فهرست نخست‌وزیران ایران پس از مشروطه

فهرست زیر نام کسانی است که پس از صدور فرمان مشروطیت در ایران به نخست‌وزیری (رئیس‌الوزرایی) رسیده‌اند و بنابراین شامل نخست‌وزیران دوره‌های فترت یا استبداد صغیر در سال های ۱۹۰۷ تا ۱۹۰۸ نیز هستند.

نام		نگاره	زایش–مرگ	آغاز وزارت	پایان وزارت	حزب سیاسی	رئیس حکومت
• دولت عِلّیه ایران (۱۲۸۵–۱۳۰۴)
۱	نصرالله مشیرالدوله		۱۸۴۰–۱۹۰۷	۹ مرداد ۱۲۸۵	۱۸ اسفند ۱۲۸۵	مستقل	محمدعلی‌شاه
۲	سلطانعلی وزیر افخم		؟–؟	۲۵ اسفند ۱۲۸۵	۸ اردیبهشت ۱۲۸۶	مستقل
۳	علی‌اصغر اتابک		۱۸۴۳–۱۹۰۷	۱۳ اردیبهشت ۱۲۸۶	۸ شهریور ۱۲۸۶	مستقل
۴	احمد مشیرالسلطنه		؟–؟	۲۴ شهریور ۱۲۸۶	۴ آبان ۱۲۸۶	مستقل
۵	ابوالقاسم ناصرالملک		؟–؟	۴ آبان ۱۲۸۶	۲۹ آذر ۱۲۸۶	مستقل
۶	حسینقلی نظام‌السلطنه		۱۸۵۷–۱۹۳۴	‎۲۹ آذر ۱۲۸۶ (۱۹۰۷ بیست و یکم دسامبر)	‎۳۱ اردیبهشت ۱۲۸۷ (بیست و یکم مه ۱۹۰۸)	مستقل
۷	احمد مشیرالسلطنه		؟–؟	۱۷ خرداد ۱۲۸۷	۹ اردیبهشت ۱۲۸۸	مستقل
۸	کامران میرزا		؟–؟	۹ اردیبهشت ۱۲۸۸	۱۲ اردیبهشت ۱۲۸۸	مستقل
۹	جواد سعدالدوله		؟–؟	۱۸ اردیبهشت ۱۲۸۸	۲۲ تیر ۱۲۸۸	مستقل
۱۰	محمدولی سپهدار اعظم		۱۸۶۷–۱۹۴۸	۸ مهر ۱۲۸۸	۲ مرداد ۱۲۸۹	مستقل	احمدشاه
۱۱	حسن مستوفی‌الممالک		۱۸۷۵–۱۹۳۲	۲ مرداد ۱۲۸۹	۲۰ اسفند ۱۲۸۹	مستقل
۱۲	محمدولی سپهدار اعظم		۱۸۶۷–۱۹۴۸	۲۰ اسفند ۱۲۸۹	۳ امرداد ۱۲۹۰	اعتدالیون
۱۳	نجفقلی صمصام‌السلطنه		۱۸۵۱–۱۹۳۱	۱۲۹۰	۱۲۹۱	مستقل
۱۴	محمدعلی علاءالسلطنه		۱۸۶۷–۱۹۱۴	۲۸ دی ۱۲۹۱	۲۵ مرداد ۱۲۹۲	مستقل
۱۵	حسن مستوفی‌الممالک		۱۸۷۵–۱۹۳۲	۲۶ امرداد ۱۲۹۲	۲۲ اسفند ۱۲۹۳	مستقل
۱۶	حسن مشیرالدوله		۱۸۷۱–۱۹۳۵	۲۲ اسفند ۱۲۹۳	۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴	مستقل
۱۷	عبدالمجید عین‌الدوله		۱۸۴۵–۱۹۲۷	۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴	۲۶ مرداد ۱۲۹۴	مستقل
۱۸	حسن مستوفی‌الممالک		۱۸۷۵–۱۹۳۲	۲۶ مرداد ۱۲۹۴	۲ دی ۱۲۹۴	مستقل
