مردم کام
مردم کام (به زبان کام: Gaeml) که در چین رسماً با نام مردم دونگ (به چینی:侗族) شناخته میشوند، یکی از مردم کام-سویی و یکی از ۵۶ گروه قومی هستند که توسط جمهوری خلق چین به رسمیت شناخته شدهاند. آنها بیشتر در شرق گوئیژو، غرب هونان و شمال گوانگشی زندگی میکنند. گروههای کوچکی از گویشوران زبان کام در استان توین کوانگ در ویتنام یافت میشوند.[۱]
آنها به خاطر برنج شیرین کام (به چینی: (به چینی: 香禾糯)) که بومی منطقه خودشان است، مهارتهای نجاری و معماری منحصر به فردشان، به ویژه نوعی پل سرپوشیده معروف به «پل باد و باران» شهرت دارند. مردم کام خود را کام (Kam)، گمل (Geml)، جمل (Jeml) یا گائمل (Gaeml) مینامند.[۲]
تاریخ
[ویرایش]تصور میشود که مردم کام نوادگان امروزی مردم رائو باستان هستند که بخش بزرگی از جنوب چین را در اختیار داشتند.[۳] افسانههای کام عموماً بر این باورند که اجداد کام از شرق مهاجرت کردهاند. طبق افسانههای مهاجرت مردم کام جنوبی، اجدادشان از گوانگژو در گوانگدونگ و واژو در گوانگشی آمدهاند. کامهای شمالی معتقدند که اجدادشان به دلیل هجوم ملخها از چجیانگ و فوجیان گریختهاند. برخی از محققان (عمدتاً چینی) نیز بر این باورند که کامها شاخهای از باییوئه از قرن اول میلادی بودهاند. باییوئه پس از فروپاشی پادشاهی یوئه در حدود قرن اول میلادی در حوضه رود یانگتسه ساکن شدند که منجر به تأسیس بسیاری از سردمداریهای کوچک شد.[۲]
نخستین یادکرد صریح از مردم کام (یا دونگ) در منابع دودمان مینگ آمده است. شورشهای بسیاری از سوی مردم کام در دوران دودمانهای مینگ و چینگ روی داد، اما هیچکدام در درازمدت موفقیتآمیز نبودند. چینگها سیستمهای آبیاری گستردهای را در این منطقه توسعه دادند و برداشت برنج بهطور قابل توجهی افزایش یافت، اما این امر بیشتر به نفع زمینداران محلی بود. مردم کام پس از جنگ نخست تریاک در سالهای ۱۸۴۰–۱۸۴۲ بیشتر مورد استثمار نیروهای غربی، سرمایهداران، زمینداران، رباخواران و مقامات چینگ قرار گرفتند.[۲]
در نتیجه این رویدادها، بسیاری از مردم کام اندکی پس از تأسیس حزب کمونیست چین در سال ۱۹۲۱ به آن کمک کرده یا به آن پیوستند. آنها در حین عبور ارتش سرخ از گوانگشی در طول راهپیمایی طولانی، غذا و منابع را برای آنها تأمین کردند. برخی از کامها نیز با تأسیس واحدهای چریکی علیه نیروهای چیانگ کایشک با ارتش آزادیبخش خلق متحد شدند. پس از سال ۱۹۴۹، زیرساختها به سرعت در مناطق کام توسعه یافت. مدارس، جادهها، کارخانههای کوچک و موارد دیگر ساخته شد. بسیاری از کامها نیز به مقامات دولتی تبدیل شدند.[۲]
اگرچه امروزه مردم کام و مردم هان عموماً روابط خوبی با هم دارند، اما تاریخ گوئیژو با تنشها و درگیریهای بیشماری بین چینیهای هان و گروههای اقلیت غیر هان مشخص شده است. امروزه، با مهاجرت کامهای روستایی به مناطق شهری، بسیاری از آنها در حال جذب شدن در جامعه اصلی چین هستند که منجر به ازدواجهای بین قومی با چینیهای هان و از بین رفتن زبان کام شده است. با این حال، تلاشهای مختلف برای حفظ فرهنگ و زبان کام بسیار موفقیتآمیز بوده و بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی گوئیژو ممکن است روستاییان کام محلی را به ماندن به جای مهاجرت به مناطق شهری بزرگ ترغیب کند.
زبان
[ویرایش]زبان کام (نام بومی: lix Gaeml) یک زبان تای-کادای (به چینی: ژوانگ-دونگ) است. اتنولوگ سه گونه کام را به عنوان زبانهای جداگانه اما نزدیک به هم متمایز میکند: دونگ شمالی، دونگ جنوبی و سائو میائو.[۴][۵][۶] زبانهای سویی، مائونان و مولام نزدیکترین زبانها به کام هستند. از نظر تاریخی، زبان کام شمالی بسیار بیشتر از کام جنوبی تحت تأثیر زبان چینی قرار گرفته است.[۲]
زبان کام خط سنتی خود را ندارد. مردم کام گاهی از نویسههای چینی برای نمایش صداهای کلمات کام استفاده میکنند. یک الفبای لاتین در سال ۱۹۵۸ توسعه یافت، اما به دلیل کمبود مواد چاپی و معلمان آموزشدیده، چندان مورد استفاده قرار نمیگیرد.
