شورای هماهنگی جبهه اصلاحات
شورای هماهنگی جبهه اصلاحات | |
|---|---|
| رئیس | سید محمد موسوی خوئینی‌ها (۱۳۷۹–۱۳۷۸)[۱] |
| سخنگو | بهزاد نبوی (۱۳۷۹–۱۳۷۸) |
| رئیس دوره‌ای | فهرست |
| بنیان‌گذاری | ۲۲ آبان ۱۳۷۸[۲] |
| قانونی‌شده | بدون مجوز رسمی[۳][۴] |
| انحلال و برچینش | اسفند ۱۳۹۹[۵] |
| پیشین | ائتلاف گروه‌های خط امام |
| پسین | جبهه اصلاحات ایران[الف] |
| ستاد | تهران، ایران |
| مرام سیاسی | اصلاحطلبی |
| دین | اسلام |
| وابستگی ملی | جناح اصلاح‌طلبان |
شورای هماهنگی جبهه اصلاحات[۷] با نام اولیهٔ شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد[۸] چتر سازمانی[۹] ائتلاف[۷] و شورای[۱۰] اصلی گروه‌های سیاسی جناح اصلاح‌طلبان از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۳۹۹ بود.
تشکیل[ویرایش]
در ۱۳ نوامبر سال ۱۹۹۹ هجده گروه گرد هم آمدند و شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد را با هدف یکپارچه‌سازی استراتژی اصلاح طلبان تشکیل دادند.[۱۱] نام‌گذاری دوم خرداد به تاریخ پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶ برمیگردد.[۹] گروه بعدها گروه‌های هجده‌گانه جبهه دوم خرداد نام‌گذاری شد.[۱۲]
ائتلاف در دوران اصلاحات[ویرایش]
ائتلاف آن‌ها در انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۸ قادر بود تا تقریباً تمام ۳۰ کرسی در مهم‌ترین حوزه یعنی تهران را بدست آورد.[۱۳] در حالی که گروه‌های مختلف از ائتلاف دیدگاه‌های کمی متفاوت داشتند ولی اولویت همه آن‌ها حمایت از اصلاحات محمد خاتمی بود.[۱۳]
با وجود اینکه اصلاح طلبان تمام ۱۵ کرسی شورای شهر تهران در سال ۱۳۷۶ را در اختیار داشتند درگیری و اختلاف نظر بین نمایندگان از حزب کارگزاران سازندگی ایران با جبهه مشارکت و حزب همبستگی به تدریج به نقطه‌ای رسید که شورا دو ماه مانده به انتخابات شورای شهر سال ۱۳۸۱ توسط وزارت کشور منحل شد. شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد اعلام کرد که از هیچ‌یک از نمایندگان تهران حمایت نمی‌کند و گروه‌ها روی یک لیست واحد انتخاباتی سازش کنند.[۱۴] اعضای گروه موفق به جمع‌بندی و اتحاد در لیست واحد نشدند و بیش از ۱۰ لیست انتخاباتی اصلاح طلب منتشر شد؛ بنابراین اصلاح طلبان شکست سنگینی را متحمل شدند و همه صندلی‌ها به ائتلاف آبادگران ایران اسلامی وابسته به اصولگرایان رسید و محمود احمدی‌نژاد شهردار تهران شد.[۱۵]
پس از رد صلاحیت بسیاری از کاندیداهای ائتلاف توسط شورای نگهبان برای انتخابات مجلس سال ۱۳۸۲ تحصن نمایندگان در مجلس، در تاریخ ۳۱ ژانویه سال ۲۰۰۴ این شورا اعلام کرد: «نمی‌خواهد در انتخابات شرکت کنند»[۱۶] و اصولگرایان برنده انتخابات شدند.[۱۷]
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ ایران با اصلاح طلبان نتوانستند به اجماع دست یابند و با اعلام کاندیداتوری اکبر هاشمی رفسنجانی، مصطفی معین، مهدی کروبی و محسن مهرعلیزاده به عنوان نامزد گروه‌های اصلاح طلب، محمود احمدی‌نژاد برنده انتخابات شد و اصلاح طلبان بار دیگر به اصولگرایان باختند.[۱۸][۱۹]
قدرت[ویرایش]
در سال ۱۳۸۵ دو انتخابات به صورت هم‌زمان برگزار شد: مجلس خبرگان رهبری و انتخابات شورای شهر. این شورا به یک لیست انتخاباتی واحد رسید؛ اما حزب اصلاح طلب تازه تأسیس اعتماد ملی به رهبری مهدی کروبی تصمیم به صدور لیست جداگانه گرفت.
در انتخابات مجلس ۱۳۸۶ در مقابل رد صلاحیت بسیاری از اصلاح طلبان[۲۰] جبهه یک لیست انتخاباتی با نام «ائتلاف اصلاح طلبان» داد اما حزب اعتماد ملی دوباره لیست مجزا ارائه کرد.[۲۱]
اصلاح طلبان در هر سه انتخابات شکست خوردند.[۲۲]
جنبش سبز[ویرایش]
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ایران شورا بیانیه منتشر و حمایت خود را از میر حسین موسوی اعلام کرد.[۲۳]
با انجام اعتراضات به نتایج انتخابات شورا فراخوانی برای تظاهرات مسالمت‌آمیز علیه دولت داد. برای سالگرد انقلاب ایران، آن‌ها با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند: «ما به همه افراد کوچک فکر که بر تخت قدرت نشسته و به معترضان برچسب دشمنان خارجی می‌زنند و به سیستم دیکتاتوری نشان می‌دهیم … ما آمده‌ایم تا از طرف زندانیان سیاسی که بسیاری از آن‌ها در زمان انقلاب حضور داشته‌اند، به آن‌ها [مقامات] بگوییم خشونت علیه مردم را کنار بگذارند و به اصول و ارزش‌های اصلی بازگردند».[۷]
پس از سرکوب تظاهرات[ویرایش]
پس از برگزاری دادگاه معترضان، جنبش اصلاحات توسط دولت تحت فشار قرار گرفت.[۲۴] در شهریور ۱۳۹۰ دادگاه اعلام کرد که دو حزب از ائتلاف جبهه مشارکت ایران اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی منحل و فعالیت‌های آن‌ها ممنوع است.[۲۵]
در دی ۱۳۹۱، محمد خاتمی گفت: "زمانی که همه نشانه‌ها حاکی از آن است که ما نباید در این انتخابات (انتخابات مجلس۱۳۹۰) باشیم مشارکت در انتخابات بی معنی است." در ضمن شورا اعلام کردکه امیدی نیست که انتخابات آزادانه و منصفانه برگزار شود بنابراین نه لیست واحدی می‌دهد و نه از کسی حمایت می‌کند."[۲۶] با وجود این تصمیم یک گروه متشکل از حزب مردم سالاری، حزب اسلامی کار و خانه کارگر تصمیم به اجرای انتخابات در خارج از شورا گرفتند.[۲۷] در حالی که بیشتر اصلاح طلبان در موقعیت «تحریم انتخابات» انتخابات قرار داشتند، به‌طور غیرمنتظره محمد خاتمی که در تهران زندگی می‌کند رای خود را در یک منطقه روستایی از دماوند به صندوق انداخت تا این پیام را بدهد که «پنجره‌ها را برای اصلاحطلبی باز نگه دارید.»[۲۸]
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ ایران، شورا پس از انصراف اجباری محمد رضا عارف توسط محمد خاتمی، از حسن روحانی حمایت کرد.[۲۹] با در روی کار آمدن روحانی، برخی چهره‌های اصلاح طلب را در کابینه خود قرار داد تا زندگی جدیدی به اردوگاه اصلاح طلبان بیخشد.[۳۰] در انتخابات شورای شهر ۱۳۹۲ ، شورایی تشکیل شد تا «ائتلاف اصلاح طلبان» لیستی از جمله اصلاح طلبان معتدل و برخی چهره‌های نه چندان نام آشنا برای شورای شهر تهران ارائه شد.[۳۱] نتایج نشان داد که در تهران آن‌ها موفق به کسب ۱۳ کرسی از ۳۱ کرسی شده‌اند.[۳۲]
رئیس دوره‌ای[ویرایش]
ریاست شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد از بدو تأسیس بر عهدهٔ سید محمد موسوی خوئینی‌ها بود.[۳۳] پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۰، سرپرستی شورای هماهنگی به یک رئیس موقت سپرده شد. در سال ۱۳۸۱، آیین‌نامهٔ داخلی شورای هماهنگی تغییر کرده و هیئت رئیسهٔ دوره‌ای درنظر گرفته شد[۳۴] و نخستین کنگرهٔ شورای هماهنگی نیز در اسفند همان سال برگزار شد.