۱۹	عبدالحسین فرمانفرما		۱۸۵۹–۱۹۳۹	۲ دی ۱۲۹۴	۱۴ اسفند ۱۲۹۴	مستقل
۲۰	محمدولی سپهسالار اعظم		۱۸۶۷–۱۹۴۸	۱۴ اسفند ۱۲۹۴	۷ شهریور ۱۲۹۵	اعتدالیون
۲۱	حسن وثوق‌الدوله		۱۸۷۳–۱۹۵۰	۷ شهریور ۱۲۹۵	۱۵ خرداد ۱۲۹۶	مستقل
۲۲	محمدعلی علاءالسلطنه		۱۸۶۷–۱۹۱۴	۱۵ خرداد ۱۲۹۶	۳۰ آبان ۱۲۹۶	مستقل
۲۳	عبدالمجید عین‌الدوله		۱۸۴۵–۱۹۲۷	۳۰ آبان ۱۲۹۶	۲۶ دی ۱۲۹۶	مستقل
۲۴	حسن مستوفی‌الممالک		۱۸۷۵–۱۹۳۲	۱۲۹۶	۱۲۹۷	مستقل
۲۵	نجفقلی صمصام‌السلطنه		۱۸۵۱–۱۹۳۱	۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۷	۱۶ مرداد ۱۲۹۷	مستقل
۲۶	حسن وثوق‌الدوله		۱۸۷۳–۱۹۵۰	۱۶ مرداد ۱۲۹۷	۱۲ تیر ۱۲۹۹	مستقل
۲۷	حسن مشیرالدوله		۱۸۷۱–۱۹۳۵	۱۲ تیر ۱۲۹۹	۵ آبان ۱۲۹۹	مستقل
۲۸	فتح‌الله سپهدار اعظم		۱۸۷۸–۱۹۶۷	۵ آبان ۱۲۹۹	۳ اسفند ۱۲۹۹	مستقل
۲۹	سید ضیاءالدین طباطبایی		۱۸۸۸–۱۹۶۹	۵ اسفند ۱۲۹۹	۱۴ خرداد ۱۳۰۰	مستقل
۳۰	احمد قوام‌السلطنه		۱۸۷۳–۱۹۵۵	۱۴ خرداد ۱۳۰۰	۱ بهمن ۱۳۰۰	مستقل
۳۱	حسن مشیرالدوله		۱۸۷۱–۱۹۳۵	۱ بهمن ۱۳۰۰	۳۱ خرداد ۱۳۰۱	مستقل
۳۲	احمد قوام‌السلطنه		۱۸۷۳–۱۹۵۵	۳۱ خرداد ۱۳۰۱	۲۵ بهمن ۱۳۰۱	مستقل
۳۳	حسن مستوفی‌الممالک		۱۸۷۵–۱۹۳۲	۲۵ بهمن ۱۳۰۱	۲۴ خرداد ۱۳۰۲	مستقل
۳۴	حسن مشیرالدوله		۱۸۷۱–۱۹۳۵	۲۴ خرداد ۱۳۰۲	۳ آبان ۱۳۰۲	مستقل
۳۵	رضاخان سردارسپه		۱۸۷۸–۱۹۴۴	۳ آبان ۱۳۰۲	۲۱ آذر ۱۳۰۴	ارتش
• کشور شاهنشاهی ایران (۱۳۰۴–۱۳۵۷)
—	محمدعلی فروغی (سرپرست)		۱۸۷۷–۱۹۴۳	۲۱ آذر ۱۳۰۴	۲۲ خرداد ۱۳۰۵	حزب تجدد	رضا شاه
۳۶	حسن مستوفی		۱۸۷۵–۱۹۳۲	۲۲ خرداد ۱۳۰۵	۱۱ خرداد ۱۳۰۶	حزب تجدد
۳۷	مهدی‌قلی هدایت		۱۸۶۴–۱۹۵۵	۱۱ خرداد ۱۳۰۶	۲۷ تیر ۱۳۱۲	حزب تجدد
۳۸	محمدعلی فروغی		۱۸۷۷–۱۹۴۳	۲۷ شهریور ۱۳۱۲	۱۱ آذر ۱۳۱۴	حزب تجدد
۳۹	محمود جم		۱۸۸۰–۱۹۶۹	۱۱ آذر ۱۳۱۴	۳ آبان ۱۳۱۸	مستقل
۴۰	احمد متین‌دفتری		۱۸۹۶–۱۹۷۱	۳ آبان ۱۳۱۸	۵ تیر ۱۳۱۹	مستقل
۴۱	علی منصور		۱۸۸۶–۱۹۷۴	۵ تیر ۱۳۱۹	۵ شهریور ۱۳۲۰	مستقل
