مرکز ملی یون درمانی ایران
| مرکز ملی یوندرمانی ایران | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| وضعیت | در حال ساخت |
| گونه | مرکز درمانی و پژوهشی |
| دستهبندی | بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی |
| موقعیت | کرج، استان البرز |
| کشور |  ایران |
| مختصات | |
| سال(های) ساخت | از دههٔ ۱۳۹۰ خورشیدی تاکنون |
| آغاز ساخت | حدود ۱۳۹۴ |
| برآورد پایان | ۱۴۰۴~۱۴۰۵ |
| هزینه ساخت | حدود ۲۰۰ میلیون یورو |
| مشتری | سازمان انرژی اتمی ایران |
| مالک | سازمان انرژی اتمی ایران |
| مساحت زیربنا | ۱۱۷٬۰۰۰ متر مربع |
| طراحی و ساخت | |
| پیمانکار اصلی | شرکت مداسترون  اتریش |
| شناختهشده برای | نخستین مرکز یوندرمانی ایران و غرب آسیا؛ هفتمین مرکز یوندرمانی پروتون-کربن در جهان |
| وبگاه | |
وبگاه رسمی مرکز یون درمانی ایران (موقتا غیرفعال) | |
مرکز ملی یوندرمانی ایران یک پروژه ملی درمانی و پژوهشی در کرج است که با هدف درمان سرطان از طریق فناوری پیشرفته یوندرمانی طراحی شده است. این مرکز زیر نظر سازمان انرژی اتمی ایران احداث میشود و پس از بهرهبرداری، نخستین مرکز یوندرمانی در ایران و غرب آسیا و هفتمین مرکز از نوع خود در جهان خواهد بود.[۱][۲][۳][۴][۵]
تاریخچه
[ویرایش]ایده ساخت این مرکز در اوایل دهه ۱۳۹۰ خورشیدی و در چارچوب توسعه فناوریهای نوین درمانی در ایران مطرح شد. در سال ۱۳۹۴، سازمان انرژی اتمی ایران قراردادی با شرکت اتریشی مداسترون امضا کرد که از مراکز پیشرو در طراحی و ساخت سامانههای یوندرمانی در اروپا است.[۶][۷][۸]
اجرای پروژه از همان سال آغاز شد و شامل ساخت یک سینکروترون برای شتاب دهی به یونهای سبک (پروتون) و سنگین تر (کربن) بود. عملیات نصب تجهیزات در اواخر دهه ۱۴۰۰ خورشیدی به مراحل نهایی رسید و پیشبینی میشود مرکز در سال ۱۴۰۴ خورشیدی (۲۰۲۶ میلادی) آماده بهرهبرداری شود.[۹][۴]
اهداف و مأموریت
[ویرایش]هدف از تأسیس این مرکز، ارائهٔ خدمات درمانی پیشرفته برای بیماران مبتلا به سرطانهای مقاوم به پرتودرمانی معمولی است. این فناوری میتواند سلولهای توموری را با دقت زیرمیلیمتری هدف قرار دهد و در عین حال، از بافتهای سالم پیرامون محافظت کند.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]
از دیگر اهداف پروژه، توسعهٔ دانش بومی در زمینهٔ فیزیک پزشکی و پزشکی هستهای، آموزش نیروهای متخصص، و ارتقای همکاریهای علمی با مراکز بینالمللی است.[۱۵][۱۶][۱۷][۵]
مشخصات و ساختار
[ویرایش]مرکز ملی یون درمانی دارای زیربنایی بیش از ۱۱۷ هزار متر مربع است و شامل بخشهای زیر میشود:
- سالن شتاب دهندهٔ اصلی و تجهیزات سینکروترون؛
- سه اتاق درمان بیماران با پرتوهای پروتون و کربن؛
- بخشهای رادیوبیولوژی و پژوهشهای بالینی؛
- واحد آموزش و توسعه فناوری؛
- امکانات اقامتی و درمانی برای بیماران و همراهان.[۴][۱۸][۱۹]
اهمیت جهانی
[ویرایش]بر اساس گزارش BMC Global and Public Health در سال ۲۰۲۵، ایران با راه اندازی این مرکز در ردیف معدود کشورهایی قرار میگیرد که توان ساخت و بهرهبرداری از فناوری پرتوهای یون سنگین را دارند.[۲۰] پیش از ایران، تنها کشورهای آلمان، ژاپن، چین، ایتالیا، اتریش و کره جنوبی دارای مراکز فعال یون درمانی بودهاند.[۲۱][۲۲][۲۳]