 |
تاریخچه انتخابات[ویرایش]
| سال | انتخابات | وضعیت جبهه اصلاحات | وضعیت اردوگاه اصلاح طلبان | ||
|---|---|---|---|---|---|
| اجماع | مشارکت | نامزد واحد(s) | برنده انتخابات | ||
| ۱۳۷۸ | مجلس | آری | آری | نه | آری |
| ۱۳۷۹ | ریاست جمهوری | آری | آری | آری | آری |
| ۱۳۸۱ | شورای شهر | نه | آری, جداگانه | نه | نه, درمجموع |
| ۱۳۸۲ | مجلس | آری | نه | نه | نه |
| ۱۳۸۳ | مجلس | نه | آری, جداگانه | نه | نه |
| ۱۳۸۵ | شورای شهر | آری | آری | نه | نه, درمجموع |
| مجلس خبرگان | آری | آری | نه | نه | |
| ۱۳۸۷ | مجلس | آری | آری | نه | نه |
| ۱۳۸۸ | ریاست جمهوری | آری | آری | نه | نه |
| ۱۳۹۱ | مجلس | آری | نه | نه | نه |
| ۱۳۹۲ | ریاست جمهوری | آری | آری | آری | آری |
| شورای شهر | آری | آری | نه | نه, درمجموع | |
| ۱۳۹۵ | مجلس | آری | آری | آری | آری, تعدد |
| مجلس خبرگان | آری | آری | آری | آری, تعدد | |
| ۱۳۹۶ | ریاست جمهوری | آری | آری | آری | آری |
| شورای شهر | آری | آری | آری | آری | |
اعضا[ویرایش]
این شورا شامل احزاب سیاسی و همچنین گروه‌ها و سازمان‌های کمتر رسمی است.[۸۳] ریاست شورا یک جایگاه چرخشی بین تمام اعضا می‌باشد.[۸۴]
| گروه | تأسیس |
|---|---|
| مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم[۷] | ۱۳۷۶ |
| مجمع روحانیون مبارز[۸۴] | ۱۳۶۶ |
| مجمع نیروهای خط امام[۸۴] | ۱۳۶۹ |
| مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی[۷] | ۱۹۹۸ |
| حزب کارگزاران سازندگی ایران[۹] | ۱۳۷۴ |
| مجمع اسلامی بانوان[۸۵] | ۱۳۷۶ |
| انجمن اسلامی معلمان ایران[۸۴] | ۱۳۶۹ |
| انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها[۷] | ۱۳۶۹ |
| جمعیت زنان جمهوری اسلامی ایران[۸۵] | ۱۳۶۷ |
| جبهه مشارکت ایران اسلامی[۷] | ۱۳۷۶ |
| سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی[۸۶] | ۱۳۷۶ |
| حزب همبستگی اسلامی ایران[۸۴] | ۱۳۷۶ |
| حزب اسلامی کار[۸۴] | ۱۳۷۶ |
| جامعه اسلامی پزشکان[۸۴] | ۱۳۷۶ |
| سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران[۷] | ۱۳۶۹ |
| دفتر تحکیم وحدت[۸۴] | ۱۳۵۷ |
| خانه کارگر[۸۴] | ۱۹۹۰ |
| انجمن روزنامه‌نگاران زن[۷] | ۱۹۹۹ |
| حزب مردم‌سالاری[۸۴] | ۲۰۰۰ |
| حزب جوانان ایران اسلامی[۸۴] | ۱۹۹۸ |
| انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران[۸۴] | ۱۹۹۳ |
| انجمن اسلامی محققان[۸۴] | |
| انجمن اسلامی مهندسان ایران[۸۴] | |
| مجمع فرهنگیان ایران اسلامی[۸۴] | ۲۰۰۳ |
| مجمع دانش‌آموختگان ایران اسلامی[۸۴] | ۱۳۶۳ |
یادداشت[ویرایش]
- ↑ ابتدا با نام موقت «نهاد اجماع‌ساز اصلاح‌طلبان» (اختصاری ناسا) شروع به کار کرد و در ۱۱ اسفند ۱۳۹۹ رسماً به نام «جبهه اصلاحات ایران» از کمیسیون ماده ۱۰ احزاب مجوز گرفت.[۶]
منابع[ویرایش]
- ↑ «شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد تشکیل جلسه داد». ایرنا. ۲۲ دی ۱۳۷۸.
- ↑ «شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد تشکیل شد». ایرنا. ۲۲ آبان ۱۳۷۸.
- ↑ «ملانوری: "شورای هماهنگی جبهه اصلاحات" مجوز فعالیت ندارد». ایرنا. ۳۰ آذر ۱۳۹۸.
- ↑ فرامرزی، محسن (۳۰ آذر ۱۳۹۸). «عرف در گفت‌وگو با ایسنا: دادستان در هیئت اجرایی فقط یک رأی دارد». ایسنا.
کواکبیان به عنوان رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات موضعگیری کرده است در حالیکه من به عنوان رئیس کمیسیون ماده ۱۰ احزاب اعلام می‌کنم در جریان اصلاحات فقط دو "جبهه هماهنگی اصلاحات" و "جبهه اصلاح‌طلبان ایران اسلامی" دارای مجوز فعالیت هستند و شورای هماهنگی جبهه اصلاحات وجاهت قانونی ندارد.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ فخرآبادی، فرهاد (۹ اسفند ۱۴۰۱). «روز رفتن». هم‌میهن (۱۸۵): ۴–۵.
پس از اینکه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات منحل شد، در اسفند ۱۳۹۹ «جبهه اصلاحات ایران» به‌صورت رسمی با حضور ۳۱ حزب اعلام موجودیت کرد و ریاست آن در اولین سال به بهزاد نبوی رسید.
- ↑ «نام «جبهه اصلاحات ایران» برای نهاد اجماع ساز اصلاح‌طلبان ثبت شد/ نظراتی که توسط فعالان سیاسی مطرح می‌شود، قابل تعمیم به جبهه اصلاحات ایران نیست». ایلنا. ۱۲ اسفند ۱۳۹۹.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ ۷٫۷ ۷٫۸ "Iran groups urge non-violent protests for anniversary". CNN. August 28, 2015. Retrieved March 10, 2015.
- ↑ «تغییر نام «شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد» به «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات»». خبرگزاری فارس. ۲۳ آذر ۱۳۸۳.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامRefworldوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "Political road map of Iran before the Parliamentary (Majlis) elections". Today's Zaman. Archived from the original on 30 March 2015. Retrieved March 10, 2015.
- ↑ Maddy-Weitzman, Bruce (2002), Middle East Contemporary Survey, Volume 23; Volume 1999, Moshe Dayan Center for Middle Eastern and African Studies, p. 238, ISBN 9789652240491
- ↑ "وحدت در جبهه دوم خرداد". BBC Persian. 2 August 2004. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Ehteshami, Anoushiravan; Zweiri, Mahjoob (2007), Iran and the Rise of Its Neoconservatives: The Politics of Tehran's Silent Revolution, I.B.Tauris, pp. 6–8, ISBN 0-85771-367-1
- ↑ Jamshid Barzegar (28 January 2003). "شوراها؛ زمینه‌ای برای آشکار شدن اختلافات اصلاح طلبان". BBC Persian. Archived from the original on 30 January 2016. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ "حاشیه‌ای برای آرزوی رسیدن به مدل مجلس اول: انتخابات شورای شهر دوم، عبرتی برای اصلاح‌طلبان / آیا اصلاح‌طلبان به رای مردم تمکین می‌کنند؟". Farda News. 2 September 2015. Retrieved 21 September 2015.
- ↑ Jamshid Barzegar (31 January 2004). "'جبهه دوم خرداد در انتخابات شرکت نمی‌کند'". BBC Persian. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ Jarrett Murphy (15 February 2004). "Conservatives Win Iran's Elections". CBS. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ "Guide to Iran's presidential poll". BBC. 16 June 2005. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ Kevan Harris (19 July 2013). "An "Electoral Uprising" in Iran". Middle East Research and Information Project. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ Nahid Siamdoust (March 16, 2008). "What Iran's Poll Results Mean". Time Magazine. Archived from the original on 18 March 2008. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ "تفاوت لیست اعتماد ملی با اصلاح‌طلبان". Donya-e-Eqtesad. 29 June 2008. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ Gasiorowski, Mark J. (2013), The Government and Politics of the Middle East and North Africa, Westview Press, p. 81, ISBN 0-8133-4865-X
- ↑ "Reformist Coordination Council Backs Mousavi". Jaam-e-Jame. Retrieved September 28, 2015.[پیوند مرده]
- ↑ Jon Lee Anderson (August 16, 2010). "After the Crackdown". The New Yorker. Retrieved September 28, 2015.
- ↑ Cyrus Green (27 September 2010). "Iranian court bans two leading opposition parties". BBC. Retrieved 28 September 2015.
- ↑ Cyrus Green (20 December 2011). "'Upcoming elections illegal and unfair' says Green Council". Oye! Times. Retrieved March 10, 2015.
- ↑ Mohammad Reza Yazdanpanah (5 March 2013). "We Want to Meet the Supreme Leader". Rooz Online. Archived from the original on 28 September 2015. Retrieved March 10, 2015.
- ↑ Eskandar Sadeghi-Boroujerdi (March 10, 2012). "Man Friday: Khatami's Vote and the Question of 'Reformism'". PBS. Retrieved March 10, 2015.
- ↑ "Iran Today: Moderate-Reformist Coalition is Formed". EA WorldView. Retrieved September 28, 2015.
- ↑ "Iran's new cabinet Rohani's recruits". Economist. August 6, 2013. Retrieved September 28, 2015.
- ↑ Behrooz Samadbeygi (June 12, 2013). "The Purchase and Sale of City Council Seats". Rooz Online. Archived from the original on 4 September 2017. Retrieved September 28, 2015.
- ↑ Ali M. Pedram (June 20, 2013). "Reformists return to power in Iran's local elections". Asharq Al Awsat. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved September 28, 2015.
- ↑ «شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد تشکیل جلسه داد». ایرنا. ۲۲ دی ۱۳۷۸.
- ↑ «هیئت رئیسه دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد تعیین شد». ایرنا. ۴ تیر ۱۳۸۱.
- ↑ «جمیله کدیور از اول فروردین سال جدید تا پایان خرداد رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد است». ایسنا. ۱۷ فروردین ۱۳۸۳.
- ↑ «ریاست جبهه اصلاحات از حزب اسلامی کار به خانه کارگر واگذار شد». ایسنا. ۶ تیر ۱۳۸۴.
- ↑ «جلسه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به ریاست خاتمی برگزار شد / ابراهیم اصغرزاده رئیس دوره‌ای جبهه اصلاحات / تأکید بر لزوم همکاری گروه‌های ۱۸گانه دوم خرداد». ایسنا. ۱۰ مهر ۱۳۸۴.
- ↑ «حسن خلیل‌آبادی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۱۱ دی ۱۳۸۴.
- ↑ «فراکسیون خط امام خانه ملت، ریاست دوره‌ای جبهه اصلاحات را بر عهده می‌گیرد». ایسنا. ۲۴ اسفند ۱۳۸۴.
- ↑ «موسوی تبریزی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد / اعضای این شورا در راستای انتخابات شوراها با مهدی کروبی دیدار می‌کنند». ایسنا. ۱ مهر ۱۳۸۵.
- ↑ «شهربانو امانی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات می‌شود». ایسنا. ۱۴ فروردین ۱۳۸۶.
- ↑ «علی تاجرنیا رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۸ تیر ۱۳۸۶.
- ↑ «هدایت آقایی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۲۸ شهریور ۱۳۸۶.
- ↑ «رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات برنامه‌های جدید را اعلام کرد / تقویت جایگاه این جریان و جلب مشارکت مردمی در دور دوم انتخابات». ایسنا. ۲۷ فروردین ۱۳۸۷.
- ↑ «رئیس جدید شورای هماهنگی جبهه اصلاحات خبر داد: ۱۳ تیر روز تبادل نظر اصلاح‌طلبان / آغاز به کار فعالیت کمیته‌های این شورا برای انتخابات ریاست‌جمهوری». ایسنا. ۱۰ تیر ۱۳۸۷.
- ↑ «اصلاح ساختار جبهه اصلاحات / عضویت رسمی مجمع فرهنگیان ایران اسلامی / تصویب حد نصاب رأی‌گیری در جلسات جبهه اصلاحات». ایسنا. ۱۵ مهر ۱۳۸۷.
- ↑ «ریاست دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به حزب اسلامی کار رسید». ایسنا. ۲۹ آذر ۱۳۸۷.
- ↑ «خانه کارگر، رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات می‌شود». ایسنا. ۲۷ اسفند ۱۳۸۷.
- ↑ «بیانیه شورای هماهنگی جبهه اصلاحات». ایسنا. ۲۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات: تا پایان اردیبهشت ماه آماده دریافت تحلیل‌ها در مورد انتخابات آتی هستیم». ایسنا. ۵ اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ «انتقال ریاست دوره‌ای شورا به انجمن اسلامی مهندسان / برپایی نشست هم‌اندیشی احزاب اصلاح‌طلب در آینده نزدیک». ایسنا. ۲۰ تیر ۱۳۹۰.
- ↑ «رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات تغییر کرد». ایسنا. ۱۵ بهمن ۱۳۹۱.
- ↑ «هادی خامنه‌ای رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ «حزب همبستگی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۱۰ تیر ۱۳۹۲.
- ↑ «ریاست دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات تغییر کرد». خبرگزاری تسنیم. ۸ مهر ۱۳۹۲.
- ↑ «شورای هماهنگی جبهه اصلاحات پیش‌نویس لایحه احزاب را بررسی می‌كند». ایرنا. ۲۳ دی ۱۳۹۲.
- ↑ «"بختیاری" رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد / گسترش فعالیت کمیته‌های اقتصادی و فرهنگی شورا در سال جدید». باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۸ فروردین ۱۳۹۳.
- ↑ «تغییر رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات». مشرق‌نیوز. ۱۲ خرداد ۱۳۹۳.
- ↑ «کواکبیان رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۹ تیر ۱۳۹۳.
- ↑ «حکیمی‌پور رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایرنا. ۲۱ مهر ۱۳۹۳.
