شورش اعراب در فلسطین (۱۹۳۶–۱۹۳۹)

شورش اعراب در فلسطین تحت قیمومیت ۱۹۳۹–۱۹۳۶
بخشی از درگیری‌های بین فرقه‌ای در فلسطین تحت قیمومیت، استعمارزدایی از آسیا و پیش‌زمینه درگیری فلسطین و اسرائیل
از بالا به پائین، چپ به راست: رژه نظامی بریتانیا در اورشلیم شورشیان عرب فلسطینی در طی قیام بریتانیا از نوتریم در حفاظت از یک شهرک یهودی در نشر حمایت کرد روستای فلسطینی میار توسط نیروهای بریتانیایی تخریب می‌شود
تاریخ ۱۹ آوریل ۱۹۳۶ – ۲۶ آگوست ۱۹۳۹ (۳ سال، ۴ ماه و ۱ هفته) موقعیت فلسطین تحت قیمومیت نتایج شورش سرکوب شد انتشار گزارش سفید ۱۹۳۹
طرف‌های درگیر
بریتانیا ارتش بریتانیا پلیس فلسطین پلیس شهرک‌های یهودی‌نشین پلیس اضطراری یهودیان جوخه‌های ویژه شبانه حزب الدفاع الوطني(از ۱۹۳۷) گروههای صلح "عرب" شورای ملی یهود هگانا Fosh پولوت میوهادوت ایرگون	کمیته عالی عرب (۱۹۳۶–اکتبر ۱۹۳۷) جناح‌های شورشی محلی(فصیل) دواطلبین از جهان عرب کمیته مرکزی جهاد ملی در فلسطین (اکتبر ۱۹۳۷ – ۱۹۳۹) دفتر شورش اعراب در فلسطین(اواخر ۱۹۳۸ – ۱۹۳۹) انجمن دفاع از فلسطین
فرماندهان و رهبران
ژنرال آرتور گرنفل واشوپ کمیسر عالی و فرمانده کل قوا (۱۹۳۲–۱۹۳۸) سر هارولدمک‌مایکل, کمیسر عالی (۱۹۳۸–۱۹۴۴) سپهبد جان گریر دیل، فرمانده کل(۱۹۳۶–۱۹۳۷) سپهبد آرچیبالد ویول، GOC (۱۹۳۷–۱۹۳۸) سپهبد رابرت هادن هاینینگ، GOC (۱۹۳۸–۱۹۳۹) سرلشکر برنارد مونتگومری; فرمانده، لشکر ۸ پیاده (۱۹۳۸–۱۹۳۹) سرتیپ نیروهوایی رودریک هیل; AOC, سرتیپ نیرو هوایی در فلسطین و ماورا اردن (۱۹۳۶–۱۹۳۸) سرتیپ نیرو هوایی در فلسطین و ماورا اردن آرتور هریس; AOC, (۱۹۳۸–۱۹۳۹) دریابد دادلی پاوند; فرماندهی کل ناوگان مدیترانه بریتانیا (۱۹۳۶–۱۹۳۹) رهبری سیاسی: راغب النشاشیبی (از ۱۹۳۷) الیاهو گولومب زیو ژابوتینسکی	رهبری سیاسی: محمد امین الحسینی (تبعید) راغب النشاشیبی (متواری) محمد عزت دروزه (تبعید) فرماندهان شورشیان محلی: عبدالرحیم الحاج محمد (فرمانده کل) † عارف عبدالرزاق فرمانده منطقه‌ای (تبعید) ابوابراهیم الکبیر(فرمانده منطقه) یوسف ابودره (فرمانده منطقه‌ای)  فخري عبد الهادي (متواری) عبدالله الاصبح † عيسى البطاط  † محمد صالح الحمد † یوسف الحمدان † احمد محمد حسن  † عبدالقادر الحسینی (تبعید) واصف کمال يوسف عبد الخالق † حمید سلیمان مرداوی † إبراهيم نصار مصطفی اسطا † محمد محمود رنان فرحان السعدی  حسن سلامه فرماندهان داوطلب عرب: فوزی القاوقجی (اخراج) سعید العاص † محمد الاشمر
قوا
۲۵۰۰۰–۵۰۰۰۰ سرباز بریتانیایی ۲۰۰۰۰ پلیس یهود, نیروی ذخیره و محافظان شهرک‌ها نگهبان ۱۵۰۰۰ مبارز ۲۸۸۳ افسران نیروهای پلیس فلسطین (1936) ۲۰۰۰ شبه نظامیان ایرگون	۱۰۰۰–۳۰۰۰ (۱۹۳۶–۳۷) ۲۵۰۰–۷۵۰۰ (به علاوه ۶۰۰۰–۱۵۰۰۰ نفر پاره وقت) (۱۹۳۸)
تلفات و خسارات
نیروهای امنیتی بریتانیا: ۲۶۲ کشته ۵۵۰ زخمی یهودیان: ۵۰۰ کشته ۲ اعدامی	اعراب: ۵۰۰۰ کشته ۱۵۰۰۰زخمی ۱۰۸ اعدامی ۱۲۶۶۲ بازداشتی ۵ تبعیدی

قیام مردمی اعراب فلسطینی در فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا علیه حکومت بریتانیا که بعدها با نام قیام بزرگ، شورش بزرگ فلسطین، یا انقلاب فلسطین، شناخته شد، از سال ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ ادامه یافت. این جنبش به دنبال استقلال از حکومت استعماری بریتانیا و پایان حمایت بریتانیا از صهیونیسم، از جمله مهاجرت یهودیان و فروش زمین به یهودیان بود.

