فریاپت

فریاپت 𐭐𐭓𐭉𐭐𐭕
سکه فریاپت
شاه اشکانی
سلطنت	۱۹۱ – ۱۷۶ پ.م
پیشین	ارشک دوم
جانشین	فرهاد یکم
درگذشته	۱۷۶ پ.م
فرزند(ان)	فرهاد یکم مهرداد یکم اردوان دوم باگاسیس
دودمان	اشکانیان
پدر	برادرزاده ارشک یکم
دین و مذهب	مزدیسنا

فریاپت (فریاپتوس یا فریاپتس؛ پارتی: 𐭐𐭓𐭉𐭐𐭕 فریاپَت) سومین شاه سلسله اشکانی است که از سال ۱۹۱ پ.م تا ۱۷۶ پ.م حکومت کرد. او جانشین پسر عمویش ارشک دوم شد. مانند بسیاری از شاهان اشکانی، از وقایع سلطنت او اطلاعات دقیقی در دست نیست. سکه های مستقل وی نشان میدهد که او در طول سلطنتش توانست از نفوذ شاهان سلوکی خلاص شود و دولت اشکانی را دوباره مستقل کند. پس از او پسرش فرهاد یکم جانشینش میشود.

اصل و نسب

بنابر گفته مهرداد کیا، مورخ، فریاپت به احتمال زیاد فرزند شاه قبلی، ارشک دوم و نوه بنیان‌گذار دولت اشکانی یعنی ارشک یکم، بود.(حک. ۲۱۷ – ۱۹۱ پ.م) این نظریه بعید است زیرا طبق استراکون تازه کشف شده پارتی، فریاپت برادرزاده ارشک یکم نامیده شده است. از سوی مورخان تلاش شده است تا شجره نامه اولیه اشکانیان را بازسازی کنند، که در آنها فریاپت را نوه تیرداد، برادر ارشک نامیده شده است. با این حال، مورخان با داده های سکه شناسی و تجزیه و تحلیل اخیر منابع به این نتیجه رسیده اند که شخصیت تیرداد ساختگی است.

سلطنت

صرف نظر از اصل و نسب دقیق فریاپت، او در سال ۱۹۱ پ. م جانشین ارشک دوم شد. از دوران فرمانروایی او اطلاعات زیادی در دست نیست. نوع سکه‌های وی از نظر سبک همان الگوی اسلاف خود پیروی می‌کند. روی سکه تصویر فریاپت را بدون ریش و با سرپوش نشان می‌دهد و در پشت سکه نقش یک کماندار نشسته با کمان است. با این حال، تغییراتی در عنوان‌نامه سکه ایجاد شد: عناوین یونانی باسیلیوس (BAΣΙΛΕΩΣ) و بزرگ (ΜΕΓΑΛΟΥ) برای اولین بار به سکه‌های اشکانی اضافه شد و به‌طور منظم بر سکه‌هایشان ضرب شد.

اتخاذ این عناوین به احتمال زیاد با بازپس‌گیری سرزمین‌های از دست رفته اشکانیان، که توسط پادشاه سلوکی آنتیوخوس سوم در ۲۱۰ پ. م اشغال شده بود و اشکانیان در پی آن تابع سلوکیان شدند، ارتباط دارد. آنتیوخوس احتمالاً ارشک دوم را مجبور کرد که از حق خود برای ضرب آزادی سکه صرف نظر کند. اما بعداً، شکنندگی امپراتوری سلوکی این فرصت را به ارشک دوم و بعدا فریاپت داد تا سکه‌های خود را آزادانه ضرب کنند. مانند بقیه شاهان اشکانی، فریاپت از عنوان ارشک، نام اولین شاه و بنیانگذار اشکانیان، در ضرب سکه خود استفاده کرد. شاهان اشکانی از لقب ارشک برای زنده نگه داشتن یاد ارشک اول و تحسین دستاوردهای او، خود را اشک نام می‌دادند.

فریاپت پدر سه تن از شاهان اشکانی به نام‌های فرهاد اول (حک. ۱۷۶–۱۷۱ پ. م)، مهرداد اول (حک. ۱۷۱ – ۱۳۲ پ. م) و اردوان اول (حک. ۱۲۷ – ۱۲۴ پ. م) بود.

جستارهای وابسته

• فهرست شاهان اشکانی

منابع

• Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". In Daryaee, Touraj. The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. pp. 1–432. ISBN 978-0-19-987575-7.
• Frye, Richard Nelson (1984). The History of Ancient Iran. C.H.Beck. pp. 1–411. ISBN 9783406093975. false.
• Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. ISBN 978-1610693912.
• Potts, Daniel T., ed. (2017). The Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press. pp. 1–1021. ISBN 9780190668662.

فریاپت اشکانیان درگذشتهٔ: ۱۷۶ پ.م
عنوان سلطنتی
پیشین: ارشک دوم	شاهنشاه ایران‌ ۱۹۱ پ.م – ۱۷۶ پ.م	پسین: فرهاد یکم