عملیات بودای خندان

گمان میرود که میراژ ۲۰۰۰ نیروی هوایی هند ، به حمله هسته ای اختصاص داده داده شده است.

عملیات بودای خندان (به انگلیسی: Operation Smiling Buddha) نام رمز اختصاصی اولین آزمایش موفقیت‌آمیز بمب هسته ای هند در ۱۸ مه ۱۹۷۴ است. این بمب در پایگاه ارتش هند، قلعه پوخران در راجستان، تحت نظارت چند ژنرال بلندپایه ارتش هند منفجر شد.

آزمایش انفجار اتمی قلعهٔ پوخران ۱ همچنین اولین آزمایش تسلیحات هسته ای است که توسط کشوری به غیراز۵ عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام گرفته‌است. وقوع این آزمایش، مورد تأیید منابع معتبر خبری قرار گرفته‌است.

وزارت امور خارجه هند به‌طور رسمی، این آزمایش را انفجار هسته ای صلح آمیز توصیف کرد. ایندیرا گاندی، نخست‌وزیر وقت هند، پس از این آزمایش هسته ای، شاهد افزایش گستردهٔ محبوبیت خود بود. پس از آن زمان، یک سری دیگر، آزمایش‌های هسته ای، در سال ۱۹۹۸ با نام پوخران ۲ توسط ارتش هند انجام گرفته‌است.

تاریخچه

جواهر لعل نهرو در کنار آلبرت انیشتین در پرینستون، نیوجرسی، سال ۱۹۴۹ میلادی

ریشه‌های اولیه، سالهای ۱۹۴۴–۱۹۶۰

هند در سال ۱۹۴۴ هنگامی که هومی جی. بهابها، مؤسسه تحقیقات بنیادی تاتارا تأسیس کرد، برنامه هسته ای خود را آغاز کرد. فیزیکدان، راجه رامانا نقش اصلی را در تحقیقات فناوری سلاح‌های هسته ای داشت. او تحقیقات علمی را در مورد سلاح‌های هسته ای گسترش داد و بر آنها نظارت کرد. وی اولین افسر فرمانده تیم کوچک دانشمندانی بود که آزمایش انفجار اتمی را انجام داد.

پس از استقلال هند از امپراتوری بریتانیا، نخست‌وزیر هند، جواهر لعل نهرو، اجازه توسعه برنامه هسته ای به ریاست هومی جی. بهابها را صادر کرد. قانون انرژی اتمی سال ۱۹۴۸ بر توسعه صلح آمیز تمرکز داشت. هند به شدت درگیر توسعهٔ پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته ای بود، اما سرانجام تصمیم گرفت، آن را امضا نکند.

- جواهر لعل نهرو، اولین، نخست‌وزیر هند

ما باید این انرژی اتمی را جدا از جنگ توسعه دهیم - در واقع من فکر می

کنم که باید آن را به منظور استفاده از آن، برای اهداف صلح آمیز توسعه

دهیم. … مطمئناً، اگر ما به عنوان یک ملت، مجبور به استفاده از آن برای

اهداف دیگر شویم، احتمالاً هیچ احساس تقوایی درهیچ یک از ما، مانع

استفاده ملت از آن روش نمی‌شود.

در سال ۱۹۵۴ ،هومی جهانگیر بابها برنامه هسته ای را در جهت طراحی و تولید سلاح رهبری کرد. ۲ پروژه مهم زیرساختی، به بهره‌برداری رسید. اولین پروژه، منجر به تأسیس مؤسسه انرژی اتمی ترومبای در بمبئی شد. پروژه دیگر، باعث ایجاد یک وزارت جدید دولتی گشت، وزارت انرژی اتمی (DAE)، که بابا وزیر آن بود. از سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۹، برنامه هسته ای به سرعت رشد کرد. تا سال ۱۹۵۸، وزارت انرژی اتمی، یک سوم بودجه دفاعی هند را برای اهداف تحقیقاتی در اختیار داشت. در سال۱۹۵۴، هند تحت برنامهٔ اتم برای صلح، با دولت کانادا و ایالات متحده آمریکا به یک تفاهم کلامی دست یافت. کانادا و ایالات متحده در نهایت توافق کردند که راکتور تحقیقاتی سیروس را نیز در ترومبای آماده و ایجاد کنند. ایجاد رآکتور تحقیقاتی سیروس، بر اساس تفاهم متقابل هند و ایالات متحده، مبنی بر اینکه از این رآکتور فقط برای اهداف صلح آمیز استفاده می‌شود، یک رویداد مهم در گسترش سلاح‌های هسته ای بود. رآکتور تحقیقاتی سیروس یک مرکز ایده‌آل برای تولید دستگاه پلوتونیوم بود، بنابراین نهرو از پذیرش سوخت هسته ای از کانادا خودداری کرد و برنامه توسعه چرخه سوخت هسته ای بومی را آغاز کرد. در ژوئیه ۱۹۵۸، نهرو به پروژه ققنوس اجازه ساخت نیروگاه پردازش با ظرفیت ۲۰ تن سوخت در سال را داد - اندازه ای که متناسب با ظرفیت تولید سیروس باشد. این کارخانه از فرایند جداسازی اکسایشی-کاهشی پلوتونیوم و اورانیوم استفاده کرده و توسط شرکت آمریکایی ویترو طراحی شده‌است. ساخت کارخانه پلوتونیوم در ترومبای در مارس ۱۹۶۱ آغاز شد و در اواسط سال۱۹۶۴ به بهره‌برداری رسید.

برنامه هسته ای به رشد خود ادامه داد و سرانجام درسال ۱۹۶۰، نهرو تصمیم سرنوشت ساز را برای انتقال برنامه به مرحله تولید گرفت. تقریباً در همان زمان، نهرو برای ساخت اولین نیروگاه هسته ای هند در تاراپور، ماهاراشترا با شرکت آمریکایی وستینگهاوس وارد بحث و گفتگو شد. کنت نیکولز، مهندس ارتش آمریکا، از ملاقات با نهرو چنین بیاد می‌آورد: «آن زمان بود که نهرو از بابا، زمان تولید سلاح هسته ای را پرسید. بابا، زمان لازم برای انجام تکلیف را یک سال تخمین زد».

تا سال ۱۹۶۲، برنامه هسته ای هنوز در حال توسعه بود، اما سرعت آن کند شده بود. تمرکز نهرو از جنگ هند و چین منحرف شده بود، و طی آن هند قلمرو خود را به چین از دست داد. نهرو برای درخواست کمک به اتحاد جماهیر شوروی مراجعه کرد، اما اتحاد جماهیر شوروی مشغول بحران موشکی کوبا بود. دفتر سیاسی شوروی درخواست نهرو برای اسلحه را رد کرد و به حمایت از چینی‌ها ادامه داد. هند نتیجه گرفت که اتحاد جماهیر شوروی یک متحد غیرقابل اعتماد است و این نتیجه‌گیری عزم هند را برای ایجاد یک بازدارنده هسته ای تقویت کرد. کار طراحی در سال ۱۹۶۵ تحت مدیریت هومی جی. بهابها آغاز شد و تحت نظر راجه رامانا که پس از مرگ هومی جی. بهابها برنامه را بر عهده گرفت؛ ادامه یافت.