مردم‌زیست‌شناسی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مردم‌زیست‌شناسی (انگلیسی: Ethnobiology) مطالعه علمی روشی است که فرهنگ‌های گوناگون انسانی با گیاهان و جانوران تعامل می‌کنند.

مردم‌زیست‌شناسی روابط پویا میان مردم، زیواگان (مجموعه همه ارگانیسم‌های یک منطقه جغرافیایی یا دوره زمانی) و محیط زیست را از گذشته‌های دور تا امروز بررسی می‌کند.[۱]

آنچه را که در سراسر جهان در این خصوص در طول زمان در فرهنگ‌ها و علوم مختلف مورد مطالعه قرار می‌گیرد، عبارت است از بررسی و مطالعه کنش و واکنش‌ها و تعاملات مردم با محیط زیست و در واقع پاسخ دان به دو سؤال تعیین‌کننده است: اول اینکه جوامع بشری به‌طور متدیک چگونه از طبیعت بهره می‌برند. دوم اینکه نگاه و رویکرد بشر به طبیعت چگونه است.[۲] (که در حقیقت اولی یک سؤال علمی و دومی یک سؤال فلسفی نسبت به نگرش انسان و جوامع بشری به طبیعت به عنوان محیط زیست آنها است)

تاریخچه[ویرایش]

آغاز (قرن ۱۵ تا قرن ۱۹)

زیست‌شناسان از زمانی که اروپاییان از قرن پانزدهم به بعد، شروع به استعمار جهان کردند، به دانش بیولوژیکی محیط زیست علاقه‌مند شدند. پل سیلیتو نوشت:اروپایی‌ها نه تنها به دنبال شناخت مناطق جدیدی بودند که وارد آن شده بودند، بلکه در جستجوی منابعی بودند که بتوانند به صورت سودآور از آنها استفاده کنند و درگیر اقداماتی شدند که امروز ما باید آنها را معادل دزدی دریایی بیولوژیکی تلقی کنیم. بسیاری از محصولات جدید … در این دوره وارد اروپا شدند، محصولاتی مانند سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، کدوتنبل، ذرت و تنباکو. (ص ۱۲۱)

دانش جمع‌آوری و نمونه‌برداری شده زیست‌محیطی محلی، در طول قرون اولیه به‌طور قابل‌توجهی از رشد اولیه زیست‌شناسی مدرن خبر می‌دهد:

  • در طول قرن هفدهم، گئورگ ابرهارد رومفیوس از این دانش زیست‌محیطی محلی در نوشتن کتاب خود به نام "Herbarium Amboinense" که شامل ۱۲۰۰ گونه از گیاهان در اندونزی می‌باشد، استفاده نمود.
  • در قرن ۱۸ کارل لینه به کار رومفیوس تکیه نمود و همچنین از طریق مکاتبه با دیگران در سراسر جهان، طرح طبقه‌بندی بیولوژیکی که اکنون پایه و اساس دانش علوم زیستی است را توسعه داد.
  • در طول قرن نوزدهم، چارلز داروین، پدر نظریه تکامل، در سفر خود، به علم بیولوژیکی محلی مردمی که با آنها برخورد نمود علاقه پیدا کرد.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «What is Ethnobiology? | Society of Ethnobiology». ethnobiology.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۰۵.
  2. «Ethnobiological Classification» (PDF).

پیوند به بیرون[ویرایش]