پراکندگی
[ویرایش]

- پراکندگی مردم کام در سطح شهرستان
(فقط شامل شهرستانها یا معادلهای آن با جمعیت >۱٪ از کل جمعیت شهرستان میشود)
| استان | استان/شهر | شهرستان | درصد کام | جمعیت کام | جمعیت کل |
|---|---|---|---|---|---|
| استان گوئیژو | (کل استان) | ۴٫۶۲ | ۱٬۶۲۸٬۵۶۸ | ۳۵٬۲۴۷٬۶۹۵ | |
| گوئیژو | استان تونگرن | (کل استان) | ۱۱٫۴۱ | ۳۷۶٬۸۶۲ | ۳٬۳۰۲٬۶۲۵ |
| گوئیژو | استان تونگرن | شهر تونگرن (ناحیه بیجیانگ) | ۳۳٫۷۲ | ۱۰۴٬۰۵۱ | ۳۰۸٬۵۸۳ |
| گوئیژو | استان تونگرن | شهرستان جیانگکو | ۸٫۹۹ | ۱۷٬۰۱۱ | ۱۸۹٬۲۸۸ |
| گوئیژو | استان تونگرن | شهرستان خودمختار یوپینگ دونگ | ۷۸٫۰۹ | ۹۸٬۷۵۷ | ۱۲۶٬۴۶۲ |
| گوئیژو | استان تونگرن | شهرستان شیچیان | ۳۰٫۴۹ | ۱۰۱٬۹۹۰ | ۳۳۴٬۵۰۸ |
| گوئیژو | استان تونگرن | شهرستان خودمختار سونگتائو میائو | ۲٫۵۶ | ۱۴٬۰۲۵ | ۵۴۷٬۴۸۸ |
| گوئیژو | استان تونگرن | ناحیه وانشان | ۷۳٫۴۰ | ۴۰٬۱۳۰ | ۵۴٬۶۷۴ |
| گوئیژو | استان خودمختار چیاندونگنان میائو و دونگ | ۳۱٫۴۰ | ۱٬۲۰۷٬۱۹۷ | ۳٬۸۴۴٬۶۹۷ | |
| شهر کایلی | ۵٫۱۰ | ۲۲٬۰۹۹ | ۴۳۳٬۲۳۶ | ||
| شهرستان شیبینگ | ۲٫۵۳ | ۳٬۴۶۴ | ۱۳۷٬۱۷۱ | ||
| شهرستان سانسویی | ۴۸٫۸۹ | ۸۳۱۹۳ | ۱۷۰٬۱۶۷ | ||
| شهرستان ژنیوان | ۳۲٫۲۳ | ۷۱٬۸۰۰ | ۲۲۲٬۷۶۶ | ||
| شهرستان سنگونگ | ۳۲٫۵۰ | ۶۱٬۰۰۶ | ۱۸۷٬۷۳۴ | ||
| شهرستان تیانژو | ۶۷٫۵۴ | ۲۳۵٬۲۴۱ | ۳۴۸٬۳۰۲ | ||
| شهرستان جینپینگ | ۴۹٫۶۴ | ۹۴٬۵۳۷ | ۱۹۰٬۴۲۹ | ||
| شهرستان جیانهه | ۳۴٫۴۷ | ۶۵٬۱۷۰ | ۱۸۹٬۰۸۵ | ||
| شهرستان لیپینگ | ۷۰٫۸۵ | ۳۲۴٬۸۶۷ | ۴۵۸٬۵۳۳ | ||
| شهرستان رونگجیانگ | ۳۸٫۳۸ | ۱۱۵٬۲۹۵ | ۳۰۰٬۳۶۹ | ||
| شهرستان کونگجیانگ | ۴۰٫۸۸ | ۱۲۳٬۲۷۰ | ۳۰۱٬۵۱۳ | ||
| شهرستان لیشان | ۲٫۰۸ | ۲٬۷۵۲ | ۱۳۲٬۰۰۴ | ||
| شهرستان دانژای | ۱٫۰۷ | ۱٬۴۵۲ | ۱۳۵٬۴۰۰ | ||
| گوانگشی | ۰٫۶۹ | ۳۰۳٬۱۳۹ | ۴۳٬۸۵۴٬۵۳۸ | ||
| شهر گویلین | ۱٫۰۴ | ۴۸٬۱۶۶ | ۴٬۶۱۴٬۶۷۰ | ||
| شهرستان خودمختار لونگشنگ | ۲۶٫۵۷ | ۴۲٬۷۱۸ | ۱۶۰٬۷۹۶ | ||
| استان لیوژو | ۶٫۵۱ | ۲۲۹٬۱۶۲ | ۳٬۵۲۲٬۳۲۲ | ||
| شهرستان رونگآن | ۲٫۹۳ | ۸٬۳۰۳ | ۲۸۳٬۰۲۹ | ||
| شهرستان خودمختار سانژیانگ دونگ | ۵۵٫۹۸ | ۱۷۰٬۲۴۸ | ۳۰۴٬۱۴۹ | ||
| شهرستان خودمختار رونگشویی میائو | ۱۱٫۲۸ | ۴۸٬۰۲۰ | ۴۲۵٬۶۰۸ | ||
| استان هوبئی | ۰٫۱۲ | ۶۹٬۹۴۷ | ۵۹٬۵۰۸٬۸۷۰ | ||
| استان خودمختار انشی توجیا و میائو | ۱٫۷۹ | ۶۷٬۴۴۰ | ۳٬۷۷۵٬۱۹۰ | ||
| شهر انشی | ۲٫۲۷ | ۱۷٬۱۸۷ | ۷۵۵٬۷۲۵ | ||
