مرزهای ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مرزهای ایران در اواخر دورهٔ قاجار در نقشهٔ ایران و توران در دوران قاجاریان

مرزهای ایران، خطی است که برای مشخص کردن مرزهای جغرافیای ایران استفاده می‌شود و محدودهٔ ایران را با کشورهای همسایه معین می‌کند. ایران بیش از ۶٬۰۰۰ کیلومتر با کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، پاکستان، عراق، افغانستان و ارمنستان مرز زمینی دارد. ایران همچنین دارای ۲٬۷۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان است. ایران طولانی‌ترین مرز را با عراق و کوتاه‌ترین مرز را با ارمنستان دارد. در گذشت سال‌های طولانی بخش‌های زیادی از کشور پهناور ایران که به نام ایران بزرگ مشهور است، توسط حکومت‌های مختلف از دست رفت که بیشترین آن در زمان حکومت قاجاریان صورت می‌گرفت. همچنین آخرین بخش جدا شده از ایران بحرین است که در اواخر دوره زندیان از تصرف دولت زندی خارج شد [۱] و در نهایت در دوران محمدرضا پهلوی و با فشار پادشاهی بریتانیا به طور رسمی از ایران جدا گشت.[۲][۳]

استان‌های مرزی[ویرایش]

ایران دارای ۱۶ استان مرزی است که از میان آنها، ۹ استان تنها مرز زمینی (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، خراسان رضوی، خراسان شمالی، کرمانشاه، کردستان، ایلام و خراسان جنوبی ) دارند. ۳ تای آنها مرز دریایی (مازندران، هرمزگان و بوشهر) دارند و ۴ تا از استان‌ها هم هر دو مرز زمینی و دریایی (گیلان، گلستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان) را دارا است.

با جمهوری آذربایجان[ویرایش]

استان‌های گیلان، اردبیل و آذربایجان شرقی با جمهوری آذربایجان و استان‌های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با جمهوری خودمختار نخجوان مرز مشترک دارند.

با ارمنستان[ویرایش]

آذربایجان شرقی با ارمنستان مرز مشترک دارد.

با افغانستان[ویرایش]

استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با افغانستان هم‌مرز هستند.

با پاکستان[ویرایش]

استان سیستان و بلوچستان تنها استان ایران است که با پاکستان هم‌مرز است.

با ترکمنستان[ویرایش]

استان‌های گلستان، خراسان شمالی و خراسان رضوی با ترکمنستان مرز مشترک دارند.

با ترکیه[ویرایش]

آذربایجان غربی تنها استان ایران است که با ترکیه مرز مشترک دارد.

با عراق[ویرایش]

استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام (طولانی‌ترین مرز) و خوزستان با عراق مرز مشترک دارند.

از طریق دریای کاسپین[ویرایش]

استان‌های گیلان، مازندران و گلستان از طریق دریای کاسپین (خزر) با کشورهای دیگر مرز مشترک دارند.

از طریق خلیج فارس[ویرایش]

استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان از طریق خلیج فارس با کشورهای دیگر همسایه هستند.

از طریق دریای عمان[ویرایش]

استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان از طریق دریای عمان با کشورهای دیگر همسایه هستند.

طول مرز ایران با کشورهای همسایه[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزهای زمینی[ویرایش]

جادهٔ پایانهٔ رازی خوی - ایران - ترکیه
جادهٔ نوار مرزی آستارا - قلعهٔ آستارا
جادهٔ نوار مرزی آستارا (چپ)، جادهٔ پایانهٔ رازی خوی (راست)

گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکیه[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزی با کشور ارمنستان[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزی با کشور جمهوری آذربایجان[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزی با کشور ترکمنستان[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزی با کشور افغانستان[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزی با کشور عراق[ویرایش]

گذرگاه‌های مرزی با کشور پاکستان[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. حمله اعراب بنی‌عتبه به بحرین در ۱۷۸۳
  2. «ماجرای جدا شدن بحرین از ایران|ماجرای جدا شدن بحرین از ایران». www.persiangulfstudies.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۰.
  3. «مرزهای سیاسی کنونی ایران». آریا بوم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.
  4. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Outline of Iran». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۰ بهمن ۱۳۸۹.

پیوند به بیرون[ویرایش]