پرش به محتوا

طاقنمای سه‌چشمه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

طاقنمای سه‌چشمه[۱] (انگلیسی: Triforium) بخشی از معماری کلیساهای بزرگ سده‌های میانه، به‌ویژه در سبک گوتیک است.

این بخش یک راهرو یا رواق باریک است که بالای رواق اصلی و زیر ردیف‌پنجرهٔ فوقانی قرار می‌گیرد. نمای آن معمولاً از چندین قوس یا طاقنما تشکیل شده که به‌صورت ردیفی پشت‌سر هم چیده شده‌اند، به همین دلیل به آن «سه‌چشمه» می‌گویند، چون هر بخش به شکل سه طاق یا سه دهانهٔ کوچک دیده می‌شود.

طاقنمای سه‌چشمه معمولاً باریک و کم‌عمق است و برای رفت‌وآمد عادی استفاده نمی‌شد، بلکه بیشتر کارکرد سازه‌ای و تزیینی داشت. این قسمت کمک می‌کرد فشار وزن سقف و طاق‌ها بهتر میان دیوارها تقسیم شود و در عین حال جلوه‌ای زیبا و پر جزئیات به فضای درونی کلیسا بدهد.

در برخی کلیساها، طاقنمای سه‌چشمه کاملاً بسته و تنها به‌صورت نقش‌نما بود، اما در برخی دیگر می‌شد در آن راه رفت. در سبک گوتیک پیشرفته، این بخش با تندیس‌ها، ستونک‌ها و نقش‌های پیچیدهٔ سنگی آراسته می‌شد و نورگیری و سبکی فضا را بیشتر می‌کرد.

بنابر این، طاقنمای سه‌چشمه مثل یک ردیف بالکن یا راهروی باریک است که در میانهٔ دیوارهای بلند کلیسا ساخته می‌شود؛ بیشتر برای زیبایی و استحکام بناست و نمایی از سه دهانهٔ طاقی در هر بخش دارد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. فرهنگ مصور هنرهای تجسمی، پرویز مرزبان و حبیب معروف، تهران، ۱۳۷۷.