| شهرستان شوانان | ۱۳٫۹۳ | ۴۶٬۸۱۷ | ۳۳۵٬۹۸۴ | ||
| استان هونان | ۱٫۳۳ | ۸۴۲٬۱۲۳ | ۶۳٬۲۷۴٬۱۷۳ | ||
| شهرستان سوینینگ | ۴٫۱۲ | ۱۳٬۹۷۳ | ۳۳۹٬۲۳۵ | ||
| شهرستان شینینگ | ۰٫۰۵ | ۲۸۳ | ۵۵۷٬۱۲۰ | ||
| شهرستان خودمختار چنگبو میائو | ۱٫۴۵ | ۳٬۴۹۸ | ۲۴۱٬۵۱۷ | ||
| شهر هوایهوا | ۱۷٫۴۲ | ۸۰۸٬۱۵۵ | ۴٬۶۳۹٬۷۳۸ | ||
| ناحیه هچنگ | ۲٫۹۹ | ۱۰٬۳۷۰ | ۳۴۶٬۵۲۲ | ||
| شهرستان هویتونگ | ۵۲٫۴۹ | ۱۷۳٬۹۴۷ | ۳۳۱٬۳۹۲ | ||
| شهرستان خودمختار شینهوانگ دونگ | ۸۰٫۱۳ | ۱۹۳٬۶۷۸ | ۲۴۱٬۶۹۰ | ||
| شهرستان خودمختار ژیجیانگ دونگ | ۵۲٫۳۷ | ۱۷۵٬۰۳۰ | ۳۳۴٬۲۲۹ | ||
| شهرستان خودمختار جینگژو میائو و دونگ | ۲۶٫۰۶ | ۶۳٬۹۶۲ | ۲۴۵٬۴۴۴ | ||
| شهرستان خودمختار تونگدائو دونگ | ۷۵٫۹۶ | ۱۵۶٬۷۱۹ | ۲۰۶٬۳۲۷ | ||
| شهر هونگجیانگ | ۵٫۴۳ | ۲۶٬۳۶۰ | ۴۸۵٬۰۶۱ |
فرهنگ
[ویرایش]
مردم کام به خاطر آوازخوانی کرال چندصدایی خود که در زبان کام به آن کگال لائوکس (Kgal Laox) میگویند و میتوان آن را به معنای کرال بزرگ کام یا آواز بزرگ ترجمه کرد، در سطح بینالمللی مشهور هستند. کرال بزرگ کام از سال ۲۰۰۹ توسط یونسکو به عنوان یکی از میراث فرهنگی ناملموس جهانی ثبت شده است. آهنگهای کرال کام شامل آهنگهای طبیعت، روایات و آهنگهای کودکان است.
آهنگهای تکبخشی (در مقابل آهنگهای پولیفونیک یا چندبخشی) میتوانند توسط یک یا چند نفر خوانده شوند.[۳] این آهنگها عبارتند از:
- آهنگهای دوئو یه (Duo Ye)
- آهنگهای عاشقانه – با همراهی پیپا یا نیوتویچن (niutuiqin)
- آهنگهای نوشیدنی
- آهنگهای عروس
- آهنگهای سوگواری
- آهنگهای پیپا
اپرا در میان مردم کام بسیار محبوب است و توسط گروههای محلی اجرا میشود.[۳] دو نمایشنامهنویس مشهور کام عبارتند از وو ونسای (Wu Wencai) (۱۷۹۸–۱۸۴۵)، نویسنده می لیانگیو (Mei Liangyu)، و ژانگ هونگگان (Zhang Honggan) (۱۷۷۹–۱۸۳۹).
ادبیات شفاهی کام شامل مجموعه غنی از افسانهها و داستانهای عامیانه است. بسیاری از این داستانهای محبوب دربارهٔ رهبران قیامهای گذشته هستند (Geary 2003:218). رهبران مشهور عبارتند از:
- شینگ نی (Xing Ni) – شخصیتی باستانی که افسانهاش احتمالاً به دودمان تانگ (۶۱۸–۹۰۷) بازمیگردد.[۳]
- وو میان (Wu Mian) – رهبر شورش سال ۱۳۷۸ در دوران دودمان مینگ به دلیل خشکسالی و قحطی.
- لین کوان (Lin Kuan) – رهبری شورش سال ۱۳۹۷ را بر عهده داشت اما بعداً اعدام شد. در میان کامهای شمالی محبوب است و با درختی باستانی گرامی داشته میشود.