این قیام در اوج هجوم مهاجران یهودی اروپایی و با افزایش مشکلات فلاحان روستایی بی‌زمین که برای فرار از فقر مطلق به مراکز شهری نقل مکان می‌کردند، رخ داد. از زمان نبرد تل حی در سال ۱۹۲۰، یهودیان و اعراب درگیر چرخه‌ای از حملات و ضدحملات بودند و جرقه اولیه قیام، قتل دو یهودی توسط یک گروه قسامی و قتل تلافی‌جویانه دو کارگر عرب توسط مردان مسلح یهودی بود، حوادثی که باعث شعله‌ور شدن خشونت در سراسر فلسطین شد. یک ماه پس از ناآرامی‌ها، امین الحسینی، رئیس کمیته عالی اعراب و مفتی اورشلیم، ۱۶ مه ۱۹۳۶ را «روز فلسطین» اعلام کرد و خواستار اعتصاب عمومی شد. دیوید بن گوریون، رهبر یه‌شو، آرمان‌های اعراب را ترس از افزایش قدرت اقتصادی یهودیان، مخالفت با مهاجرت گسترده یهودیان و ترس از همذات‌پنداری بریتانیا با صهیونیسم توصیف کرد.

اعتصاب عمومی از آوریل تا اکتبر ۱۹۳۶ ادامه داشت. این شورش اغلب بر اساس دو مرحله مجزا تحلیل می‌شود. مرحله اول به عنوان مقاومت مردمی خودجوش آغاز شد که توسط کمیته عالی عرب شهری و نخبه‌گرا مورد استفاده قرار گرفت و به جنبش شکلی سازمان‌یافته بخشید که عمدتاً بر اعتصابات و سایر اشکال اعتراض سیاسی متمرکز بود تا به یک نتیجه سیاسی دست یابد. تا اکتبر ۱۹۳۶، این مرحله توسط دولت مدنی بریتانیا با استفاده از ترکیبی از امتیازات سیاسی، دیپلماسی بین‌المللی (شامل حاکمان عراق، عربستان سعودی، ماوراء اردن و یمن) و تهدید حکومت نظامی شکست خورد. مرحله دوم که در اواخر سال ۱۹۳۷ آغاز شد، یک جنبش مقاومت به رهبری دهقانان بود که توسط سرکوب بریتانیا در سال ۱۹۳۶ برانگیخته شد که در آن نیروهای بریتانیایی به‌طور فزاینده‌ای هدف قرار گرفتند، زیرا خود ارتش نیز به‌طور فزاینده‌ای روستاهایی را که فکر می‌کرد از شورش حمایت می‌کنند، هدف قرار می‌داد. در طول این مرحله، شورش به طرز وحشیانه‌ای توسط ارتش بریتانیا و نیروی پلیس فلسطین با استفاده از اقدامات سرکوبگرانه‌ای که هدفشان ارعاب کل جمعیت و تضعیف حمایت مردمی از شورش بود، سرکوب شد. نقش غالب‌تر در سمت عرب توسط طایفه نشاشیبی ایفا شد، که حزب دفاع وطنی آن به سرعت از کمیته عالی شورشی عرب به رهبری جناح رادیکال امین الحسینی خارج شد و در عوض با بریتانیا همراه شد و "فصیل السلام" ("گروه‌های صلح") را با هماهنگی ارتش بریتانیا علیه واحدهای "فصیل" (به معنای واقعی کلمه "گروه‌ها") ملی‌گرا و جهادی عرب اعزام کرد.

طبق آمار رسمی بریتانیا که کل شورش را پوشش می‌دهد، ارتش و پلیس بیش از ۲۰۰۰ عرب را در نبرد کشتند، ۱۰۸ نفر به دار آویخته شدند و ۹۶۱ نفر به دلیل آنچه که آنها «فعالیت‌های باندی و تروریستی» توصیف کردند، جان باختند. ولید خالدی در تحلیلی از آمار بریتانیا، تلفات اعراب را ۱۹۷۹۲ نفر تخمین می‌زند که ۵۰۳۲ نفر از آنها کشته شده‌اند ۳۸۳۲ نفر توسط بریتانیایی‌ها کشته شدند و ۱۲۰۰ نفر به دلیل تروریسم درون گروهی کشته شدند و ۱۴۷۶۰ نفر زخمی شدند. طبق یک تخمین، ده درصد از جمعیت بالغ مرد عرب فلسطینی بین ۲۰ تا ۶۰ سال کشته، زخمی، زندانی یا تبعید شدند. تخمین تعداد یهودیان فلسطینی کشته شده تا چند صد نفر است.

شورش اعراب در فلسطین تحت قیمومیت ناموفق بود و پیامدهای آن بر نتیجه جنگ فلسطین در سال ۱۹۴۸ تأثیر گذاشت. این شورش باعث شد که قیمومیت بریتانیا از شبه‌نظامیان صهیونیستی پیش از تشکیل دولت مانند هاگانا حمایت حیاتی کند، در حالی که در سمت اعراب فلسطینی، این شورش، رهبر اصلی اعراب فلسطینی آن دوره، الحسینی، را مجبور به تبعید کرد.