مأرب
مأرب | |
|---|---|
  مأرب | |
| مختصات: ۱۵°۲۵′ شمالی ۴۵°۲۱′ شرقی / ۱۵٫۴۱۷°شمالی ۴۵٫۳۵۰°شرقی | |
| کشور |  یمن |
| استان | مأرب |
| جمعیت (۲۰۰۵) | |
| • کل | ۱۶٬۷۹۴ |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی ۳+ (Yemen Standard Time) |
مأرب نام شهری باستانی و مرکز شهرستان مارب و استان مأرب در کشور یمن است. مأرب در دورانی بسیار دور پایتخت ( مملکت سبا ۶۵۰ ق. م _ ۱۱۵م ) بوده‌است. آثار محرم بلقیس ملکهٔ سبا در این شهر باستانی باقی‌مانده‌است. همچنین مأرب موطن «قبیلهٔ ازد» بود است. در دوران آبادانی مأرب کاخی بسیار زیبا ومشهور و سد تاریخی مأرب در این شهر زیبا قرار داشته‌است.
سد تاریخی یمن[ویرایش]
گویند: سد مأرب توسط: «سبا بن یشجب بن یعرب» بنیادگذاری شده‌است. اما قول دیگری نیز وجود دارد که: «لقمان بن عاد» این سد را بنا نهاده‌است. آثار این سد عظیم در مابین سه کوه بلند قرار دارد. آبخیز سد مأرب از اطراف این سه کوه سر به فلک کشیده جمع‌آوری و به سوی حوضچهٔ سد سرازیر می‌شده‌است. مردمان پیشین یمن (سبا) از آب این سد برای آبیاری مزروعات کشاورزی و دامداری و حتی برای آشامیدنی استفاده می‌نموده‌اند.
سیل العرم[ویرایش]
سر انجام این سد عظیم به‌وسیلهٔ سیل ویران می‌شود. سیل بنیان کنی سد مأرب سبب تفرق و آوارگی قوم سبا در چهار گوشهٔ دنیا می‌شود؛ و عاقبت خرابی قطعی این سد بی‌نظیر به‌وسیله سیلی عظیم بنیان کنی می‌شود، که مآخذ آن را همان «سیل اَلعَرِم» مذکور در قرآن کریم دانسته‌اند؛ و سیل العرم یعنی (سیل قوی و طاقت ناپذیر) که به وسیله آن قسمت‌های زیادی از سد خراب شد؛ و با خراب شدن قطعی این سد عظیم که در سال ۴۵۲ میلادی رخ داد، مملکت سبأ مکانت اصلی تجارتی و آبادانی خود از دست داد. بعد از خرابی وانحطاط سد مأرب، نام سد و سیل و مأرب در اشعار بسیاری از شعراء آن عصر آمده‌است،
در این مورد: المثلم بن قرط البلوی می‌گوید:
| الم تر أن الحی کانوا بغبطة | بمأرب اذ کانوا یحلوّنها معاً |
همچنین شاعر جاهلی: «میمون بن قیس» ملقب به (اعشی) قصیده‌ای طولانی در وصف سد مأرب وخرابی آن سروده‌است که چند بیت از آن می‌آوریم:
| ففی ذاک للمؤتسی أسوة | ومأرب عفّی علیها العرم | |
| رخام بنته لهم حمیر | اذا ما نأی ماؤهم لم یرم | |
| فأروی الزروع وأغنامها | علی سعة ماؤهم ان قسم | |
| وطار القیول وقیلاتها | ببهماء فیها سراب یطم | |
| فکانوا بذلکم حقبة | فحال بهم جارف منهزم |
بزرگان مأرب[ویرایش]
گروهی از علماء وفضلاء واهل علم به مأرب منتسب می‌شوند که بارزترین آن‌ها عبارت‌انداز: یحیی بن المأربی الشیبانی، سعید بن أبیض بن جمال المأربی و ثابت بن سعید المأربی.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
مرکز: مأرب | ||
| شهرستان‌ها |  | |
- المقحفی، ابراهیم، احمد، (مُعجَم المُدُن وَالقَبائِل الیَمَنِیَة) ، منشورات دارالحکمة، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).
- دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
- استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).