زمانبندی و پیشرفت
[ویرایش]پیشرفت ساخت مرکز ملی یوندرمانی ایران در سالهای اخیر ادامه داشته است و مراحل مختلف نصب تجهیزات و آمادهسازی بخشهای درمانی و پژوهشی در حال اجراست. آزمایشهای اولیه تجهیزات شتابدهنده و واحدهای درمانی به صورت مرحلهای انجام میشود و انتظار میرود مرکز به زودی آماده بهرهبرداری شود.[۲۴][۲۵]
جایگاه ملی
[ویرایش]این پروژه یکی از طرحهای راهبردی «سازمان انرژی اتمی ایران» در زمینهٔ کاربردهای صلح آمیز انرژی هستهای است و بخشی از سند ملی «درمان پیشرفته سرطان» محسوب میشود.[۲۶][۲۷][۲۸]
جستارهای وابسته
[ویرایش]- سازمان انرژی اتمی ایران
- پرتودرمانی
- پرتودرمانی با یون کربن
- پزشکی هستهای
- پزشکی در ایران
- سلامت در ایران
منابع
[ویرایش]- ↑ حاتمی (۲۰۲۱-۰۷-۲۷). «صالحی: مرکز ملی یون درمانی به زودی راه اندازی میشود». خبرگزاری بینالمللی شفقنا | خبرگزاری شیعیان، فتاوای آیتالله سیستانی و مرجعیت، آخرین اخبار ایران و جهان. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «اولین مرحله تست تجهیزات مرکز ملی یون درمانی انجام شد-سازمان انرژی اتمی ایران».
- ↑ "Iran opens first ion therapy center in West Asia". Tehran Times (به انگلیسی). 2021-07-27. Retrieved 2025-09-29.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «مرکز ملی یون درمانی ایران (با قابلیت پرتو دهی پروتون-یون کربن) هفتمین در جهان و اولین در خاور میانه | فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران». www.ams.ac.ir. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «ایران هفتمین کشور در درمان سرطان با پروتون تراپی و کربن تراپی-خبرگزاری جمهوری اسلامی». www.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «"مرکز ملی یوندرمانی ایران" با ارزش تجهیزات 7 هزار میلیارد تومانی برای درمان قطعی سرطان ساخته میشود - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ "First phase of Iran's national ion therapy center equipment tested". Iran Press (به انگلیسی). Retrieved 2025-09-29.
- ↑ «Iran opens first ion therapy center in West Asia - Iran News Daily | Iran News Daily» (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «پیشرفتهترین مرکز یوندرمانی سرطان به زودی در ایران راهاندازی میشود-ایسنا». www.isna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ Yuan, Tai-Ze; Zhan, Ze-Jiang; Qian, Chao-Nan (2019-10-22). "New frontiers in proton therapy: applications in cancers". Cancer Communications. 39 (1): 61. doi:10.1186/s40880-019-0407-3. ISSN 2523-3548. PMC 6805548. PMID 31640788.
- ↑ Assmann, W.; Kellnberger, S.; Reinhardt, S.; Lehrack, S.; Edlich, A.; Thirolf, P. G.; Moser, M.; Dollinger, G.; Omar, M. (2015). "Ionoacoustic characterization of the proton Bragg peak with submillimeter accuracy". Medical Physics (به انگلیسی). 42 (2): 567–574. doi:10.1118/1.4905047. ISSN 2473-4209.