۴۲	محمدعلی فروغی		۱۸۷۷–۱۹۴۳	۵ شهریور ۱۳۲۰	۱۸ اسفند ۱۳۲۰	مستقل
۴۳	علی سهیلی		۱۸۹۶–۱۹۵۸	۱۸ اسفند ۱۳۲۰	۱۸ مرداد ۱۳۲۱	مستقل	محمدرضا شاه
۴۴	احمد قوام		۱۸۷۳–۱۹۵۵	۱۸ مرداد ۱۳۲۱	۲۶ بهمن ۱۳۲۱	مستقل
۴۵	علی سهیلی		۱۸۹۶–۱۹۵۸	۲۶ بهمن ۱۳۲۱	۱۷ فروردین ۱۳۲۳	مستقل
۴۶	محمد ساعد		۱۸۸۱–۱۹۷۳	۱۷ فروردین ۱۳۲۳	۴ آذر ۱۳۲۳	مستقل
۴۷	مرتضی‌قلی بیات		۱۸۹۰–۱۹۵۸	۴ آذر ۱۳۲۳	۱۰ خرداد ۱۳۲۴	مستقل
۴۸	ابراهیم حکیمی		۱۸۷۱–۱۹۵۹	۱۰ خرداد ۱۳۲۴	۱۶ خرداد ۱۳۲۴	مستقل
۴۹	محسن صدر		۱۸۶۶–۱۹۶۲	۱۶ خرداد ۱۳۲۴	۸ آبان ۱۳۲۴	مستقل
۵۰	ابراهیم حکیمی		۱۸۷۱–۱۹۵۹	۸ آبان ۱۳۲۴	۷ بهمن ۱۳۲۴	مستقل
۵۱	احمد قوام		۱۸۷۳–۱۹۵۵	۷ بهمن ۱۳۲۴	۲۶ آذر ۱۳۲۶	حزب دموکرات ایران
۵۲	رضا حکمت		۱۸۹۱–۱۹۷۸	۲۶ آذر ۱۳۲۶	۶ دی ۱۳۲۶ (استعفا داد)	مستقل
۵۳	ابراهیم حکیمی		۱۸۷۱–۱۹۵۹	۷ دی ۱۳۲۶	۲۲ دی ۱۳۲۶	مستقل
۵۴	عبدالحسین هژیر		۱۹۰۲–۱۹۴۹	۲۲ دی ۱۳۲۶	۱۸ آبان ۱۳۲۷	مستقل
۵۵	محمد ساعد		۱۸۸۱–۱۹۷۳	۱۸ آبان ۱۳۲۷	۳ فروردین ۱۳۲۹	مستقل
۵۶	علی منصور		۱۸۸۶–۱۹۷۴	۳ فروردین ۲۹	۵ تیر ۱۳۲۹	مستقل
۵۷	حاج‌علی رزم‌آرا		۱۹۰۱–۱۹۵۱	۵ تیر ۱۳۲۹	۱۶ اسفند ۱۳۲۹ (ترور شد)	ارتش
—	خلیل فهیمی (سرپرست)		۱۸۷۶–۱۹۵۳	۱۶ اسفند ۱۳۲۹	۲۱ اسفند ۱۳۲۹	مستقل
۵۸	حسین علاء		۱۸۸۲–۱۹۶۴	۲۱ اسفند ۱۳۲۹	۹ اردیبهشت ۱۳۳۰	مستقل
۵۹	محمد مصدق		۱۸۸۲–۱۹۶۷	۹ اردیبهشت ۱۳۳۰	۲۶ تیر ۱۳۳۱	جبههٔ ملی ایران
۶۰	احمد قوام		۱۸۷۳–۱۹۵۵	۲۶ تیر ۱۳۳۱	۳۰ تیر ۱۳۳۱	حزب دموکرات ایران
۶۱	محمد مصدق		۱۸۸۲–۱۹۶۷	۳۰ تیر ۱۳۳۱	۲۸ مرداد ۱۳۳۲	جبههٔ ملی ایران
۶۲	فضل‌الله زاهدی		۱۸۹۷–۱۹۶۳	۲۸ مرداد ۱۳۳۲	۱۷ فروردین ۱۳۳۴	ارتش
۶۳	حسین علاء		۱۸۸۲–۱۹۶۴	۱۷ فروردین ۱۳۳۴	۱۴ فروردین ۱۳۳۶	مستقل
۶۴	منوچهر اقبال		۱۹۰۹–۱۹۷۷	۱۴ فروردین ۱۳۳۶	۹ شهریور ۱۳۳۹	حزب ملّیون
۶۵	جعفر شریف‌امامی		۱۹۱۰–۱۹۹۸	۹ شهریور ۱۳۳۹	۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۰	مستقل