- وو جینیین (Wu Jinyin) – وو در دهه ۱۷۴۰ برای مقاومت در برابر مالیات غلات شورش کرد، اما در سال ۱۷۴۱ کشته شد.
داستانهای عامیانه محبوب در زیر فهرست شدهاند. این داستانها را میتوان در کتاب مردم کام چین نوشته دی. نورمنگیری یافت.[۳]
- دو برادر یتیم
- برادر بزرگ نامهربان
- دینگ لانگ و شاهدخت اژدها
- ژو لانگ و نیانگ می
- شان لانگ و اِ می
- لیانگ شانبو و ژو یینگتای
- سوئو لائو
- می دائو
- قورباغه و پرستو (داستان کشاورزی برنج)
- سگ (داستان کشاورزی برنج)
- درخت آوازخوان (داستان منشأ آوازخوانی)
- لیانگ نیانگنی (داستان منشأ آوازخوانی)
- لو نیانگ (داستان برج طبل)
جامعه
[ویرایش]طایفههای کام به نام دو (dou) شناخته میشوند و به ترتیب از بزرگترین به کوچکترین به جی (ji)، گونگ (gong) و خانوارها (معروف به "آشپزخانهها") تقسیم میشوند.[۳] ریشسفیدان روستا بهطور سنتی رهبران روستا بودند، اگرچه دولت از سال ۱۹۱۱ تا ۱۹۴۹ این ریشسفیدان را با سران روستا جایگزین کرد. جامعه کام بهطور سنتی مادرسالار نیز بود، همانطور که از پرستش الهه سا سوی (Sa Sui) مشهود است (Geary 2003:88). قبل از ورود چینیهای هان، کامها نام خانوادگی نداشتند و به جای آن یکدیگر را با نام پدرانشان متمایز میکردند.
قانون عرفی کام به نام کوان (kuan) شناخته میشود و در چهار سطح اجرا میشود.[۳]
- یک روستای واحد
- چندین روستا
- یک بخش واحد / کل منطقه روستایی محلی
- چندین بخش / بخش بزرگی از جمعیت کام
خواستگاری و ازدواج
[ویرایش]خواستگاری سنتی شامل سه مرحله است:
- مرحله ملاقات اولیه که در آن مردان و زنان برای یکدیگر آهنگ میخوانند و شعر میسرایند.
- مرحله تعمیق عشق که در آن خواستگاری یک به یک است و آهنگها خودجوشتر هستند.
- مرحله تبادل نشانه که در آن مرد به زن هدیهای میدهد و از زن انتظار میرود برای آزمودن خواستگارش بهانههایی بیاورد. این نشانه معمولاً یک هدیه جزئی بدون ارزش پولی زیاد است. با این حال، از نظر نمادین بسیار مهم است، زیرا معادل حلقه نامزدی در فرهنگهای غربی است.[۳]
عروسیها سه روز طول میکشد و ابتدا در خانه خانواده عروس برگزار میشود. عروس بعداً به خانه داماد فرستاده میشود، جایی که یک پذیرایی بعد از ظهر و یک مهمانی شبانه برگزار میشود. روز بعد مراسم «مسدود کردن اسب» وجود دارد که در آن میزبانان در حین خواندن آهنگ، راه مهمانان را میبندند. عروس معمولاً برای چند ماه یا حتی چند سال در خانه والدین خود اقامت میکند. جواهرات نقرهای از طرف مادر به عروس منتقل میشود.
تولد
[ویرایش]تولد یک کودک با رویدادهای زیر همراه است:[۳]
- «فرد قدمگذار بر آستانه»، اولین کسی که وارد خانهای میشود که کودک در آن متولد شده، بر شخصیت و موفقیت آینده کودک تأثیر خواهد گذاشت.
- چندین درخت صنوبر در هنگام تولد کاشته میشود که در سن ۱۸ سالگی برای ازدواج و خانه جدید هدیه داده میشود.[۷]
- همسایگان دعوت میشوند و غذا و هدیه میآورند.
- اعلام تولد به خانواده مادر.
- بازدید اقوام زن در روز سوم یا حدود آن؛ هدایایی آورده میشود.
- ادای احترام به خدای زمین برای تولد فرزند پسر (توسط کامهای شمالی انجام میشود).
- ساختن «پل» – سه تخته چوبی در کنار هم قرار داده میشوند تا حسن نیت خود را به رهگذران ابراز کنند.
- بستن دستها – دستهای کودک بسته میشود تا از دزدی او در آینده جلوگیری شود.
- اولین اصلاح مو در سن یک ماهگی.
- اولین خوردن برنج تخمیر شده در حدود یک ماهگی.
- اولین خوردن گوشت آغشته به شراب در شش ماهگی – که یک نقطه عطف بزرگ محسوب میشود.
مراسم تدفین
[ویرایش]مانند مردم میائو، مراسم تدفین کامها بسیار مفصل است. افرادی که به دلایل غیرطبیعی (مانند حوادث) مردهاند، سوزاندهشدن میشوند، در حالی که کسانی که به دلایل طبیعی مردهاند، دفن میشوند.[۳] دفن شامل مراحل زیر است:[۳]
- دریافت نفس – گوش دادن به آخرین کلمات و آخرین نفس فرد.