- ↑ «"خون‌چمن" رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری تسنیم. ۲۹ دی ۱۳۹۴.
- ↑ ««فرج کمیجانی» رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری مهر. ۳۱ فروردین ۱۳۹۴.
- ↑ «"غریبانی" رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری تسنیم. ۵ مرداد ۱۳۹۴.
- ↑ «"موسوی تبریزی" رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات می‌شود». خبرگزاری تسنیم. ۱۱ آبان ۱۳۹۴.
- ↑ «"یدالله اسلامی" رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری تسنیم. ۱۷ اسفند ۱۳۹۴.
- ↑ «ظفرقندی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد / ریاست بعدی با حزب کارگزاران». ایلنا. ۳ مرداد ۱۳۹۵.
- ↑ «ریاست شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به کارگزاران محول شد». ایسنا. ۱ آبان ۱۳۹۵.
- ↑ «محمود صادقی رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۲ بهمن ۱۳۹۵.
- ↑ ««ژاله فرامرزیان» رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری مهر. ۱۷ خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ ««هادی خامنه ای» از ریاست شورای هماهنگی جبهه اصلاحات انصراف داد». خبرگزاری مهر. ۲۴ مهر ۱۳۹۶.
- ↑ «ریاست دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به مجمع نیروهای خط امام (ره) رسید». ایسنا. ۱۸ مهر ۱۳۹۶.
- ↑ ««حسین کمالی» رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری مهر. ۲۴ مهر ۱۳۹۶.
- ↑ «احمدی رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایسنا. ۱۹ اسفند ۱۳۹۶.
- ↑ «"اعتماد ملی" رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات». خبرگزاری تسنیم. ۱ آبان ۱۳۹۷.
- ↑ ««فاطمه راکعی» رئیس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری فارس. ۷ بهمن ۱۳۹۷.
- ↑ صمیمی، صدف (۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸). ««عدالت و آزادی» ریاست دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات را بر عهده گرفت». ایسنا.
- ↑ «تقواییان رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». خبرگزاری فارس. ۱۰ شهریور ۱۳۹۸.
- ↑ «رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات انتخاب شد». الف. ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- ↑ «فردا برای تعطیلی فعالیت شورای عالی اصلاح‌طلبان تصمیم‌گیری می‌کنیم». خبرگزاری مهر. ۷ تیر ۱۳۹۹.
- ↑ «احمد حکیمی‌پور از ریاست شورای هماهنگی جبهه اصلاحات کناره‌گیری کرد». دیدبان ایران. ۴ مرداد ۱۳۹۹.
- ↑ ««خون چمن» رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات می‌شود». خبرگزاری فارس. ۸ مرداد ۱۳۹۹.
- ↑ ««فرج کمیجانی» رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات شد». ایرنا. ۲۴ آبان ۱۳۹۹.
- ↑ "Iran Government Profile" (PDF). CIA World Factbook. Archived from the original (PDF) on 29 July 2014. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ ۸۴٫۰۰ ۸۴٫۰۱ ۸۴٫۰۲ ۸۴٫۰۳ ۸۴٫۰۴ ۸۴٫۰۵ ۸۴٫۰۶ ۸۴٫۰۷ ۸۴٫۰۸ ۸۴٫۰۹ ۸۴٫۱۰ ۸۴٫۱۱ ۸۴٫۱۲ ۸۴٫۱۳ ۸۴٫۱۴ ۸۴٫۱۵ "واژه‌نامه جریان‌های فعال در انتخابات ریاست جمهوری ایران - BBC Persian". BBC Persian. 13 June 2013. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ "تشکیل جبهه دوم خرداد و گروه‌های 18 گانه". YJC. Retrieved 21 August 2015.
- ↑ "سازمان عدالت و آزادی به شورای هماهنگی جبهه اصلاحات پیوست".
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameter:|1=(help); Unknown parameter|=ignored (help)