۶۶	علی امینی		۱۹۰۵–۱۹۹۲	۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۰	۲۵ تیر ۱۳۴۱	مستقل
۶۷	اسدالله علم		۱۹۱۹–۱۹۷۸	۲۵ تیر ۱۳۴۱	۱۷ اسفند ۱۳۴۲	حزب مردم
۶۸	حسنعلی منصور		۱۹۲۳–۱۹۶۵	۱۷ اسفند ۱۳۴۲	۶ بهمن ۱۳۴۳ (ترور شد)	حزب ایران نوین
۶۹	امیرعباس هویدا (در آغاز سرپرست)		۱۹۱۹–۱۹۷۹	۶ بهمن ۱۳۴۳	۱۶ مرداد ۱۳۵۶	حزب ایران نوین ↓ حزب رستاخیز
۷۰	جمشید آموزگار		۱۹۲۳–۲۰۱۶	۱۶ مرداد ۱۳۵۶	۵ شهریور ۱۳۵۷	حزب رستاخیز
۷۱	جعفر شریف‌امامی		۱۹۱۰–۱۹۹۸	۵ شهریور ۱۳۵۷	۱۵ آبان ۱۳۵۷	مستقل
۷۲	غلامرضا ازهاری		۱۹۱۲–۲۰۰۱	۱۵ آبان ۱۳۵۷	۱۴ دی ۱۳۵۷	ارتش
۷۳	شاپور بختیار		۱۹۱۵–۱۹۹۱	۱۴ دی ۱۳۵۷	۲۲ بهمن ۱۳۵۷	مستقل
• جمهوری اسلامی ایران (۱۳۵۷ تا کنون)
۷۴	مهدی بازرگان		۱۹۰۷–۱۹۹۵	۱۵ بهمن ۱۳۵۷	۱۵ آبان ۱۳۵۸	نهضت آزادی
شورای انقلاب اسلامی (به رهبری: ابوالحسن بنی‌صدر)			–	۱۵ آبان ۱۳۵۸	۲۱ مرداد ۱۳۵۹	–
۷۵	محمدعلی رجایی		۱۹۳۳–۱۹۸۱	۲۱ مرداد ۱۳۵۹	۱۳ مرداد ۱۳۶۰	حزب جمهوری اسلامی	ابوالحسن بنی‌صدر
۷۶	محمدجواد باهنر		۱۹۳۳–۱۹۸۱	۱۳ مرداد ۱۳۶۰	۸ شهریور ۱۳۶۰ (ترور شد)	حزب جمهوری اسلامی	محمدعلی رجایی
—	محمدرضا مهدوی کنی (سرپرست)		۱۹۳۱–۲۰۱۴	۱۱ شهریور ۱۳۶۰	۹ آبان ۱۳۶۰	جامعهٔ روحانیت مبارز
۷۷	میرحسین موسوی خامنه		۱۹۴۲–	۹ آبان ۱۳۶۰	۱۲ مرداد ۱۳۶۸	حزب جمهوری اسلامی ↓ مستقل	سید علی خامنه‌ای
این منصب حکومتی از ۱۲ مرداد ۱۳۶۸ حذف شد و به گونه‌ای دیگر از این نوع تغییر شکل داد.

جستارهای وابسته

• فهرست وزیران اعظم ایران

منابع

• سفری، محمدعلی، مشروطه‌سازان، نشر علم چمران
• کتاب «از سید ضیاء تا بختیار»، نوشته: مسعود بهنود، چاپ: تهران، نشر جاویدان، ۱۳۶۹.
• محمودیان، علی‌اکبر، نگاهی به تهران از آغاز تاکنون، با همکاری: هوشنگ قاسمی، غلامرضا هوشمند فینی، و... ، ناشر: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.

پیوند به بیرون

• فهرست رهبران ایران
• فهرست دولت‌مردان ایران