مرد بارانی (فیلم ۱۹۸۸)

مرد بارانی Rain man
پوستر فیلم
کارگردان	بری لوینسون
تهیه‌کننده	پیتر گوبر جان پیترز دیوید مک‌گیفرت مارک جانسون جرالد مولن
نویسنده	بری مارو رانالد بس
بازیگران	داستین هافمن تام کروز والریا گولینو
موسیقی	هانس زیمر
فیلم‌بردار	جان سیل
تدوین‌گر	استو لیندر
توزیع‌کننده	یونایتد آرتیستس
مدت زمان	۱۳۳ دقیقه
کشور	آمریکا
زبان	انگلیسی
هزینهٔ فیلم	۲۵ میلیون دلار
فروش گیشه	۳۵۴٫۸۲۵٫۴۳۵ دلار

مرد بارانی (به انگلیسی: Rain Man) یک فیلم جاده‌ای و کمدی درام آمریکایی محصول سال ۱۹۸۸ به کارگردانی بری لوینسون است. این فیلم داستان یک دلال خودخواه و خشن به نام چارلی بابیت (تام کروز) را روایت می‌کند که متوجه می‌شود پدرش که از او جدا شده، فوت کرده و دارایی چند میلیون دلاری خود را به پسر دیگرش، ریموند (داستین هافمن)، یک معلول با سندرم ساوان که چارلی از وجودش بی‌خبر بود، به ارث گذاشته است. شخصیت‌پردازی‌ها بر اساس شخصیت کیم پیک و بیل سکتر، دوست خوب نویسنده فیلم که موضوع فیلم بیل، فیلمی که ماورو قبلاً نوشته بود، بود، شکل گرفت.

فیلم «مرد بارانی» در سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین به رقابت پرداخت و در آنجا موفق به کسب بالاترین جایزه: خرس طلایی شد. این فیلم توسط شرکت ارتباطات متروگلدن مایر تحت لیبل یونایتد آرتیستس در ایالات متحده در ۱۶ دسامبر ۱۹۸۸ به صورت سینمایی اکران شد و با موفقیت انتقادی و تجاری روبرو شد. کارگردانی لوینسون، بازی‌ها (به ویژه کروز و هافمن)، فیلمنامه، موسیقی متن، فیلمبرداری و تصویر فیلم از اوتیسم مورد ستایش قرار گرفت. این فیلم با بودجه ۲۵ میلیون دلاری، ۳۵۴ تا ۴۲۹٫۴ میلیون دلار فروش داشت و به پرفروش‌ترین فیلم سال ۱۹۸۸ تبدیل شد و در شصت و یکمین دوره جوایز اسکار، هشت نامزدی برتر را کسب کرد که چهار جایزه را از آن خود کرد: بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد (برای هافمن) و بهترین فیلمنامه اصلی.

تا سال ۲۰۲۴، فیلم مرد بارانی تنها فیلمی است که هم جایزه اصلی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین و هم جایزه اسکار بهترین فیلم را در یک سال دریافت کرده است. همچنین آخرین فیلمی بود که توسط مترو گلدوین مایر منتشر شد و نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم شد تا اینکه ۳۳ سال بعد، فیلم لیکریش پیتزا در سال ۲۰۲۱ نامزد دریافت جایزه شد.

خلاصه داستان

چارلی بابیت (تام کروز) جوانی که غرق تجارت خودروهای لوکس است با خبر می‌شود پدرش فوت کرده و خانه ۳ میلیون دلاری‌اش را به برادر نادیده‌اش، ریموند (داستین هافمن) که مبتلا به ساوانت اوتیسمی است، بخشیده است.

مشروح داستان

چارلی ببیت، یک فروشنده مغرور اشیای کلکسیونی، در حال واردات چهار خودروی لامبورگینی از بازار خاکستری به لس‌آنجلس است تا آن‌ها را به خریدارانی که پیش‌پرداخت داده‌اند، بفروشد و وامی را که برای خرید این خودروها گرفته بود بازپرداخت کند. اما سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا خودروها را در بندر توقیف کرده چون در آزمون‌های آلایندگی مردود شده‌اند. چارلی به یکی از کارکنانش دستور می‌دهد به خریداران دروغ بگوید تا او بتواند بدهکارش را معطل کند.

وقتی چارلی می‌فهمد پدرش، سنفورد ببیت، درگذشته، همراه نامزدش سوزانا به سینسیناتی می‌رود تا کارهای مربوط به ارث را انجام دهد. او فقط چند بوته رز و یک خودروی کلاسیک بیوک رودمستر مدل ۱۹۴۹ را به ارث می‌برد، همان ماشینی که بارها با پدرش بر سر آن دعوا کرده بود. در حالی‌که باقی‌مانده دارایی سه‌میلیون‌دلاری به یک امین ناشناس واگذار شده است. چارلی درمی‌یابد که این پول به یک آسایشگاه روانی محلی منتقل شده، جایی که او برادر بزرگ‌ترش ریموند را ملاقات می‌کند؛ برادری که پیش از این وجودش را نمی‌دانست.