- ↑ Huang, Qingting; Hu, Weixu; Hu, Jiyi; Gao, Jing; Yang, Jing; Qiu, Xianxin; Kong, Lin; Lu, Jiade Jay (2022-11). "Intensity-modulated proton and carbon-ion radiation therapy in the management of major salivary gland carcinomas". Annals of Translational Medicine (به انگلیسی). 10 (22): 1195–1195. doi:10.21037/atm-20-7988. ISSN 2305-5847.
{{cite journal}}: Check date values in:|date=(help) - ↑ «Clinical Research» (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ "Ion beam therapy" (به انگلیسی). Nature. Retrieved 29 September 2025.
- ↑ «11th Iranian Int'l Medical Physics Conference begins in Tehran-IRNA». en.irna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ Mahdavi, Seyed Rabi; Rasuli, Behrouz; Niroomand-Rad, Azam (2017-04-01). "Education and training of medical physics in Iran: The past, the present and the future". Physica Medica: European Journal of Medical Physics (به انگلیسی). 36: 66–72. doi:10.1016/j.ejmp.2017.03.007. ISSN 1120-1797. PMID 28410688.
- ↑ «Report: A brief overview of the development and current status of the utilization of radiotherapy technologies in Iran – Asia-Oceania Federation of Organizations for Medical Physics» (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «ساخت بزرگترین بیمارستان یون درمانی برای درمان تخصصی سرطان». همشهری آنلاین. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۹-۲۹.
- ↑ «مرکز ملی یوندرمانی در کرج راهاندازی مقدماتی شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۷-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ Hosseini, Mohammad-Salar (2025-05-01). "Availability of radiation therapy facilities in Iran in a global context". BMC Global and Public Health. 3 (1): 35. doi:10.1186/s44263-025-00154-w.
- ↑ Jäkel, Oliver; Kraft, Gerhard; Karger, Christian P. (2022-02-01). "The history of ion beam therapy in Germany". Zeitschrift für Medizinische Physik. Special Issue: Ion Beam Therapy, Part II. 32 (1): 6–22. doi:10.1016/j.zemedi.2021.11.003. ISSN 0939-3889.
- ↑ «PTCOG - Facilities in Operation (public)». www.ptcog.site. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ Malouff, Timothy D.; Mahajan, Anita; Krishnan, Sunil; Beltran, Chris; Seneviratne, Danushka S.; Trifiletti, Daniel Michael (2020-02-04). "Carbon Ion Therapy: A Modern Review of an Emerging Technology". Frontiers in Oncology (به انگلیسی). 10. doi:10.3389/fonc.2020.00082. ISSN 2234-943X.
- ↑ «پیشرفتهترین مرکز یوندرمانی سرطان به زودی در ایران راهاندازی میشود-ایسنا». www.isna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «همه چیز دربارهٔ مرکز یون درمانی؛ از زمان راه اندازی تا درمان سرطان». فرادید | Faradeed | فرادید. ۲۰۲۱-۰۷-۲۸. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «مرکز ملی یون درمانی ایران در قانون بودجه کشور ثبت شد». پایگاه قوانین مجلس شورای اسلامی. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۹-۲۹.
- ↑ «مرکز ملی یوندرمانی در کرج راهاندازی مقدماتی شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۰۷-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
- ↑ «آیا مرکز ملی "یوندرمانی" از سد تحریمها عبور میکند؟ -ایسنا». www.isna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۰-۰۶.
| پرتو ایکس/ پرتونگاری |
| ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MRI | |||||||||||||||
| فراصوت | |||||||||||||||
| رادیو-هستهای |
| ||||||||||||||
| نوری/لیزر | |||||||||||||||
| دمانگاری | |||||||||||||||
| شرایط هدف | |||||||||||||||
.svg){kind=small} | این یک مقالهٔ خرد ایران است. میتوانید با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |