شورش‌های قبیله‌ای افغان طی ۱۹۴۴ تا ۱۹۴۷ میلادی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شورش‌های قبیله‌ای افغان طی ۱۹۴۴ تا ۱۹۴۷ میلادی

نقشه جزئی از شورش‌های قبیله‌ای افغان طی سال‌های ۱۹۴۴–۱۹۴۷ میلادی
تاریخفوریه ۱۹۴۴ – ۱۱ ژانویه ۱۹۴۷
موقعیت
پادشاهی افغانستان
نتایج پیروزی دولت افغان
طرف‌های درگیر
 پادشاهی افغانستان
• متحدین نورستانی و مردان قبیله شینواری
 بریتانیا
•  راج بریتانیا

قبایل شورشی:

فرماندهان و رهبران
  • مزرک زادران تسلیم شده (زادران)
  • سالمی (صافی)
  • نامعلوم (مانگال)
  • ... و سایرین
واحدهای درگیر
پادشاهی افغانستان ۲–۳ تیپ[۱]
(مستقرشده مقابل مزرک)
پادشاهی افغانستان ۶ هواپیمای هاوکر هایند
نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا		 نامعلوم
قوا
پادشاهی افغانستان
۱۱۰٬۰۰۰[۲]
(اندازه کل نیروی افغان، ۱۹۴۵)
راج بریتانیا
تعداد هواپیما نامعلوم
بدون به کار بردن پیاده‌نظام		 زادران:
۵۵٬۰۰۰[۳]
(اندازه کل قبیله زادران، ۶۰۰۰ نفر مسلح)
صافی:
۱۲٬۰۰۰[۴]
تلفات و خسارات
پادشاهی افغانستان بیش از ۴٬۰۰۰ نفر[۵]
راج بریتانیا هیچ		 صدها صافی کشته شدند
~۵۰۰ خانواده صافی جابجا شدند

شورش‌های قبیله‌ای افغان در سال‌های ۱۹۴۴ تا ۱۹۴۷ میلادی که از آن به عنوان آشوب‌های خوست[۶] نیز یاد می‌گردد، به یک سلسله شورش‌های قبیله‌ای در پادشاهی افغانستان گفته می‌شود که از جانب قبایل «زدران»،[الف] «صافی»[ب] و «منگل»[پ] صورت گرفته و از فوریه ۱۹۴۴ تا ژانویه ۱۹۴۷ ادامه داشت. علل این شورش در بدتر شدن وضعیت دهقانان، تغییرات در قوانین خدمت اجباری نظامی، حذف رهبران قوم صافی از قدرت، وفاداری به امان‌الله، امتیازهای انحصاری تجارت، نظارت حکومت، مالیات و فقر نهفته بود. این جنگ زمانی آغاز شد که نیروهای دولتی با نیروی‌های یک رهبر قومی بنام مزرک وارد جنگ شدند، مزرک کسی بود، که قوم زدران را در این شورش رهبری می‌کرد. پس از این‌که قوم زدران قیام را آغاز نمودند، اقوام صافی و منگل نیز قیام را آغاز نموده و قوم صافی حتی پادشاه خود را انتخاب کردند که سلیمی نام داشت. فقیر اپی که یک رهبر قبیله‌ای در وزیرستان (در آن زمان بخشی از هند بریتانیایی) بود نیز در جنگ برای بازگرداندن شاه پیشین امان‌الله خان در کنار سایر قبایل به مبارزه پرداخت.

دولت افغانستان هواپیماهای هاوکر هایند را برای مقابله با شورشی‌ها اعزام کرد، این هواپیماها اوراق تبلیغاتی می‌انداختند، جنگجوهای قبایل را با تفنگ می‌کشتند و بمب‌های آتش زا می‌افکندند. مزرک در اواخر ۱۹۴۴ میلادی به هند بریتانیایی حمله کرد، هرچند وی در اثر بمباران هوایی هند بریتانیایی مجبور شد تا دوباره به افغانستان بازگردد. در جریان این شورش که مزرک آغاز کرده بود، سایر رهبران قبایل مانند سلطان احمد و عبدالرحمن (با نام مستعار «پاک») به وی ملحق شدند. محمد داوود خان در این جریان با قبیله صافی در شرق افغانستان در حال جنگ بود. قبیله صافی در ۱۹۴۵ به قیام آغاز کرد. قبیله صافی برای مدت ۱۴ روز کنر خاص را محاصره نموده بودند، اما چون نیروهای هوایی افغان به نیروهای آن منطقه غذا و مهمات تأمین می‌کردند این محاصره بی‌نتیجه بود. قبیله صافی در اواخر ۱۹۴۶ شکست داده شد و مزرک در ۱۱ ژانویه ۱۹۴۷ تسلیم شد و در نهایت شورش به پایان رسید.

پس زمینه[ویرایش]

محمد ظاهرشاه طی شورش‌های قبیله‌ای ۱۹۴۴–۱۹۴۷ پادشاه شد.

از نظر الکساندر دیویدوف، علت این شورش‌ها در بدتر شدن وضعیت دهقانان نهفته بود.[۷] دهقانان و مالکان زمین ملزم بودند تا ثلث محصولات خود را به دولت مالیه بدهند، چیزی که از آن با عنوان سه‌کوتی یاد می‌گردید.[۸] آن‌ها همچنین مجبور بودند محصولات خود را به انبارهای دولت در ولسوالی‌های بار کنر (اسمار) و کوز کنر (خیوه) انتقال دهند.[۸] این انتقال محصولات در آن زمان تنها به‌واسطه حمل و نقل توسط حیوانات ممکن بود. مقامات مسئول در این انبارها معمولاً پذیرفتن محصولات آن‌ها را به دلیل خراب بودن کیفیتشان به تأخیر می‌انداختند. دهقانان و مالکین زمین برای اینکه بتوانند دیون خود را بپردازند مجبور می‌شدند تا رشوه بدهند.[۸] با این همه، حکومت جمهوری افغانستان (۱۹۷۳–۱۹۷۸) دهه‌ها بعد از شورش ادعا می‌کرد که زارعین از دولت افغانستان حمایت می‌کردند، اما قبیله صافی برای انتقام‌جویی از آن‌ها، خانه‌ها و تجارت زارعین را چپاول می‌کردند.[۹]

از نظر دیوید بی. ادوارد، علتی که در عقب شورش قبیله صافی نهفته بود، تغییر در قوانین خدمت اجباری نظامی برای قبیله صافی بود.[۱۰] قبل از این‌که شورش آغاز شود، طرزالعمل پذیرفته شده استخدام نظامیان برای سال‌های مدید روشی بود بنام طرزالعمل قومی یا قبیله‌ای که هر کدام از قبیله‌ها تعداد مشخصی از مردان را خود برای خدمت نظامی انتخاب می‌کردند؛ این مردان همیشه باهم و در مکانی که از خانه آن‌ها بیش از حد دور نباشد خدمت می‌کردند. با این حال، چند سال قبل از قیام، حکومت روی استفاده از سیستمی بنام نفوس تأکید داشت، که بر مبنای آن ارتش مستخدمین خود را مستقیماً از میان جمعیت و بدون مشاوره با هیچ قبیله‌ای انتخاب می‌نمود. سیستم قبلی برای قبیله‌ها سودمند بود، به‌ویژه برای رهبران آن‌ها، چون این رهبران قبایلی بودند که تصمیم می‌گرفتند چه کسی به خدمت نظامی برود. طرزالعمل جدید قدرت رهبران قبیله صافی را از آن‌ها سلب نمود و از این‌رو آن‌ها سرسختانه مقاومت کردند.[۱۰]

یکی از رهبران شورشی که مزرک نام داشت از بازگرداندن امان‌الله خان حمایت می‌کرد،[۱۱] شاهی که در جریان جنگ داخلی افغان (۱۹۲۸–۱۹۲۹) از سلطنت عزل شده بود.[۱۲]

بر اساس اسناد بریتانیایی، علت قیام قبیله صافی در تلاش‌های حکومت برای نهادینه سازی خدمت اجباری نظامی در میان قوم صافی، دادن امتیاز انحصاری تجارت به شرکت‌های تجاری افغان و نظارت دولت بر آن‌ها نهفته بود.[۱۳] با این حال، ویت میسون، قیام قبیله صافی را به «سیستم ظالمانه مالیات، ستم‌گری و فقر» نسبت می‌دهد.[۸]

درگیری[ویرایش]

عملیات در ولایت جنوبی علیه مزرک[ویرایش]

قیام اولیه در مقابل دولت در فوریه ۱۹۴۴ میلادی توسط مزرک زادران رهبری شد.

عملیاتی که به‌طور رسمی از آن با عنوان «عملیات در ولایت جنوبی علیه مزرک» یاد می‌شد[۱۴] در فوریه ۱۹۴۴ میلادی آغاز گردید.[۱۵] نظریات مختلفی در رابطه با چگونگی آغاز این جنگ وجود دارد. بر اساس اسناد بریتانیا، این جنگ پس از این‌که حکومت افغانستان نیروهای خود را به ولایت جنوبی انتقال داد تا حاکمیت خود را در آن منطقه مجدداً تحکیم نمایند، آغاز شد.[۱۶] این منطقه در آن زمان پناهگاه قاچاقچیان محسوب می‌گردید. نیروهای حکومتی در جریان راه توسط رهبر قبیله زدران بنام مزرک مورد حمله قرار گرفتند.[۱۶] براساس یک بررسی بعدی از جانب پاکستان، جنگ پس از آن آغاز شد که حکومت افغانستان به خانه تابستانی مزرک در تپه‌های تاراغاری و خانه زمستانی وی در آلمارا یورش برد، چون دولت مشکوک بود که مزرک عناصر وفادار به امان‌الله را پناه داده‌است.[۳] مزرک در جریان سه ماه بعدی، حمله‌های کوچکی را از فرمان‌دهی جدید خود در سرکوت رهبری می‌کرد.[۳] نیروهای حکومتی تلاش نمودند تا کوه آلمارا را در مارس ۱۹۴۴ میلادی تصرف نمایند، اما ناکام شدند.[۱۷]

مزرک پس از حمله حکومت افغانستان در ۲۲ آوریل ۱۹۴۴ مجبور شد تا به کوه‌ها عقب‌نشینی کند.[۱۸] حکومت افغانستان به تاریخ ۲۵ آپریل ۶ فروند هواپیمای هاوکر هایند[۱۹] را به گردیز فرستاد[۱۴] تا قیام را سرکوب نماید، این هواپیماها به تاریخ ۲۱ ژوئن بازگشتند.[۱۹] در جریان این عملیات، این هواپیماها تنها روی انداختن اوراق تبلیغاتی و بمب‌های آتش زا تمرکز داشتند.[۱۹] هیچ مواد منفجره بزرگ انداخته نشد، اما این هواپیماها در چندین روی‌داد مردمان قبیله دشمن را با سلاح به قتل رساندند. گفته می‌شود که ۲ تا ۳ قریه در جریان انداختن بمب‌های آتش زا تخریب گردید.[۱۹] هند بریتانیایی با درخواست حکومت افغانستان تدابیری را برای جلوگیری از مردمان قبیله وزیری برای کمک به مزرک اتخاذ نمود.[۱۸]

هیچ عملیات هوایی بزرگ در خلال ۱ اوت تا ۳۱ اکتبر ۱۹۴۴ از جانب حکومت افغانستان بر علیه مزرک انجام نشد، به‌جز از پروازهای اکتشافی.[۲۰] مزرک در این جریان در خانه یکی از مردمان قبایل محلی در آن سوی مرز پنهان شده بود و در معرض بمباران سنگین هند بریتانیایی قرار گرفت و مجبور شد، دوباره به اراضی افغانستان عقب‌نشینی کند.[۲۱] سلطان احمد که رئیس شورشی یک قبیله در بلوچستان بود در جریان مدت کوتاهی که که مزرک در هند بریتانیایی اقامت داشت، به وی ملحق شد.[۲۲] چندی بعد یک رهبر شورشی دیگر بنام مستعار پاک نیز به آن‌ها ملحق گردید.[۲۳]

ظهور ملنگ اسرارآمیز در نوامبر ۱۹۴۴ میلادی که خود را برادر امان‌الله می‌نامید برای مدت کوتاهی به اقبال مزرک افزود،[۲۱] اما فقدان پولی که مزرک بتواند با آن به قبایل رشوه بدهد، باعث گردید تا این جنبش با شکست روبرو شده و ملنگ نیز در مارس ۱۹۴۵ ناپدید شد.[۲۱] وضعیت حکومت افغانستان در این زمان برای نخستین‌بار پس از شورش ۱۹۳۸ غلجی‌ها به وخامت گراییده بود–ظرفیت هوایی آن‌ها به علت کمبود بمب محدود شده بود، منابع در میان ولایات جنوبی و شرقی تقسیم شده بود و مردم عام از گران‌بودن قیمت و کمبود مواد مصرفی ناراضی شده بودند.[۲۴] سایر عملیات هوایی علیه مزرک که شامل پروازهای اکتشافی و بمباران بود در دره کنر از تاریخ ۲۴ ژوئن تا ۳۱ اکتبر ۱۹۴۵ انجام شد.[۲۵] سلطان احمد در نوامبر همان سال تسلیم شد و تحت بازداشت به بلوچستان بازگردانده شد.[۲۲] مزرک علی‌رغم تسلیمی سلطان احمد به جنگ ادامه داد.[۲۲] در نهایت مزرک و برادر وی شیر محمد خان پس از دو و نیم سال جنگ با حکومت افغانستان[۱] به تاریخ ۱۱ ژانویه ۱۹۴۷ تسلیم شدند.[۲۶]

قیام صافی[ویرایش]

قبیله صافی قیام را در ۱۹۴۴ یا ۱۹۴۵ آغاز کردند. این قیام زمانی آغاز شد که میر سلام از فرمانی مبنی بر دست‌گیری رهبران قبیله صافی هر کدام سلطان محمد، عبدالقادر، میر سلام و محمود خان آگاه شد، میر سلام سپس سایر رهبران را از این امر آگاه ساخته و توانست یک قیام عمومی را در داوگال و بادل و سایر مکان‌ها برانگیزد.[۲۷] جنگ زمانی آغاز شد که شورشی‌های صافی نیروهای دولتی که به هدف گردآوری عساکر اجباری می‌رفتند را کمین زدند و آن‌ها را دستگیر نمودند.[۲۸]‏ ۴ فروند هواپیما در ۲۴ ژوئن ۱۹۴۵ به‌سوی جلال‌آباد اعزام شدند تا شورش صافی را سرکوب نمایند. بمب‌ها و آتش زاها به‌شدت قریه‌های صافی را تخریب نمودند. یک فروند هواپیما که مجهز به سه بمب، ۱ اسلحه ماشیندار و ۱ اسلحه لیویس بود در جریان عملیات علیه شورش صافی ناپدید شد.[۲۵] قریه‌های پچینیانو و تانار از جمله قریه‌های بودند که مورد بمباران قرار گرفتند. در جریان یک بمباران در قریه تانار، ۱۱ عضو یک خانواده کشته شدند و اعضای باقی‌مانده خانواده از ترس بمباران بیشتر نمی‌توانستند مرده‌های خود را در قبرستان قریه دفن کنند. در عوض آن‌ها مرده‌های خود را در مقابل خانه خود دفن کردند، که این قبرستان کوچک تا ۲۰۱۱ پابرجا بود.[۸] در جریان این شورش، این شایعه در میان قبیله صافی پخش شده بود که حکومت می‌خواهد زنان آن‌ها را به کابل برده و به تن‌فروشی سوق دهد.[۲۹] در میان جنگ‌جوهای پرشورتر شورشی، جوانان بسیار جوانی بودند که از جنگ با حکومت بیشتر سود می‌کردند تا ضرر.[۳۰] قبیله صافی برای خود یک پادشاه بنام سلیمی، یک نخست‌وزیر بنام (امانت لیوان) و یک وزیر دفاع (امان الملک) انتخاب کردند.[۳۱]

برخی اسناد معاصر در بریتانیا گزارش داده‌اند که سه پادشاه گل (نوه‌های آخونِ صوات) در حمایت از حکومت کابل فعال بودند، در حالی‌که گل صاحبِ بابرا به‌طور مخفی از پیروان خود در چهار منگ و باجاور می‌خواست تا از صافی‌ها حمایت کنند. هرچند، شواهد بیشتری مرتبط به آن یافت نشده‌است.[۱۳]

حکومت افغانستان مردمان قبایل نورستانی و شینواری را مسلح کرد، تا علیه قبیله صافی جنگ کنند.[۹]

یادداشت‌ها[ویرایش]

  1. ↑ Zadran
  2. ↑ Safi
  3. ↑ Mangal

منابع[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Yapp, Malcolm (2001). British documents on foreign affairs: reports and papers from the foreign office confidential print. From 1946 through 1950. Near and Middle-East 1947. Afghanistan, Persia and Turkey, january 1947-december 1947 (به انگلیسی). University Publications of America. p. 109. ISBN 978-1-55655-765-1.
  2. ↑ Jones, Seth; Muñoz, Arturo (2010). "Afghanistan's Local War" (PDF). rand.org. National Defense Research Institute. pp. 41, 42.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ The Assassination of Mr. Liaquat Ali Khan: Report of the Commission of Enquiry (به انگلیسی). Manager of Publications. 1952. p. 11.
  4. ↑ Edwards, David B. (2017-05-09). Caravan of Martyrs: Sacrifice and Suicide Bombing in Afghanistan (به انگلیسی). Univ of California Press. p. 34. ISBN 978-0-520-29479-0.
  5. ↑ "Глава XXXVIII. Восстание Пуштунских Племен 1944–1945 ГГ. В". scibook.net. Retrieved 2020-04-29. В боях с сафи правительственные войска потеряли более 4 тыс. человек и начали отступление, переросшее в паническое бегство.
    (English: In battles with safi, government troops lost more than 4 thousand people and began a retreat that escalated into a stampede.)
  6. ↑ "Report on Afghan Air Force for the May/July quarter, 1944". 21 December 2016. Retrieved 30 September 2019 – via Qatar Digital Library.
  7. ↑ Giustozzi, Antonio (2008). "Afghanistan: Transition Without End": 13. S2CID 54592886. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ Mason, Whit (2011-04-14). The Rule of Law in Afghanistan: Missing in Inaction (به انگلیسی). Cambridge University Press. pp. 85, 86. ISBN 978-1-139-49552-3.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Edwards, David B. (2002-04-02). Before Taliban: Genealogies of the Afghan Jihad (به انگلیسی). University of California Press. pp. 144, 145. ISBN 978-0-520-92687-5.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Edwards, David B. (2002-04-02). Before Taliban: Genealogies of the Afghan Jihad (به انگلیسی). University of California Press. p. 103. ISBN 978-0-520-22861-0.
  11. ↑ Khan, Sarfraz; Ul Amin, Noor (Winter 2014). "The Contribution of Indian Muslims in Developing Print Media and Spreading Enlightenment in Afghanistan (1870-1930)" (PDF). Central Asia Journal. p. 130.
  12. ↑ Muḥammad, Fayz̤; McChesney, R. D. (1999). Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (به انگلیسی). Markus Wiener Publishers. ISBN 978-1-55876-154-4.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Olesen, Asta (1995). Islam and Politics in Afghanistan (به انگلیسی). Psychology Press. pp. 196, 198. ISBN 978-0-7007-0299-2.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ "Quarterly Report on the Afghan Air Force for the Period 1st February, 1944 to 30th April, 1944". British Legation, Kabul. 10 May 1944.
  15. ↑ "Глава XXXVIII. Восстание Пуштунских Племен 1944–1945 ГГ. В". scibook.net. Retrieved 2020-04-29. Приглашение премьер-министра, как показали дальнейшие события, не смогло успокоить пуштунские племена. За годы войны их вожди неоднократно встречались с королем и Хашим-ханом, но не смогли добиться удовлетворения своих просьб. Пуштуны уже не верили афганскому правительству. В результате в 1944 г. в Юго-Восточном Афганистане началось мощное антиправительственное восстание.
    Первыми выступили воинственные вазиры. В декабре 1943 г. они послали в Кабул своих представителей для переговоров с Хашим-ханом. Как и следовало ожидать, эта поездка закончилась безрезультатно. Тогда в феврале 1944 г. горцы ограбили государственные склады с зерном в районе г. Ургуна3.
    Эта акция послужила сигналом к мятежу соседних племен. Вслед за вазирами восстало многочисленное и хорошо вооруженное племя джадран, для которого торговля лесом и дровами с Индией была традиционным промыслом. В начале февраля 1944 г. командир пограничного отряда Таза Гуль попы тался с несколькими жандармами перехватить один джадранский караван с дровами. В ходе перестрелки он и несколько пограничников были убиты.
    (English: The invitation of the Prime Minister, as subsequent events showed, could not reassure the Pashtun tribes. During the war years, their leaders met repeatedly with the king and Hashim Khan, but could not achieve the satisfaction of their requests. The Pashtuns no longer believed in the Afghan government. As a result, in 1944, a powerful anti-government uprising began in Southeast Afghanistan.