ریموند یک ساوانت مبتلا به اوتیسم است که به روال‌های سخت‌گیرانه‌ای پایبند است. او حافظه‌ای فوق‌العاده دارد، اما جز در مواقع اضطراب، احساسات کمی بروز می‌دهد. چارلی او را شبانه از آسایشگاه بیرون می‌برد و به هتلی می‌برد. سوزانا که از رفتار چارلی با ریموند ناراحت شده، او را ترک می‌کند. چارلی از پزشک ریموند، دکتر جرالد برونر، درخواست می‌کند نیمی از ارث را در ازای بازگرداندن ریموند به او بدهد، اما دکتر برونر نمی‌پذیرد. در نتیجه، چارلی تصمیم می‌گیرد برای به‌دست آوردن کنترل پول، حضانت برادرش را بگیرد.

چون ریموند از پرواز با هواپیما امتناع می‌کند، آن‌ها مجبور می‌شوند با خودرو به لس‌آنجلس بروند. سفرشان کند پیش می‌رود، چون ریموند بر انجام عادت‌های روزانه‌اش پافشاری می‌کند، از جمله تماشای برنامه تلویزیونی «دادگاه مردم» هر روز، خوابیدن رأس ساعت ۱۱ شب، و امتناع از سفر در زمان باران. او همچنین پس از دیدن یک تصادف، حاضر نیست از بزرگراه استفاده کند.

در طول سفر، چارلی بیشتر با توانایی‌های خارق‌العاده ریموند آشنا می‌شود، از جمله انجام محاسبات پیچیده ذهنی و شمارش صدها شیء به‌صورت آنی، توانایی‌هایی بسیار فراتر از توان انسان معمولی. او همچنین درمی‌یابد که ریموند در دوران کودکی با خانواده زندگی می‌کرده و همان «مرد بارانی» بوده که چارلی در کودکی او را به‌عنوان دوست خیالی در ذهنش داشته است. روزی ریموند جان چارلی نوزاد را از سوختگی با آب داغ نجات داده، اما پدرشان به‌اشتباه او را مقصر دانسته و چون ریموند نتوانسته از خودش دفاع کند، او را به آسایشگاه سپرده است.

در همین زمان، طلبکار چارلی خودروهای لامبورگینی را توقیف می‌کند، چارلی باید پول پیش‌پرداخت خریداران را پس بدهد و در نتیجه با بدهی سنگینی مواجه می‌شود. پس از عبور از لاس‌وگاس، او و ریموند به هتل سزار پالاس بازمی‌گردند و نقشه‌ای می‌کشند تا با بازی بلک‌جک و شمارش کارت، پول مورد نیاز را به‌دست آورند. با وجود آن‌که مسئولان کازینو از طریق دوربین مداربسته متوجه نقشه آن‌ها شده و از آن‌ها می‌خواهند کازینو را ترک کنند، چارلی موفق می‌شود ۸۶ هزار دلار برنده شود و بدهی‌هایش را بپردازد. او همچنین با سوزانا آشتی می‌کند که دوباره به آن‌ها ملحق شده است.

پس از بازگشت به لس‌آنجلس، چارلی با دکتر برونر دیدار می‌کند؛ دکتر به او ۲۵۰ هزار دلار پیشنهاد می‌دهد تا از ریموند دست بکشد، اما چارلی نمی‌پذیرد و می‌گوید دیگر از اینکه از ارث محروم شده ناراحت نیست، بلکه فقط می‌خواهد رابطه‌ای با برادرش داشته باشد. در جلسه‌ای با روان‌پزشک دادگاه، مشخص می‌شود که ریموند قادر نیست خودش دربارهٔ محل زندگی‌اش تصمیم بگیرد. چارلی روند پرسش‌گری را متوقف می‌کند و به ریموند می‌گوید که از داشتن او به‌عنوان برادر خوشحال است. هنگام بازگشت ریموند و دکتر برونر به آسایشگاه با قطار، چارلی قول می‌دهد که دو هفته دیگر به ملاقاتش برود.

جوایز

• اسکار بهترین فیلم
• اسکار بهترین کارگردانی
• اسکار بهترین بازیگر مرد برای داستین هافمن
• اسکار بهترین فیلمنامه
• نامزد اسکار بهترین طراحی صحنه
• نامزد اسکار بهترین فیلم‌برداری
• نامزد اسکار بهترین تدوین
• نامزد اسکار بهترین موسیقی متن
• جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم درام
• جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر برای داستین هافمن
• جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین

تا این تاریخ، مرد بارانی تنها فیلمی است که جایزه اسکار بهترین فیلم و جایزه خرس طلایی جشنواره برلین را با هم برده است.

بازخوردها

• در وب‌سایت جمع‌آوری نقد و بررسی راتن تومیتوز، فیلم مرد بارانی بر اساس ۱۳۶ نقد، امتیاز ۸۸٪ و میانگین امتیاز ۸٫۱ از ۱۰ را کسب کرده است.
• در متاکریتیک بر اساس ۱۸ منتقد، میانگین امتیاز ۶۵ از ۱۰۰ را به این فیلم اختصاص داده است که نشان‌دهنده «نقدهای عموماً مطلوب» است.
• مخاطبان شرکت‌کننده در نظرسنجی سینماسکور، در مقیاس A+ تا F، به فیلم امتیاز متوسط "A" داده‌اند.

پیوند به بیرون

• مرد بارانی در فهرستِ بنیاد فیلم آمریکا
• مرد بارانی در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)
• مرد بارانی در پایگاه داده‌های فیلم تی‌سی‌ام
• مرد بارانی در باکس آفیس موجو
• مرد بارانی در راتن تومیتوز
• مرد بارانی در متاکریتیک