- نوشیدن چای شفاف – سه قاشق «چای شفاف» و یک قطعه کوچک نقره در دهان فرد تازه درگذشته قرار داده میشود.
- خرید آب برای شستن جسد.
- «شستن» جسد – جسد با کاغذ پول مرطوب پوشانده میشود.
- پوشاندن لباسهای قبر – لباسهای کهنه درآورده میشوند.
- چیدن «تخت رؤیا» – در طول شببیداری، سرنا نواخته میشود.
- شروع راه – یک خروس قرمز کشته میشود و جسد از تخت رؤیا برداشته و در تابوت قرار میگیرد. سوگواران سربندهای سفید میپوشند (این رسم توسط چینیهای هان نیز انجام میشود).
- کندن «چاه» (قبر).
- برگزاری مراسم یادبود – هدایا توزیع میشود.
- بالا رفتن از کوه – تابوتها معمولاً در بالای کوه قرار داده میشوند.
- قرار دادن تابوت در «چاه» – یک مرغ کشته میشود و دعا خوانده میشود. سپس مرغ به داخل قبر پایین آورده شده و دوباره برای مصرف بعدی بیرون کشیده میشود.
- برگزاری پذیراییهای تدفین – ناهار و شام برگزار میشود.
- بازگشت به کوه – پسران برای ساختن تپه قبر به گور بازمیگردند. از فرد متوفی خواسته میشود که «به خانه بازگردد» تا در محراب اجداد خانواده زندگی کند.
- «انتقال پسران» (اگر متوفی زن باشد) – این مراسمی است که در آن وظایف فرزندسالاری از مادر متوفی به برادر بزرگترش یا نماینده برادر بزرگتر منتقل میشود.
محیط زیست
[ویرایش]یک روستای کام با اندازه متوسط دارای ۲۰۰ تا ۳۰۰ خانه است، اگرچه کوچکترین آنها فقط ۱۰ تا ۲۰ خانه و بزرگترین آنها بیش از ۱۰۰۰ خانه دارند.[۳] روستاهای کام معمولاً دارای موارد زیر هستند:
- خانههای چوبی به سبک گانلان (خانه پایه ای)
- درختان باستانی و مقدس
- پلهای سرپوشیده («باد و باران»)
- آلاچیقهای کنار راه با نیمکتهای چوبی یا سنگی
- میدانهای گاوبازی، که در واقع زمینهای باز هستند
- چاههایی که با لبههای سنگی احاطه شده و معمولاً در نزدیکی درختان حفر میشوند
- حوضچههای ماهی، که بهطور سنتی مالکیت عمومی داشتند
- قفسههایی برای خشک کردن غلات و انبارها
- ورودیهای روستا – برای محافظت در برابر متجاوزان، و همچنین جایی که مراسم «مسدود کردن راه» برگزار میشود
- برجهای طبل – امروزه معمولاً فقط در مناطق جنوبی کام یافت میشوند. برجهای طبل ممکن است برجهای روستا یا برجهای خانواده گسترده باشند (Geary 2003:47).
- محرابهایی برای سا سوی، خدای اصلی پانتئون کام
نقاط دیدنی محبوب در سرزمینهای گویشور کام عبارتند از منطقه جیودونگ، منطقه لیودونگ، روستای چنگیانگ، منطقه پینگدنگ و منطقه یوپینگ.
کشاورزی و اقتصاد
[ویرایش]مردم کام دهها نوع برنج چسبناک (که به صورت محلی به آن برنج «کام» یا «خوب» میگویند) کشت میکنند. چینیهای هان برنج غیرچسبناک کشت میکنند که توسط کامها «برنج هان (چینی)» نامیده میشود.[۳] غذاهای مکمل شامل ذرت، ارزن، سبزیجات، آلو، هلو، گلابی، قارچ، نارنگی ماندارین، دارابی و هندوانه است. پنبه برای تولید نساجی کشت میشود. بهطور کلی کامها زمینهای پستتری نسبت به میائو اشغال میکنند و بنابراین ثروتمندتر هستند.
حیواناتی که اغلب توسط مردم کام پرورش داده میشوند عبارتند از:[۳]
- گاومیش آبی: ۱ تا ۳ رأس در هر خانوار
- خوک: ۱ تا ۳ رأس در هر خانوار
- مرغ: ۲ تا ۲۰ قطعه در هر خانوار. مرغهایی که توسط کامها پرورش داده میشوند معمولاً سالانه حدود ۱۰۰ تخم میگذارند.
- اردک: ۲ تا ۴ قطعه در هر خانوار (حدود نیمی از کل خانوارها). اردکها تمایل به از بین بردن نهالهای برنج دارند و بنابراین نسبت به مرغها ترجیح داده نمیشوند.
- غاز: ۲ تا ۴ قطعه در هر خانوار (حدود یک دهم کل خانوارها). آنها به تازگی از چینیهای هان معرفی شدهاند.
- ماهی: در حوضچههای ماهی پرورش داده شده و گاهی اوقات شکار میشوند.
«چهار ستون» آشپزی کام عبارتند از برنج چسبناک، غذای ترش (ترشی)، فلفل تند و شراب برنج.[۳] دیگر غذاها و چاشنیهای محلی محبوب شامل ماهی کبابی، سس روده، گوشت خوک با خون بنفش، سس خون مرغ، چای روغنی، گونگگوئو (میانوعده برنج چسبناک شیرین شده با لیانا) و بیانمی (میانوعده دیگر برنج چسبناک) است. سمندر غولپیکر یک غذای محلی نادر است. هر روز دو وعده غذای گرم (صبحانه و شام) و یک وعده غذای سرد (ناهار) سرو میشود.
منطقه گویشور کام به خاطر چوب صنوبر خود مشهور است. صنوبر از منطقه کام برای ساخت کشتیهای کاشف قرن پانزدهم، ژنگ هی و تالار بزرگ خلق استفاده شد. فعالیتهای اقتصادی عمده شامل نجاری و ساخت نقرهکاری و حصیربافی است. سبدها و دیگر کارهای حصیری معمولاً توسط مردان ساخته میشوند. سبدها را میتوان از پنج نوع ماده گیاهی ساخت، یعنی کاه برنج چسبناک، علف پیرگ، علف گوانگشی، بامبو و خیزران.[۳]
در سالهای اخیر، گردشگری به منبع درآمد اصلی برای مردم کام تبدیل شده است.[۳]
جشنوارهها
[ویرایش]در زیر لیستی از جشنوارههای سنتی کام آمده است.[۳]
دو جشنواره سال نو:
- سال نو کام
- سال نوی چینی
جشنوارههای یک روزه مرتبط با کار، که در آن مرغ، ماهی و برنج چسبناک خورده میشود.
- بذرپاشی
- کاشت پنبه
- شستن گاومیشها
- خوردن برنج نو
چهار جشنواره برداشت محصول وجود دارد که ۱ تا ۳ روز طول میکشد.
- جشنواره نیمه پاییز
- روز کدو تنبل
- روز لوشنگ
- کشت زمین جدید
جشنوارههای آوازخوانی:
- یادبود عشاقی که توسط صاعقه کشته شدند
- جشنواره آوازخوانی گائوبا
جشنوارههای یادبود:
- روز دختران
- روز پادشاه لین – یادبود لین کوان، قهرمان کام شمالی قرن چهاردهم
- روز آ دیانلونگ
- روز جیاشو
- روز بهترین آب و هوا – جیانگ یینگفانگ، «رابین هود» مردم کام که رهبری شورشی در قرن نوزدهم را بر عهده داشت، در این روز جشن گرفته میشود.
جشنوارههای متفرقه:
- مرتب کردن قبرها (جشنواره چینگمینگ یا «غبارروبی از مقبره»)
- جشنواره کیک برنج شیرین
- روز آتشبازی
- جشنواره قایق اژدها
- جشنواره زونگبا (زونگبا نوعی کوفته ساخته شده از برنج چسبناک است، شبیه به زونگزی.)
- جشنواره خوردن روده گاو
گاوبازی نیز از نظر تاریخی در میان مردم کام محبوب بوده است.[۳]
دین
[ویرایش]مردم کام بهطور سنتی چندخداپرست هستند و عناصر زیادی از جانگرایی در دین آنها وجود دارد.[۳] توتمها شامل لاکپشت، مار و اژدها هستند و اجداد پرستششده شامل چهرههای اسطورهای سونگ سانگ، سونگ ان، ژانگ لیانگ و ژانگ میهستند.[۳] با این حال، کامها از طریق تماسهای تاریخی با هانها تحت تأثیر بودیسم، تائوئیسم و کنفوسیوسگرایی قرار گرفتهاند. این تأثیر عمدتاً در مورد پرستش اجداد، مراسم تشییع جنازه و برخی جشنوارهها مانند جشنواره بهار و قایق اژدها دیده میشود.[۲] کامها همچنین از دانههای برنج، ریشههای بامبو، حلزونها و استخوان، چشم، خون و تخم مرغ برای پیشگویی استفاده میکنند. امروزه، تائوئیسم، بودیسم و تا حد کمتری مسیحیت توسط کامها انجام میشود.
ارواح و خدایان
[ویرایش]برخی از خدایان و پدیدههای طبیعی مقدس نیز در زیر فهرست شدهاند.[۳]
- سا ما چینگ سوی، یا سا سوی، مهمترین خدای اساطیر کام است. سا سوی یک الهه زن است که ممکن است در اصل یک الهه زمین بوده باشد.
- الهه ورودی روستا
- الهه پل
- خدایان و الهههای زمین
- سه خدای سعادت خانواده
- یک خدای عشق که در واقع از پنج خدای مرد تشکیل شده است
- خدای دورکننده شر
- روح آسمان و زمین
- پرستش خورشید و ماه (برگرفته از دین چینی)
- تندر و آذرخش
- کوهها
- رودخانهها و نهرها
- چاهها
- دو روح آتش: یکی خوب و یکی بد
- سنگهای بزرگ و تختهسنگها
- «درختان باد و آب» (یعنی درختانی با ویژگیهای جادویی) و درختان همیشه سبز باستانی
- ارواح گاومیش آبی
- ارواح نهال برنج
- ارواح درختان میوه
مارها بسیار مورد احترام هستند و اغلب تصور میشود که نیاکان مردم باستانی باییوئه بودهاند که کامها را نیز شامل میشدند.[۳] بنیانگذاران افسانهای مردم کام، ژانگ لیانگ و ژانگ می، اغلب برای کمک به بیماریها و بلایا فراخوانده میشوند.
تابوها و خرافات
[ویرایش]دین سنتی کام از بسیاری تابوها، فالها و فتیشها استفاده میکند. فتیشها معمولاً قسمتهایی از گیاهان مانند شاخههای درخت، نی، برگ و ریشه هستند. برخی از تابوها و خرافات در زیر فهرست شدهاند.[۳]
- عدم ازدواج در سال چینی ببر، زیرا باید حدود نه سال قبل از به دنیا آوردن اولین فرزند خود صبر کنند.
- زنان باردار نمیتوانند در مراسم یا تدارکات ازدواج شرکت کنند، از آشنایان بیمار عیادت کنند یا برای خدایان قربانی کنند.
- زنان نمیتوانند در خانه مادران خود زایمان کنند. تابوها و خرافات مرتبط با زایمان بسیار دیگری نیز وجود دارد.
- کودکان نمیتوانند قبل از یک ماهگی موهای خود را کوتاه کنند. موهای اولین کوتاهی باید نگهداری شده و دور ریخته نشوند.
- تابوتها نباید هیچ شیء فلزی در داخل خود داشته باشند، زیرا ارواح درگذشته از اشیاء فلزی، به ویژه مس، میترسند.
- اجساد نباید در هوای بارانی در تابوت قرار داده شوند.
- هنگامی که جسدی به قبر حمل میشود، نباید نامها صدا زده شوند.
- چاپستیکها نباید روی کاسهها زده شوند، زیرا این کار یادآور رفتار گدایان است.
- گوشت کلاغ یا حیوانات وحشی مرده با علت مرگ ناشناخته بدشانسی میآورد و نباید خورده شود.
- مردان مجرد نباید پای خوک بخورند، زیرا خوکها سمهای شکافته دارند.
- خانههای جدید نباید ساخته شوند اگر همسایهای به تازگی فوت کرده باشد.
- زنان باردار نباید ساخت خانههای جدید را تماشا کنند.
- چوبی که صاعقه به آن خورده است نمیتواند برای ساخت خانه استفاده شود.
- ورودیهای اصلی دو خانه نباید مستقیماً رو به روی هم باشند زیرا این کار باعث نزاع شدید میشود.
- بهتر است شب هنگام که روستا خواب است به خانههای جدید نقل مکان کرد.
- در اولین روز سال نوی چینی نباید چیزی خریده شود، زیرا این کار ممکن است باعث کاهش مواد برای سال جدید شود. در این روز، کفها نباید جارو شوند، زبالهها نباید بیرون ریخته شوند، دوستان نباید ملاقات شوند، از مشاجره باید اجتناب شود و چاقو نباید برای بریدن غذا استفاده شود.
- لوشنگ نباید بین کاشت و نشاء نهالهای برنج نواخته شود، زیرا میتواند باعث هجوم حشرات شود.
- ملاقات با یک زن باردار هنگام شکار بدشانسی محسوب میشود.
- هنگام شکار، نام حیوانات نباید فریاد زده شود تا خدای کوه برای محافظت از آنها بیدار نشود.
- ماهیهایی که در خلاف جهت جریان آب شنا میکنند توسط خدایان محافظت میشوند و گرفتن یکی از آنها منجر به بدشانسی میشود.
- ترک خانه در روزهای ۷، ۱۷ یا ۲۷ ماه بدشانسی است. (این رسم توسط چینیها نیز انجام میشود)
- یک فرد تازه درگذشته اگر گربهای از روی او بپرد، بلند میشود؛ بنابراین، تمام حیوانات اهلی باید از آنها دور نگه داشته شوند.
جادو و شمنیسم
[ویرایش]آیینهایی که شامل عناصر فراطبیعی هستند شامل رقص اژدها، رقص گاومیش بهاری و مراسم پیشگیری از آتشسوزی است که در آن خاکستر در قایقها قرار داده شده و به پاییندست فرستاده میشود.
جادوگری میتواند به صورت خصوصی انجام شود. اهداف زیادی برای جادوگری وجود دارد، مانند دفع ارواح شیطانی، بازیابی روح یک کودک آشفته، انتقام از دشمنان و ایجاد عشق. عروسکهای وودو که از چینیها به عاریت گرفته شدهاند، ساخته میشوند تا بتوان سنجاقهایی را روی آنها فروکرد و نام و تاریخ تولد فرد روی آنها نوشته میشود. سپس عروسک پس از قرار دادن در یک گلدان سفالی در زیر زمین دفن میشود.[۳] خروسهای سفید میتوانند برای جادوگری انتقام استفاده شوند.
