قانون اساسی ازبکستان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نشان‌وارهٔ رسمی حاکمیت کشور جمهوری ازبکستان

قانون اساسی ازبکستان عالی‌ترین متن حقوقی در کشور ازبکستان است.[۱] این قانون در ۸ دسامبر ۱۹۹۳ به تصویب رسید.

تاریخچه[ویرایش]

ازبکستان در قرن نوزدهم تحت سیطره امپراتوری روسیه قرار گرفت. تا آن هنگام بیشتر خاک این کشور توسط خانات بخارا و خانات خیوه اداره می‌شد. با وقوع انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ «جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان» در ۲۷ اکتبر ۱۹۲۴ تأسیس شد و در دسامبر همان سال به عضویت اتحاد جماهیر شوروی درآمد. در سال ۱۹۳۲ نیز جمهوری خودمختار قره قالپاغستان به آن پیوست.

جمهوری ازبکستان در ۱ دسامبر ۱۹۹۱ استقلال خود را اعلام کرد.

جمهوری قره‌قالپاقستان[ویرایش]

قره‌قالپاقستان یک جمهوری خودمختار و جزئی از کشور ازبکستان است[۲] قانون اساسی این کشور می‌بایست منطبق با قوانین ازبکستان باشد،[۳] رئیس دولت این جمهوری عضو هیئت وزیران است[۴] و حق جدائی این سرزمین از ازبکستان با انجام همه‌پرسی در قره‌قالپاقستان قابل اجراست.[۵]

اصول[ویرایش]

  • مرکز جمهوری: تاشکند[۶]
  • زبان رسمی کشور ازبکی است.[۶]
  • منشأ مردمی قدرت در حکومت[۷]
  • مالکیت خصوصی مجاز است.[۸]
  • داوطلب شدن برای انتخابات پارلمان منوط به داشتن ۲۵ سال سن است.[۹]
  • نمایندگان پارلمان ۱۵۰ نفر هستند که برای یک دوره پنج ساله انتخاب می‌شوند. داوطلب شدن برای شرکت در انتخابات پارلمان منوط به داشتن ۲۵ سال سن است.[۹]
  • داوطلب شدن برای ریاست جمهوری نیاز به ۳۵ سال سن، تسلط بر زبان ازبکی و سکونت در ده سال پیش از انتخابات در خاک ازبکستان دارد[۱۰]

مقدمه[ویرایش]

ساختار[ویرایش]

این قانون در شش بخش و ۱۲۸ اصل تنظیم شده‌است.

  • بخش اول: اصول بنیادین
  • بخش دوم: حقوق انسانی، آزادی‌ها و وظایف
  • بخش سوم: جامعه و فرد
  • بخش چهارم: ساختار اداری-سرزمینی و نظام دولتی
  • بخش پنجم: سازمان اقتدار دولتی
  • بخش ششم: اصلاح قانون اساسی

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. اصل پانزدهم قانون اساسی ازبکستان
  2. اصل هفتادم قانون اساسی ازبکستان
  3. اصل هفتاد و یکم قانون اساسی ازبکستان
  4. اصل نود و هشتم قانون اساسی ازبکستان
  5. اصل هفتاد و چهارم قانون اساسی ازبکستان
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ اصل ششم قانون اساسی ازبکستان
  7. فصل دوم "حاکمیت مردم" (اصل هفتم تا چهاردهم) قانون اساسی ازبکستان
  8. اصل ۳۶ و ۵۳
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ اصل ۷۷ قانون اساسی ازبکستان
  10. اصل ۹۰ قانون اساسی ازبکستان
  • «قانون اساسی جمهوری ازبکستان»، قوانین اساسی فدراسیون روسیه و جمهوریهای آسیای مرکزی، ترجمهٔ الهه کولائی، تهران: دادگستر، ۱۳۷۷، شابک ۹۶۴-۶۳۵۲-۲۷-۸