سال ۲۰۱۷، العربیه گزارش داد که آلودگی در تهران به سطح خطرناک از نظر شاخص کیفیت هوا رسیده است.

زلزله

تهران بر روی دو گسل اصلی قرار گرفته‌است، که امکان به‌وجود آمدن بیش از ۱۰۰۰ زمین لرزه بزرگ و کوچک را فراهم می‌آورد. هر چند، در این منطقه در ۱۵۰ سال گذشته زلزله شدیدی به وجود نیامده است.

این شهرستان به سرعت در حال رشد است و بسیاری از ساختمان‌های آن بدون ایمنی در برابر زلزله ساخته شده‌اند. این در حالی است که احتمال وقوع زلزله‌ای به بزرگی ۶ ریشتر یا بیشتر حدود ۹۰ درصد است.

جابه جایی پایتخت

در سال ۲۰۱۰، دولت اعلام کرد که به دلایل امنیتی و اداری، برنامه‌ریزی برای جابه جایی پایتخت از تهران نهایی شده‌است. مجلس ایران سه شهر شاهرود، اصفهان و سمنان به عنوان سه نامزد اصلی به جای تهران به عنوان پایتخت انتخاب کرد. همچنین برنامه‌هایی برای انتقال ۱۶۳ شرکت دولتی و چندین دانشگاه از تهران برای جلوگیری از خسارت زلزلهٔ احتمالی در تهران ریخته شد.