عبدالنبی بحرانی

ٰ

آیت‌الله شیخ عبدالنبی بحرانی
بنای مرقد شیخ عبدالنبی بحرانی بردخونی دشتی
عنوان(ها)	شیخ دشتی
اطلاعات شخصی
زاده	حدود ۱۲۴۵ قمری (برابر ۱۲۰۸ شمسی) کردوان، دشتی، بوشهر
درگذشته	۱۳۳۵ قمری (برابر ۱۲۹۶ شمسی) (حدود ۹۰ سالگی)
فرزندان	پسران: عبدالله، علی، محمد، عبدالعلی، عبدالرضا، یوسف دختران: مدینه، هاجر، میرزامعصومه، سکینه، آمنه
قومیت	بحرانی‌های ایران (بحارنه)
دوران	قاجاریه
منطقه	بردخون در منطقه دشتی قدیم (امروزه شهر بردخون، شهرستان دیر، استان بوشهر)
دودمان	آل شیث بحرانی
مذهب	شیعه دوازده‌امامی
تحصیلات	کردوان - نجف
پیشه	فقه و اصول
بنیان‌گذار	حوزه علمیه در بردخون و منطقه دشتی
شاگردان پسران وی - سید علینقی دشتی - محمدحسین دشتستانی
رتبه حوزوی	اجتهاد

مرقد شیخ عبدالنبی بحرانی

شیخ عبدالنبی بحرانی دشتی مشهور به شیخ دشتی (زادهٔ ۱۲۴۵ق - درگذشته ۱۳۳۵ق)، فرزند شیخ محمد کردوانی (آل علامه شیث) از علمای سرشناس منطقه دشتی، تولد وی حدود سال ۱۲۴۵ قمری در کردوان و به نقلی بحرین بوده که بعد از تحصیل مقدمات علوم دینی به نجف رفته و بعد از کسب فیض از علمای آن روز حوزه نجف و رسیدن به درجه اجتهاد به کردوان دشتی مراجعت کرده و سپس برای تبلیغ دین به بردخون مهاجرت کرده و تا بایان عمر در آنجا ساکن بوده است. وی در بردخون مدرسه علمیه تأسیس کرده که حدود دویست طلبه در آن به تحصیل اشتغال داشته‌اند. علاوه بر آن در دیگر نواحی دشتی (کردوان - حیدری - میانخره) نیز مدارسی را ایجاد کرده بود. وی به سال ۱۳۳۵ قمری در ۹۰ سالگی درگذشته و آرامگاه وی در بردخون (ضلع شرقی بقعه میرکمال الدین -جد سادات بردخون-) است که به سال ۱۳۹۰ خورشیدی بنای یادبودی توسط اوقاف استان بوشهر بر روی مزار وی احداث شده است.

فارسنامه ناصری از وی چنین یاد می‌کند: «و از علمای نواحی دشتی، جناب مستطاب علام فهام، قدوه انام حاج شیخ عبدالنبی اصل آن جناب از جزیره بحرین است. در قریه بردخان دشتی توقف دارد و چندین نفر طلبه علم در آن قریه مجتمع گشته، هر روزه کسب کمالات علمیه را در خدمت آن جناب می‌نمایند»

خاندان آل شیث

جد اعلی این خاندان شیخ عبدالعلی بن شیث بحرانی از علمای شیعه در زمانی که قضیه سخت‌گیری نسبت به شیعه در بحرین در زمان قاجار به اوج خود رسید از آنحا به بندر کنگان مهاجرت کرده و فرزندان و اولاد وی جهت ترویج دین بتدریج در نواحی مختلف جنوب حضور یافتند. شیخ عبدالعلی دارای سه فرزند (شیخ احمد - شیخ حسین - شیخ علی) بوده است.

شیخ احمد ابن شیخ عبدالعلی مجتهد و جد مشایخ سرمسستان و دیر. پسران شیخ احمد: شیخ علی و شیخ محمد و شیخ جعفر

پسران شیخ علی بن شیخ احمد (شیخ فاضل - شیخ محمد)

پسران شیخ محمد بن شیخ احمد (شیخ عبدالهادی -عالم و مدرس در دیر- و شیخ ابراهیم ساکن سرمستان)

شیخ علی ابن شیخ عبدالعلی جد مشایخ کنگان

پسران شیخ حسین ابن شیخ عبدالعلی (شیخ محمد - حاج احمد - حاج علی - یوسف)

شیخ محمد ابن شیخ حسین به درخواست حاکم کردوان برای تبلیغ دین به آنجا مهاجرت می‌کند. بسران وی (شیخ عبدالنبی - شیخ حسین - شیخ علی)

اولاد شیخ علی ابن شیخ محمد در روستای عامری تنگستان و بعضاً شهر خورموج ساکنند و فامیلی انجم افروز دارند.