شمنباوری توسط کامها انجام میشود و شباهتهای زیادی با شمنیسم میائو (همونگ) دارد. یکی از وظایف اصلی شمنها بازیابی روح افراد بیمار است.[۳]
افراد سرشناس
[ویرایش]- سو یو ((به چینی: c، 粟裕)) (۱۹۰۷–۱۹۸۴)، اولین ژنرال ارشد ارتش آزادیبخش خلق
- وو هونگفی ((به چینی: c، 吴虹飞)) (۱۹۷۵–)، خواننده گروه راک چینی هپی اونیو ((به چینی: c، 幸福大街))
- سن فلوک ((به چینی: c، 裕虹虹)) (۱۹۴۵–)، کشیش برای گروه گلدن سینگرز ((به چینی: c، 幸福大街))
- لی تینگ ((به چینی: c، 李婷)) (۱۹۸۷–)، مدالآور طلا در شیرجه سکوی ۱۰ متر هماهنگ در بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۰۴ در آتن، یونان
- لو یونگ ((به چینی: c، 陆永)) (۱۹۸۶–)، مدالآور طلا در رویداد ۸۵ کیلوگرم وزنهبرداری در بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۰۸ در پکن، چین
نگارخانه
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ Edmondson, J.A. and Gregerson, K.J. 2001, "Four Languages of the Vietnam-China Borderlands", in Papers from the Sixth Annual Meeting of the Southeast Asian Linguistics Society, ed. K.L. Adams and T.J. Hudak, Tempe, Arizona, pp. 101–133. Arizona State University, Program for Southeast Asian Studies.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ Skutsch, Carl, ed. (2005). Encyclopedia of the World's Minorities [دانشنامه اقلیتهای جهان]. New York: Routledge. pp. 408, 409. ISBN 1-57958-468-3.
- ↑ ۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ ۳٫۱۰ ۳٫۱۱ ۳٫۱۲ ۳٫۱۳ ۳٫۱۴ ۳٫۱۵ ۳٫۱۶ ۳٫۱۷ ۳٫۱۸ ۳٫۱۹ ۳٫۲۰ ۳٫۲۱ ۳٫۲۲ ۳٫۲۳ ۳٫۲۴ ۳٫۲۵ D. Norman Geary, Ruth B. Geary, Ou Chaoquan, Long Yaohong, Jiang Daren, Wang Jiying (2003). The Kam People of China: Turning Nineteen. (London / New York, RoutledgeCurzon 2003). شابک ۰−۷۰۰۷−۱۵۰۱−۰.
- ↑ Dong, Northern در اتنولوگ (25th ed., 2022)
- ↑ الگو:E2ba
- ↑ Cao Miao در اتنولوگ (25th ed., 2022)
- ↑ "A bullet train to nowhere" [قطار سریعالسیر به ناکجاآباد].
منابع
[ویرایش]- D. Norman Geary, Ruth B. Geary, Ou Chaoquan, Long Yaohong, Jiang Daren, Wang Jiying (2003). The Kam People of China: Turning Nineteen. (London / New York, RoutledgeCurzon 2003). شابک ۰−۷۰۰۷−۱۵۰۱−۰. (The two main authors are affiliated with the linguistic organization SIL International.)
- Long, Yaohong and Zheng, Guoqiao (1998). Language in Guizhou Province, China. Dallas: SIL International and the University of Texas at Arlington Publications in Linguistics 126. شابک ۱−۵۵۶۷۱−۰۵۱−۸. (Translated from Chinese by D. Norman Geary.) [۱]
- Ōu Hēngyuán 欧亨元 (2004). Cic deenx Gaeml Gax / Dòng-Hàn cídiǎn 侗汉词典 (Kam–Chinese dictionary. Běijīng 北京, Mínzú chūbǎnshè 民族出版社). شابک ۷−۱۰۵−۰۶۲۸۷−۸.
- The Kam (Dong) ethnic minority, www.china.org.cn
پیوند به بیرون
[ویرایش]- اقلیت قومی کام (دونگ) (وبسایت دولتی به انگلیسی)
- Zhèng Guóqiáo 郑国乔: Dòngyǔ jiǎngzuò 侗语讲座 (سخنرانیهایی دربارهٔ زبان کام؛ به چینی؛ صفحات در موزیلا به درستی نمایش داده نمیشوند)
- مقاله نشنال جئوگرافیک درباره کامهای دیمن، شهرستان لیپینگ، گوئیژو، نوشته ایمی تن (۲۰۰۸)
- انجیل کام ((به چینی: c، 侗文圣经))
- عکسهای روستاهای کام (وبسایت به ژاپنی)
- [۲] (عکسهای استیون فراست از ژاوکسینگ)
- Sinicization: at the crossing of three China regions, an ethnic minority becoming increasingly more Chinese: the Kam People, officially called Dong People (به فرانسوی)/ Sinisation: à la limite de trois provinces de Chine, une minorité de plus en plus chinoise: les locuteurs kam, officiellement appelés Dong, ژان برلی، ۳۵۹ صفحه، ویرایشگر Guy Trédaniel، پاریس، فرانسه، منتشر شده در ۱۹۹۸.
- Sinicization of the Kam (Dong People), a China minority (به فرانسوی)/ Sinisation d'une minorité de Chine, les Kam (Dong), ژان برلی، ۹۵ صفحه، ویرایشگر s.n.، منتشر شده در ۱۹۹۴.
صوتی