صخره‌شناسی
سنگ‌شناسی[۱][۲] یا لیتولوژی (به انگلیسی: Lithology) که به آن صخره‌شناسی[نیازمند منبع] نیز می‌گویند، بخشی از زمین‌شناسی است که به بررسی و پژوهش در خاستگاه ساختار، ویژگی‌ها و تاریخ سنگ‌های لایه جامد زمین می‌پردازد.
سنگ‌شناسی یک سنگ، توصیفی از خصوصیات فیزیکی آن در رخنمون‌های قابل مشاهده در نمونه‌های دستی یا هسته‌ای یا با میکروسکوپ با بزرگنمایی کم است. مشخصات فیزیکی سنگ شامل رنگ، بافت، اندازه دانه و ترکیب آن است.[۳][۴][۵] سنگ‌شناسی ممکن است به شرح مفصلی از این ویژگی‌ها یا خلاصه‌ای از خصوصیات فیزیکی ناخالص یک سنگ اشاره داشته باشد. نمونه‌هایی از سنگ‌شناسی به معنای دوم شامل ماسه‌سنگ، سنگ لوح، بازالت یا سنگ آهک است.[۶]
سنگ‌شناسی اساس تقسیم‌بندی توالی‌های سنگ به واحدهای سنگ‌چینه‌شناسی منفرد برای اهدافی مانند تهیه نقشه زمین‌شناسی و همبستگی بین مناطق است. در برنامه‌های خاص، مانند بررسی‌های یک سایت، سنگ‌شناسی با استفاده از یک اصطلاح استاندارد مانند استاندارد ژئوتکنیک اروپایی یوروکد ۷ توصیف می‌شود.
سنگ‌شناسی دارای دو بخش عمده‌است: سنگ‌نگاری و سنگ‌زایی.
تفاوت لیتولوژی و پترولوژی[ویرایش]
در گذشته، واژهٔ لیتولوژی مترادف با پترولوژی گرفته می‌شد، اما امروزه لیتولوژی یا صخره‌شناسی بر ویژگی‌های سنگ در نمونهٔ دستی و رخنمون‌ها تأکید دارد. سنگ‌نگاری یا پتروگرافی نیز به مطالعهٔ سنگ زیرِ میکروسکوپ گفته می‌شود و واژهٔ پترولوژی نیز به مجموع این دو گفته می‌شود.[۷]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «سنگ‌شناسی» [زمین‌شناسی] هم‌ارزِ «lithology»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر هفتم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۹۴-۸ (ذیل سرواژهٔ سنگ‌شناسی1)
- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ "Lithology". Earthquake Glossary. سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا. Retrieved 29 October 2010.
- ↑ Bates, R. J.; Jackson, J. A., eds. (1984). Dictionary of Geological Terms (3 ed.). American Geological Institute. p. 299. ISBN 0-385-18101-9.
- ↑ Allaby, Ailsa; Allaby, Michael (1999). Oxford Dictionary of Earth Sciences (2 ed.). Oxford University Press. p. 320. ISBN 0-19-280079-5.
- ↑ American Heritage Dictionary, ed. (2005). The American heritage science dictionary. Houghton Mifflin Harcourt. p. 364. ISBN 978-0-618-45504-1.
- ↑ Best, Myron G. (2002), Igneous and Metamorphic Petrology (Blackwell Publishing) ISBN 1-4051-0588-7.