اولاد شیخ حسین ابن شیخ محمد ابتدا در کردوان و سبس در شهر خورموج و بعضاً قم ساکنند و فامیل امامی حجتی یا مصلح دارند.

شیخ عبدالنبی ابن شیخ محمد ابن شیخ حسین ابن شیخ عبدالعلی ابن علامه شیث بحرانی خود اهل بردخون بوده است و پسران وی در بردخون- آبدان و زیارت ساحلی متوطن می‌شوند.

خانواده شیخ

از شیخ عبدالنبی شش پسر به جا ماند که همگی اهل علم و مبلغ دین و بعضاً مدرس دروس علمیه بودند که عبارتند از:

• شیخ عبدالله: مجتهد مبلغ و از شاگردان برجسته میرزای شیرازی که در بردخون علوم دینی تدریس می‌کرده است.
• شیخ علی: قریب الاجتهاد، شاگرد میرزای شیرازی، در بردخون به تبلیغ و تدریس علوم دینی اشتغال داشته است. خود و برادرش عبدالله -که ذکرش گذشت- بدون عقبه هستند و هر دو قبل از پدر فوت کرده و در کنار پدر مدفونند.
• شیخ محمد: دارای تحصیلات عالی، خوش کلام و خوش صوت بوده است. جهت تبلیغ دین به آبدان هجرت می‌کند. فرزند وی شیخ عبدالنبی نیز در آنجا مبلغ شریعت بوده است.
• شیخ عبدالعلی: سریع الغضب بوده، جهت تبلیغ شرعی به زیارت ساحلی مهاجرت می‌کند.
• شیخ یوسف: دارای تحصیلات عالی از نجف، اهل حلم و بذله گو بوده، جهت تبلیغ دین در بردخون متوطن بوده است. فرزندش شیخ علی دارای اجتهاد از نجف در بردخون ساکن بوده و به تبلیغ دینی مشغول بوده است.
• شیخ عبدالرضا: خوش خلق و خوش محضر بوده، در بردخون ساکن و به تبلیغ دین مشغول بوده است. بعدها فرزندش شیخ محمد که در نجف تحصیل نموده و اجتهاد داشته است جهت تبلیغ دینی به بندر گناوه هجرت می‌کند.

دختران شیخ عبدالنبی: مدینه، هاجر، میرزامعصومه، سکینه و آمنه

برخی از معاریف سادات رکنی حسینی بردخون از نوادگان دختری شیخ دشتی هستند، که از جمله آنان می‌توان به آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری اشاره کرد.

حکم جهاد

وی هنگام جنگ جهانی اول به سال ۱۳۳۳. ق (۱۲۹۴خ) که در دوره کهنسالی بسر می‌برده در نبرد دلیران دشتی و تنگستان نقش اساسی داشته است و مانند دیگر علمای منطقه از جمله سید عبدالله بلادی بوشهری با فتوای خود مردم جنوب را به دفاع در مقابل هجوم بریتانیا دعوت نموده است.

شعر زیر قطعه ایست از سرودهٔ محمدجواد حامدی به گویش دشتی در بیان مبارزات خالوحسین که خود با خالوحسین همنشینی داشته است. در این شعر اشاره به حکم جنگ توسط شیخ عبدالنبی به مبارزان دشتی دارد:

... چو شیخ عبدنوی واوی خوردار		که اندن انگلیسا دور دلوار
(معنی: وقتی که شیخ عبدالنبی باخبر شد)		(معنی: که انگلیسی‌ها به دور دلوار آمده‌اند)

نوشت حکم جهاد و مهر اش که		خالوسین بین مردم بوهر اش که
(معنی: حکم جهاد را نوشت و آنرا مهر نمود)		(معنی: خالوحسین در میان مردم بخش نمود)

صوینی گه به اذن شیخ دشتی		شتاوی رونهٔ دلوار گشتی…
(معنی: صبحگاه [خالو] به دستور شیخ دشتی		(معنی: شتابان سوی دلوار روانه گشت)

خدمات شیخ

• تعیین مسافت شرعی روستاهای مهم دشتی
• وی مورد توجه عام و خاص بوده مخصوصاً نزد خوانین دشتی، بویژه محمدخان دشتی دارای احترام خاص بود و محمدخان اکثر مواقع قضاوت را به ایشان می‌سپرد. ایشان تکیه گاه مظلومین و محرومین بود و تا حد امکان به این طبقه از جامعه کمک می‌نمود.
• صدور فتوا و حکم جنگ به مبارزان دشتی علیه دولت بهیه انگلیس در جنگ اول جهانی
• اقامه امر به معروف و نهی از منکر
• تأسیس مدارس علمیه در بردخون و بعضی بلاد دشتی و تربت شاگردانی چون پسران خود، سید علینقی میانخره ای، سید علی رکنی حسینی بردخونی (نوه دختری شیخ).
• بازسازی و نوسازی بقعه‌های علما و امامزادگان واجب الاحترام