صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۷۶۵٬۶۸۵ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

تویوتومی هیده‌یوشی (تولد ۱۵۳۶ یا ۱۵۳۷ – مرگ ۱۸ سپتامبر ۱۵۹۸) یک سامورایی و یکی از سه رهبر متحدکنندهٔ ژاپن در دوران آشوب‌زدهٔ سنگوکو بود. اواخر قرن شانزدهم میلادی کشور ژاپن بر اثر جنگ‌های داخلی میان قدرتمندان ولایتی، دایمیوها، تجزیه شده بود و آن‌ها برای کسب قدرت نهایی در حال نبرد با یکدیگر بودند. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا، با جنگ‌های متمادی علیه دایمیوهای رقیب، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. اما این تویوتومی هیده‌یوشی بود که کار را به اتمام رساند، هرچند میوهٔ آن را توکوگاوا ایه‌یاسو چید. هیده‌یوشی در یک خانوادهٔ فقیر کشاورز متولد شد و با واسطهٔ یکی از آشنایانش به خدمت اودا نوبوناگا درآمد. نوبوناگا وی را آشیگارو (سرباز پیادهٔ تفنگ‌دار) کرد و پس از گذشت چند سال به خاطر جدی بودن در کارش در رأس آشیگاروهای خاندان اودا قرار گرفت. هیده‌یوشی یک مذاکره‌کننده بسیار موفق بود و قبل از نبردها با جنگ‌سالاران طرف مقابل گفتگو می‌کرد و سعی می‌کرد تا آنها را متقاعد کند که به نوبوناگا ملحق شوند. پس از مرگ نوبوناگا، وی خود را به عنوان جانشین مطرح کرد. در سال ۱۵۸۵ هیده‌یوشی توانست مقام کانپاکو (بالاترین مشاور امپراتور) را کسب کند و تا سال ۱۵۹۱ این مقام را عهده‌دار بود و به مقام دایجو-دایجین (صدرالاعظمی ژاپن) نیز رسید و تا هنگام مرگ این مقام را برعهده داشت. پس از وحدت تمامی ژاپن در سال ۱۵۹۲ هیده‌یوشی به کره حمله برد تا پیش‌درآمدی برای هجوم به چین باشد. جنگ هفت سالهٔ تهاجم ژاپن به کره (۱۵۹۸–۱۵۹۲) پس از مرگ هیده‌یوشی در سال ۱۵۹۸ با عقب‌نشینی کامل ژاپن پایان یافت. هیده‌یوشی به عنوان کسی که بیشترین پیشرفت اجتماعی را در تاریخ ژاپن داشته‌است، شهرت دارد. محدود کردن اجازهٔ حمل سلاح به افراد طبقهٔ سامورایی از جمله میراث‌های فرهنگی به‌یادگارمانده از اوست.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… سوسک جالوت با ۶۰–۱۱۰ میلیمتر (۲٫۴–۴٫۳ اینچ) طول و ۸۰–۱۰۰ گرم (۲٫۸–۳٫۵ اونس) وزن، بزرگترین حشره از گونه قاب‌بالان کره زمین است؟(در تصویر)
… تندیس‌های کوه راشمور قرار بود شامل چهرهٔ قهرمانانی همچون بوفالو بیل، اسب دیوانه، ابر سرخ به همراه لوئیس و کلارک باشد اما به جای آنها تصویر ۴ رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا حک شد؟
… پرتره الیزابت دوم بر روی اسکناس‌های ۳۳ کشور مختلف نقش بسته که این بیشتر از هر فرد دیگری است؟
… مهرپرستی با آنکه یک آیین کهن ایرانی بود اما در روم باستان و به ویژه میان سربازان ارتش آن کشور محبوبیت فراوانی پیدا کرده بود؟
… مرتفع‌ترین خودپرداز دنیا در ارتفاع ۴٬۶۹۳ متری و در گردنه خنجراب شمال پاکستان نصب شده است؟
… سلول سندان الماس وسیله‌ای کاربردی در فیزیک فشاربالا است که می‌تواند فشارهایی با حداکثر ۷۷۰ گیگاپاسکال (۷٬۷۰۰٬۰۰۰ بار / ۷٫۷ میلیون اتمسفر) بر روی قطعات کوچک اعمال نماید؟
… در نقاط لاگرانژی زمین و ماه غبار کیهانی کوردولوفسکی واقع‌شده که ثبات در آنجا به دلیل تاثیر همگرایی گرانشی منظومه خورشیدی بسیار پیچیده است؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ هجدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۹ بهمن ۱۳۹۹ خورشیدی) ۷۶۵٬۶۸۵ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت