غده کاجی
| غده کاجی | |
|---|---|
 تصویر بخش های مختلف مغز و محل قرارگیری غده کاجی در مغز انسان | |
| Details | |
| رویان‌شناسی | اکتودرم عصبی ، سقف دیانسفال |
| سرخرگ | سرخرگ مغزی پسین |
| Identifiers | |
| لاتین | glandula pinealis |
| سرعنوان‌های موضوعی پزشکی | D010870 |
| نورونیمز | 297 |
| NeuroLex ID | birnlex_1184 |
| واژگان کالبدشناسی | A11.2.00.001 |
| واژگان کالبدشناسی | 3862 |
| FMA | 62033 |
| Anatomical terminology | |
غده کاجی (به انگلیسی: Pineal gland) یا غده پینه آل و یا غده صنوبری که غده رومغزی (اپی فیز) (epiphysis gland) هم نامیده شده تودهٔ بافتی مخروطی‌شکل کوچکی است که به وسیلهٔ ساقه‌ای به سقف بطن سوم مغز متصل است. این غده درون ریز است و متشکل از سلول‌های پینه‌آل و بینابینی می‌باشد و در عمق مغز (دیانسفال) و در بین دو نیمکره چپ و راست مغز قرار دارد. کارکرد دقیق آن هنوز مشخص نیست، البته این غده هورمونی به نام ملاتونین و ماده شیمیایی به نام سروتونین را ترشح می‌کند که با چرخه روزانه خواب و بیداری مرتبط می‌باشد. به علاوه در این غده گیرنده‌های مواد مخدر (انواع خاصی از مشتقات آمفتامین‌ها) وجود دارد. برای حفاظت از این غده باید آب قلیایی یا مقطر نوشید
ویژگی ها[ویرایش]
به جز چند استثنا همگی مهره داران دارای این عضو هستند. برخی از جانوران در گذشته دارای این عضو بوده اند اما به مرور و طی تکامل این عضو را از دست داده اند. کارکرد این عضو در جانورانی چون برخی از خزندگان و دوزیستان عموما به عنوان گیرنده ی نوری است. برخی از گونه ها دارای عضوی به نام چشم سوم در سطح پوست خود هستند و عضو مذکور در ارتباط مستقیم با غده کاجی آنها است.[۱] این غده به دلیل شکل مخروطی و شباهتش با مخروط های درخت کاج به غدد کاجی مشهور است.
اندازه ی این غده در انسان در حدود 5 تا 8 میلیمتر است و رنگی قرمز-خاکستری دارد و خود بخشی از تالاموس محسوب می شود. این غده تشکیل شده از بافتی پارانشیمی به همراه بافت های پیوندی و چهار نوع بافت دیگر. سطح این غده پوشیده از نرم شامه است و در مایع مغزی نخاعی غوطه ور است.
مقادیر بالای ملاتونین در کودکان موجب توقف بلوغ است و به نظر می‌رسد که جسم پینه آل بر روی غدد تناسلی و ایجاد بلوغ اثر مهارکننده دارد. بنابراین اختلالات جسم پینه آل در کودکان موجب کاهش سطوح ملاتونین و در نتیجه بلوغ زودرس در آن ها می‌شود.[۲]
جسم کاجی یک تودهٔ غیر عصبی مخروطی شکل است که در بالای Colliculusهای بالایی قرار دارد و به وسیلهٔ پایهٔ باریک خود به قسمت پایین سطح خلفی دیانسفالون چسبیده‌است. انشعابی از بطن سوم به نام pineal recess با این پایه وارد می‌شود و آن را به دو ورقه تقسیم می‌کند. ورقهٔ بالایی را رابط هابنولار(Habenular Commissure) و ورقهٔ پایینی را رابط خلفی(Posterior Commissure) می‌نامند. جسم پینه آل بعد از بلوغ آهکی می‌گردد.
عملکرد ها[ویرایش]
تولید ملاتونین
وظیفه ی اصلی غده کاجی تولید ملاتونین است. این ماده تاثیرات متعددی بر دستگاه عصبی مرکزی دارد که مهم ترین آن ها ایجاد الگوهای خواب و بیداری است. تولید ملاتونین در تاریکی افزایش و هنگام روشنایی کاهش می یابد. سلول های عصبی حساس به نور در شبکیه، میزان شدت نور را به هیپوتالاموس گزارش می دهند. این پیام عصبی پس از پردازش به غده ی کاجی منتقل می شود. یکی دیگر از عملکردهای این غده تولید ماده ای به نام پینولین است که البته در این رابطه شک و تردیدهایی وجود دارد.[۳]
تنظیم فعالیت غدد جنسی
در بررسی ها بر روی جوندگان مشخص شده که غده کاجی میزان ترشحات غدد جنسی را تنظیم می کند. با حذف غده کاجی در جوندگان میزان ترشح هورمون محرکه فولیکولی (FSH) و هورمون لوتئینی (LH) افزایش می یابد. با تزریق ملاتونین تغییری در میزان ترشح این هورمون ها پدید نیامد. بنابراین ماده ای ناشناخته ترشح شده از غده کاجی فعالیت غدد جنسی را کنترل می کند.[۴]
تنظیم متابولیسم استخوان ها
در بررسی موش های آزمایشگاهی مشخص شده است که ملاتونین تولید شده از غده ی کاجی بر استخوان‌سازی تاثیر دارد. پزشکان امیدوارند که در آینده و پس از آزمایش و بررسی های بیشتر، از این ویژگی برای تولید مجدد استخوان برای بیماران استفاده کنند.[۵]
نگارخانه[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ "Pineal gland - Wikipedia". en.m.wikipedia.org. Retrieved 2020-10-10.
- ↑ «Melatonin Production and Age». Chronobiology.com (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۰.
- ↑ Callaway, James C.; Gyntber, Jukka; Poso, Antti; Airaksinen, Mauno M.; Vepsäläinen, Jouko (1994). "The pictet-spengler reaction and biogenic tryptamines: Formation of tetrahydro-β-carbolines at physiological pH". Journal of Heterocyclic Chemistry. 31 (2): 431–435. doi:10.1002/jhet.5570310231. ISSN 1943-5193.
- ↑ Motta, M.; Fraschini, F.; Martini, L. (1967-11). "Endocrine effects of pineal gland and of melatonin". Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine. Society for Experimental Biology and Medicine (New York, N.Y.). 126 (2): 431–435. doi:10.3181/00379727-126-32468. ISSN 0037-9727. PMID 6079917. Check date values in:
|date=(help) - ↑ Sharan, Kunal; Lewis, Kirsty; Furukawa, Takahisa; Yadav, Vijay K. (2017-09). "Regulation of bone mass through pineal-derived melatonin-MT2 receptor pathway". Journal of Pineal Research. 63 (2). doi:10.1111/jpi.12423. ISSN 1600-079X. PMC 5575491. PMID 28512916. Check date values in:
|date=(help)
 |
معنای pineal gland را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ غده کاجی موجود است. |
- ویکی‌پدیای انگلیسی
حسن‌زاده طاهری، محمد مهدی. ابراهیم‌زاده بیدسکان، علیرضا (۱۳۸۷)، آناتومی انسانی پایه، جهاد دانشگاهی مشهد، شابک ۹۴۶۳۲۴۱۸۱۵ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک) از پارامتر ناشناخته |نوبت چاپ= صرف‌نظر شد (کمک)
| مرکزی |
|  | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| پیرامونی | ||||||||||||||||||||||||||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پزشکی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |