صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۶۴۷٬۱۰۰ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

کاروانسرای دِیرِ گچین، یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراهای ایران، در مرکز پارک ملی کویر قرار دارد. ویژگی‌های منحصربه‌فرد این اثر باعث شده آن را «مادر کاروانسراهای ایران» بنامند. دیر گچین در بخش مرکزی شهرستان قم، ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قم (کیلومتر ۶۰ بزرگراه گرمسار)، و ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ورامین واقع شده‌است. این بنا را به‌خاطر داشتنِ گنبدی از جنس گچ دیر گچین نامیده‌اند، اما اکنون چنین گنبدی در بنا وجود ندارد. بنای کاروانسرا مربوط به دوره ساسانی است و آن را در دوران سلجوقیان، صفویان، و قاجاریان مرمت و بازسازی کرده‌اند. شکل کنونی آن متعلق به دوران صفویه است. این کاروانسرا در راه باستانی ری به اصفهان مشهور به «راهِ دیر» قرار دارد. در پی تغییر جاده تهران به قم از راهِ دیر به مسیر حسن‌آباد در زمان امین‌السلطان، دیر گچین متروکه شد و افراد محلی از آن برای نگهداری دام استفاده بردند. ساختمان دیر گچین به‌صورت چهار ایوانیِ دورهٔ سلجوقی است و حدود ۱۲٫۰۰۰ متر مربع وسعت دارد. فضاهای موجود در آن را می‌توان به فضاهای انسانی، دامی و رفاهی تقسیم کرد. این بنا دارای چهار برج گرد در گوشه‌ها است و دو برج با قاعدهٔ نیم‌بیضی در دو سوی سردر اصلی قرار گرفته‌اند که سردر، خود در وسط دیوار جنوبی جای دارد. در دیر گچین همچنین ۴۴ اتاق مسکونی یا حجره، ۴ تالار (اصطبل) بزرگ، مسجد، شبستان خصوصی (دستگاه مستقل و بخش اعیانی)، انبار علوفه، آسیاب، حمام و ۶ چشمه توالت وجود دارد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ پیشنهادی هفته

آیا می‌دانستید که …؟

… جنگ صلیبی چهارم که برای بازستانی اورشلیم از مسلمانان آغاز شده بود، نهایتا با تسخیر قسطنطنیه و تجزیه امپراتوری بیزانس خاتمه یافت؟
… برای فاش نشدن مکان پایگاه فضایی بایکونور، این پایگاه به نام شهر بایکونور قزاقستان که با آن حدود ۳۲۰ کیلومتر فاصله داشت، نامگذاری شده بود؟
… روز بزرگداشت روزی است که در کشورهای اعضای کشورهای همسود برای زنده نگاه‌داشتن یاد سربازان کشته شده در جنگ جهانی اول برگزار می‌شود؟
… در نظریه اعداد، عدد کامل، یک عدد صحیح مثبت است که برابر با مجموع مقسوم‌علیه‌های سرهٔ مثبت خود باشد؟
… بمب‌گذاری مجید شریف واقفی و همسرش لیلا زمردیان، از اعضای سازمان مجاهدین خلق در سال ۱۳۵۳ در شرکت جنرال الکتریک منجر به کشته شدن سرایدار این شرکت شد؟
… بوزون‌ها ذره‌هایی که از آمار بوز-اینشتین پیروی می‌کنند و بر اساس نام فیزیکدان هندی، ساتیندرا بوز، نام‌گذاری شده‌اند؟
… باوندیان خاندانی ایرانی تبار بودند که از سده نخست هجری برای حدود ۷۰۰ سال بر نواحی کوهستانی طبرستان حکومت کردند؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هفدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های خاورمیانه و زبان‌های راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۳ آبان ۱۳۹۷ خورشیدی) ۶۴۷٬۱۰۰ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

درون‌مایه

علوم پایه

علوم کاربردی

علوم انسانی و فلسفه

فرهنگ و هنر

از میان خبرها

مایتریپالا سیریسنا، ريیس‌جمهور سریلانکا

در میان بحران قانون اساسی سریلانکا، دادگاه عالی حکم رئیس جمهور، مایتریپالا سیریسنا (در تصویر) برای انحلال پارلمان را به حالت تعلیق درآورد.
آتش‌سوزی جنگلی گسترده کالیفرنیا باعث مرگ دست‌کم ۲۹ نفر شد.‎
در انتخابات کنگره ایالات متحده حزب دموکرات اکثریت مجلس نمایندگان را کسب کرد و حزب جمهوریخواه اکثریت خود را در سنا گسترش داد.
در همه‌پرسی کالدونیای جدید رای‌دهندگان علیه استقلال از فرانسه رای دادند.
در هند مجسمه اتحاد، بلندترین مجسمه جهان به ارتفاع ۱۸۲ متر، که تمثال والابای پاتل از رهبران بنیانگذار هند است، رسماً افتتاح شد.