    The first to make warlike vazirs. In December 1943, they sent their representatives to Kabul for negotiations with Hashim Khan. As expected, this trip ended in vain. Then, in February 1944, the mountaineers robbed state warehouses with grain in the area of the city of Urgun3.
    This action served as a signal for the rebellion of neighboring tribes. Following the Wazir, a large and well-armed Jadran tribe revolted, for which the trade in timber and firewood with India was a traditional trade. In early February 1944, the commander of the border detachment Taza Gul priests with several gendarmes he intercepted one Jadran caravan with firewood. During the shootout, he and several border guards were killed.)
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Preston, Paul; Partridge, Michael; Yapp, Malcolm (1997). British Documents on Foreign Affairs--reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print: Eastern Affairs, January 1944-June 1944 (به انگلیسی). University Publications of America. p. 141. ISBN 978-1-55655-671-5. Archived from the original on 2019-08-14. Retrieved 2019-08-06.
  17. ↑ "Глава XXXVIII. Восстание Пуштунских Племен 1944–1945 ГГ. В Афганистане".
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ "Report for the Month of April 1944 for the Dominions, India, Burma, and the Colonies and Mandated Territories". Secretary of State for Dominion Affairs. 25 May 1944. p. 6. Archived from the original on 14 August 2019.
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ Lancaster, Alexander (15 August 1944). "Quarterly Report of the Afghan Air Force for the period 1st May to 31st July 1944". British Legation, Kabul.
  20. ↑ Lancaster, Alexander (1944). "Quarterly Report on the Afghan Air Force for the period 1st August to 31st October 1944". India Office. p. 1.
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ Preston, Paul; Partridge, Michael; Yapp, Malcolm (1997). British Documents on Foreign Affairs--reports and Papers from the Foreign Office Confidential Print: Eastern affairs, July 1944-March 1945 (به انگلیسی). University Publications of America. p. 348. ISBN 978-1-55655-671-5.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ Yapp, Malcolm (2001). British documents on foreign affairs: reports and papers from the foreign office confidential print. From 1946 through 1950. Near and Middle-East 1947. Afghanistan, Persia and Turkey, january 1947-december 1947 (به انگلیسی). University Publications of America. p. 34. ISBN 978-1-55655-765-1.
  23. ↑ Yapp, Malcolm; Preston, Paul; Patridge, Michael; Office, Great Britain Foreign (1999). British documents on foreign affairs: reports and papers from the Foreign Office confidential print. From 1946 through 1950. Near and Middle-East (به انگلیسی). University Publications of America. p. 178. ISBN 978-1-55655-765-1.
  24. ↑ Yapp, Malcolm; Preston, Paul; Patridge, Michael; Office, Great Britain Foreign (1999). British documents on foreign affairs: reports and papers from the Foreign Office confidential print. From 1946 through 1950. Near and Middle-East (به انگلیسی). University Publications of America. p. 176. ISBN 978-1-55655-765-1.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ Lancaster, Alexander (15 November 1945). "Afghan Air Force – Half Yearly Report". India Office. pp. 2, 3, 4, 5. Retrieved 16 August 2019.
  26. ↑ Malik, Murtaza (2002-01-01). The Curtain Rises: Uncovered Conspiracies in Pakistan, Afghanistan (به انگلیسی). Royal Book Company. p. 38. ISBN 978-969-407-271-5. Eventually, he and his family surrendered to the Political Agent North Waziristan on January 11, 1947.
  27. ↑ Central Asia (به انگلیسی). University of Peshawar. 1979. p. 21.
  28. ↑ Ahmed, Akbar (2013-02-27). The Thistle and the Drone: How America's War on Terror Became a Global War on Tribal Islam (به انگلیسی). Brookings Institution Press. p. 201. ISBN 978-0-8157-2379-0.
  29. ↑ Edwards, David B. (2002-04-02). Before Taliban: Genealogies of the Afghan Jihad (به انگلیسی). University of California Press. p. 319. ISBN 978-0-520-22861-0.
  30. ↑ Edwards, David B. (2002-04-02). Before Taliban: Genealogies of the Afghan Jihad (به انگلیسی). University of California Press. pp. 163, 164. ISBN 978-0-520-22861-0.
  31. ↑ Edwards, David B. (2017-05-09). Caravan of Martyrs: Sacrifice and Suicide Bombing in Afghanistan (به انگلیسی). Univ of California Press. p. 33. ISBN 978-0-520-29479-0.

خطای یادکرد: برچسپ <ref> که با نام «Adamec2003» درون <references> تعریف شده، در متن قبل از آن استفاده نشده است.

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=شورش‌های_قبیله‌ای_افغان_طی_۱۹۴۴_تا_۱۹۴۷_میلادی&oldid=36220326»